Białek malutki (Carychium minimum) – gatunek lądowego, wilgociolubnego ślimaka płucodysznego z podrodziny Carychiinae w obrębie rodziny Ellobiidae o eurosyberyjskim zasięgu występowania. Gatunek typowy rodzaju Carychium.
Występowanie
Zasiedla prawie całą Europę, poza jej południowymi, śródziemnomorskimi półwyspami i wyspami. W Turcji jest rzadki. Powyżej 60° N występuje nielicznie, głównie przy brzegach zbiorników. W Szwajcarii spotykany do wysokości 1800 m[3]. Przez długi czas był uznawany za gatunek endemiczny Europy. Od I połowy XX wieku (1912) pojawiały się pojedyncze doniesienia z Ameryki Północnej o stwierdzeniu nowego dla tego kontynentu gatunku introdukowanego, zaobserwowanego w przydomowych ogrodach. Na początku XXI wieku potwierdzono obecność stabilnych populacji w warunkach naturalnych na obszarze północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych i Kanady[4].
W Polsce białek malutki występuje pospolicie w miejscach podsiąkających wodą. Zasiedla podmokłe lasy i łąki. Jego siedliskiem są opadłe, butwiejące liście. Spotykany jest na roślinach i kamieniach. Często występuje razem z białkiem wysmukłym (Carychium tridentatum)[5].
Budowa
Muszla jajowato-wrzecionowata o wymiarach 1,6–2,2 × 0,9–1,1 mm. Białek malutki jest nieco mniejszy i mniej smukły od białka wysmukłego. Muszla żywych osobników jest bezbarwna i przejrzysta. Krótko po śmierci ślimaka muszla staje się matowa i biała. Brzeg jej otworu ma zgrubiałą wargę, 3 zęby oraz spiralny fałd wokół wrzeciona. Brak wieczka. Czułki są krótkie, stożkowate. Na ich nasadzie położone są czarne oczy ślimaka[3][5].
Biologia
Białek malutki może przetrwać długie okresy zalania wodą[3]. Dorosłe oddychają wówczas całą powierzchnią ciała. Jama płaszczowa młodych przekształca się w płuco na późniejszym etapie rozwoju[5].
Dojrzałość płciową osiąga po około 30 dniach. W sprzyjających warunkach, przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności oraz dostępności pokarmu, może się rozmnażać przez cały rok[6]. Jaja tego gatunku są relatywnie duże (0,4 mm średnicy) w porównaniu z rozmiarami ślimaka.
Występująca u tego gatunku afalia jest przejawem silnie wyrażonej protandrii – osobnik rozpoczyna aktywność płciową jako samiec, a po kopulacji przechodzi w fazę żeńską, następuje redukcja prącia[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Carychium minimum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h MolluscaBase eds., Carychium minimum O. F. Müller, 1774, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-11] (ang.).
- ↑ a b c F. Welter-Schultes: Species summary for Carychium minimum. [w:] AnimalBase. Early zoological literature [on-line]. AnimalBase Project Group, 2010. [dostęp 2012-06-03]. (ang.).
- ↑ A. M. Weigand, A. Jochum. Mollusca, Gastropoda, Ellobioidea, Carychium minimum O.F. Müller, 1774: Filling gaps. New population record for the State of New York, Northeastern United States. „Check List”. 6 (4), s. 517–518, 2010. (ang.). (pdf)
- ↑ a b c Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 385. ISBN 978-83-88147-09-8.
- ↑ a b Beata Pokryszko: Podgromada: płucodyszne – Pulmonata. W: Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 493–500. ISBN 978-83-01-16108-8.
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
