Komunikacja miejska w Kielcach – przewozy realizowane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji oraz BP Tour na zlecenie Zarządu Transportu Miejskiego.
Obecnie na terenie Kielc i 11 sąsiadujących gmin kursuje 54 linii autobusowych (43 obsługiwanych przez MPK i 11 przez BP Tour), z czego[1]:
40 linii zwykłych o numerach od 1 do 54 (bez linii 3, 6, 15-17, 20, 22, 37, 39-40, 42, 48-49, 52; 19 linii kursuje wyłącznie w obrębie miasta, 7 linii kursuje w obrębie miasta i wybranymi kursami wyjeżdżają poza granice miasta, 14 linii podmiejskich),
7 linii "unijnych", obsługiwanych na podstawie odrębnego kontraktu autobusami ZTM (numery 102-104, 107, 108, 112,114),
2 linie stałe obsługujące nekropolie: F, Z (kursy wyłącznie w weekendy i święta),
sezonowa linia T współfinansowana przez samorząd województwa[2],
2 linie nocne: N1, N2,
2 linie bezpłatne kursujące w obrębie ścisłego centrum tzw. "zerówki". Są to linie 0W (zero wschód) oraz 0Z (zero zachód). Mają one charakter okrężny, zaczynają i kończą trasę na Pl. Konstytucji 3 Maja (przystanek Urząd Miasta).
W okresie od 28 października do 2 listopada kursują również dodatkowe linie: C1-10.
Tabor
Komunikacja miejska w Kielcach obsługiwana jest taborem KASP Kielce, MPK Kielce i ZTM Kielce. Wszystkie pojazdy są niskopodłogowe i posiadają automaty do sprzedaży biletów.
Początek komunikacji miejskiej w Kielcach sięga początku lat 50. XX wieku[5]. Wtedy to, 22 lipca1951 roku powstał wydział, a następnie Zakład Komunikacji Miejskiej w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Kielcach.
Pierwsze 4 linie komunikacyjne zostały uruchomione na trasach:
Stan taboru wynosił 5 autobusów, a załogi 16 osób. Pierwsze autobusy Komunikacja Miejska otrzymała w roku 1954. Było to 6 autobusów marki "Chausson" po przebiegu pozyskanych z MZK Warszawa.
Linie Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Kielcach z 1968 roku:
1956 r. – Ministerstwo Gospodarki Komunalnej powołało samodzielne przedsiębiorstwo – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Kielcach.
1975 r. – utworzono Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej, składające się z 5 oddziałów tj. Kielc, Radomia, Ostrowca Świętokrzyski, Skarżyska-Kamiennej, Starachowic oraz dwóch Zakładów – Jędrzejowa i Sandomierza. Komunikacja Miejska w tym okresie obejmowała swym zasięgiem 10 miast i ponad 100 wsi obsługującej 726,3 tys. ludności.
1 listopada 1980 r. – decyzją Wojewody Kieleckiego nastąpiło wyłączenie oddziałów WPKM i powstały samodzielne Miejskie Przedsiębiorstwa Komunikacyjne.
1981 r. – likwidacja WPKM i powstanie samodzielnego Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Kielcach, któremu podporządkowano Zakład Komunikacji Miejskiej w Jędrzejowie.
1990 r. – ze struktury MPK w Kielcach wyłączono Zakład Komunikacji Miejskiej w Jędrzejowie.
1991 r. – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Kielcach przekształcono w zakład budżetowy – Miejski Zakład Komunikacji w Kielcach.
2001 r. – uroczyste obchody 50-lecia Komunikacji Miejskiej w Kielcach.
2002 r. – przekształcenie zakładu budżetowego MZK w Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Spółka z o.o.
1 lipca 2003 r. – powstaje, powołany uchwałą Nr IX/156/2003 Rady Miejskiej w Kielcach w formie zakładu budżetowego Gminy Kielce, Zarząd Transportu Miejskiego.
2008 r. – utworzenie przedsiębiorstwa "Kieleckie Autobusy Spółka Pracownicza" Sp. z o.o, która w 2008 r. przejęło 55% (obecnie posiada 70%) udziałów MPK Kielce oraz dział Stacji Obsługi[6].
2009 – zakup 40 autobusów (35 szt. Solaris Urbino 12 III i 5 szt. Solaris Urbino 10 III) w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007–2013, projekt o nazwie "Rozwój systemu komunikacji publicznej w Kieleckim Obszarze Metropolitalnym" przez ZTM Kielce[7]
2018 r. – rozstrzygnięcie przetargu na obsługę linii 1–55. Przetarg wygrało MPK Kielce.
2018 r. – rozstrzygnięcie przetargu na obsługę linii 102–114. Ponownie przetarg wygrało MPK Kielce.
Strajk
W 2007 roku władze Kielc zamierzały sprywatyzować MPK. Jedynym zainteresowanym okazała się Veolia Transport Polska. Kierowcy mimo zapewnień firmy bali się o płace i swoje posady i zawiązali akcję protestacyjną. Strajk rozpoczął 14 sierpnia o godzinie 4 nad ranem[8] i trwał 18 dni. Przez ten czas pracownicy okupowali zajezdnię przy ul. Jagiellońskiej, na miasto nie wyjechał żaden autobus. Konieczne okazało się uruchomienie komunikacji zastępczej. W dniu 29.08.2007 o godz. 1.30 w nocy prywatna agencja ochroniarska wynajęta przez UM Kielce spacyfikowała jedną z baz (Pakosz). Kierowców wyrzucono siłą poza teren bazy. Strajkujący parę godzin później o 8.00 odbili bazę. Od tego momentu rozpoczęto rozmowy mające na celu zakończenie strajku.
Po 18 dniach strajku pracowników MPK 30 sierpnia2007 podpisano porozumienie, w którym zdecydowano o rezygnacji z likwidacji MPK. Utworzono przedsiębiorstwo "Kieleckie Autobusy Spółka Pracownicza" Sp. z o.o, która w 2008 r. przejęło 55% (obecnie posiada 70%) udziałów MPK Kielce oraz dział Stacji Obsługi[6].
Historia po 2019 roku – remarszrutyzacja, dworzec autobusowy i nowy przewoźnik
2023 r. – BP Tour staje się drugim, obok MPK, przewoźnikiem w Kielcach[10].
2024 r. – Podpisanie umowy na zakup 24 autobusów elektrycznych z dofinansowania unijnego[11].
Remarszrutyzacja
W marcu 2019 roku Zarząd Transportu Miejskiego rozpoczął pierwotnie trójetapowy proces remarszrutyzacji. Został on podzielony na 3 etapy, aby nie wywołać zamieszania wśród pasażerów. Proces polega na reorganizacji i optymalizacji całej siatki połączeń autobusowych. Zmiany miały miejsce 13 kwietnia 2019 roku, 29 czerwca 2019 roku i 9 października 2021 roku. Niektóre informacje podawały za dodatkowy, IV etap zmiany wprowadzone pod koniec stycznia 2023 roku.
Zmiany z tego etapu obowiązują od 13 kwietnia 2019 roku. Linie 3, 37 i 40 zostały zlikwidowane. Zmiany tras i rozkładów jazdy dotknęły linii 1, 2, 34, 44, 54, 102 i 112.
Lista zmian:
Linia
Działanie
Opis
1
Zmiana trasy
Ze względu na likwidację linii nr 3, linia zostanie skierowana od Ronda Czwartaków przez ul. Wojska Polskiego, Miodowicza i Jana Pawła II.
2
Połączenie dwóch linii
Połączenie z likwidowaną linią nr 40.
Likwidacja kursów wariantowych przez al. Legionów.
Wprowadzenie 16-minutowego taktu.
3
Likwidacja
34
Zmiana trasy
Skierowanie wszystkich kursów do pętli na Bukówce.
Wykonywanie wszystkich kursów ul. Ściegiennego.
Wprowadzenie 15-minutowego taktu.
37
Likwidacja
40
Likwidacja
44
Zmiana trasy
Ze względu na likwidację linii nr 37 autobusy linii nr 44 pojadą od ul. Skrajnej przez ul. Malików do ul. Batalionów Chłopskich.
Skierowanie linii w obie strony przez al. Legionów i ul. M.S. „Barabasza”.
Likwidacja kursów wariantowych.
54
Zmiana trasy
Linia pojedzie od ul. Pileckiego przez ul. Wapiennikową, al. Legionów, ul. Jana Pawła II, Żytnią, Okrzei, Łódzką, Olszewskiego, Skrajną, Pawią, 1 Maja do ul. Częstochowskiej.
Skierowanie linii w obie strony przez al. Legionów.
Synchronizacja z linią 44.
Zapewnienie obsługi ul. Częstochowskiej i ul. Olszewskiego.
102
Zmiana trasy
Likwidacja przejazdu ul. Massalskiego i skierowanie kursów przez ul. Puscha.
112
Zmiana trasy
Skierowanie wszystkich kursów do ul. Zagórskiej i wydłużenie trasy od ul. Malików przez ul. Szajnowicza-Iwanowa do ul. Puscha.
Zmiany obowiązują od 29 czerwca 2019 roku. Zlikwidowano linie 15 i 17. Zmieniono linie 30, 103, 105, 107, 112 i 114.
Lista zmian:
Linia
Działanie
Opis
15
Likwidacja
17
Likwidacja
30
Zmiana trasy
Ze względu na likwidację linii nr 17, trasa zostaje przedłużona od ul. Sikorskiego do minidworca na os. Świętokrzyskim.
Wprowadzenie 18-minutowego taktu.
103
Zmiana trasy i zwiększenie częstotliwości
W związku z likwidacją linii nr 15, autobusy na tej linii będą jeździły częściej.
W celu zapewnienia lepszego połączenia przesiadkowego autobusy jadące w kierunku al. Na Stadion będą wjeżdżać na przystanek al. IX Wieków Kielc UW i zawracać na rondzie G. Herlinga-Grudzińskiego.
Wprowadzenie 25-minutowego taktu.
105
Zmiana trasy
W związku z likwidacją linii nr 15, autobusy obsłużą ul. Orkana.
Wszystkie kursy w obu kierunkach odbędą się ul. Piekoszowską.
107
Zmiana trasy
Ze względu na likwidację linii nr 17, linia obsłuży osiedle Łazy i zostanie skierowana do ulicy Artwińskiego.
Linia otrzyma całkowicie nową trasę: Artwińskiego – Grunwaldzka – Żytnia – Paderewskiego – 1 Maja – Hubalczyków – Gruchawka – Zastawie – Piaseczny Dół – Przęsłowa – Lubiczna – Żelaznogórska – Piaseczny Dół – Gruchawka
112
Zmiana trasy
W związku ze zmianą trasy linii nr 114, linia obsłuży ulice Sikorskiego i Orląt Lwowskich.
114
Zmiana trasy
Autobusy pojadą w obie strony ul. Piekoszowską.
Linia będzie kursować od ul. Jesionowej przez ul. Świętokrzyską, al. Solidarności, ul. Górną do pętli przy ul. Żniwnej, a po wakacjach zostanie przedłużona do ul. Uniwersyteckiej.
Wprowadzenie 35-minutowego taktu.
Pandemia koronawirusa
Przez pandemię koronawirusa wielokrotnie zawieszano lub zmieniano częstotliwość i dni kursowania poszczególnych linii autobusowych. Zawieszeniom lub zmianom kursowania uległy m.in. linie: 23, 53, 55, 104, 105, 108, 0W, 0Z czy N2[1].
Otwarcie Dworca Autobusowego
Wraz z otwarciem 1 września 2020 roku po remoncie Dworca Autobusowego przy ul. Czarnowskiej, zmieniony został przebieg linii: 10, 31, 32, 43 i 47[15]. W późniejszych poprawkach rozkładów jazdy Dworzec Autobusowy stał się przystankiem końcowym dla linii: 7, 9, 11, 12, 14, 18, 38, 41 i 45[16].
Zmiany w I połowie 2021 roku
W wyniku przeprowadzonych konsultacji społecznych zdecydowano o zmianach w komunikacji miejskiej. 1 stycznia 2021 roku dokonano likwidacji linii 6 oraz zmian w trasach linii 1 i 32[17]. 16 stycznia zmieniono trasy linii 4, 14 i 109. 23 stycznia zlikwidowano linię 39, natomiast linie 8 i 28 uzyskały nowe trasy[18]. 13 lutego zmieniono trasę linii 113[19].
Zmiany obowiązują od 9 października 2021 roku. Zlikwidowano linie 55, 100 i 110 oraz zmieniono linie: 4, 13, 21, 30, 35, 36, 38, 54 i 103
Lista zmian:
Linia
działanie
opis zmian
4
zmiana trasy
przekierowanie z pętli na Zagnańskiej (Zagnańska Areszt[r]) na Os. Sieje
13
zmiana trasy
przekierowanie z Podkarczówki (Ołowiana[s]) na Czarnów (Kolberga)
21
zmiana trasy
przekierowanie z Czarnowa (Kolberga) na pętlę na ul. Kruszelnickiego
utworzenie dodatkowego (skróconego) wariantu do Targów Kielce
30
zmiana trasy
w kierunku północnym będzie przejeżdżać ul. Ściegiennego bez skrętu w ul. Sołtysiaka "Barabasza" i al. Legionów
35
zmiana trasy,
zmiana godzin kursowania
wydłużenie linii od ul. Żytniej do Podkarczówki (Ołowiana[s])
zlikwidowany zostanie przejazd ulicami Żelazną i Czarnowską
synchronizacja kursów z linią 46
36
zmiana trasy
przekierowanie z pętli na ul. Kruszelnickiego na pętlę na ul. Zagnańskiej
przekierowanie z ul. Artwińskiego na ul. Kaczmarka
38
zmiana trasy
skrócenie trasy – zamiast do ul. Kolberga, będzie dojeżdżać do Dworca Autobusowego
54
zmiana trasy
wydłużenie trasy do pętli na Bukówce
skrócenie trasy o wjazd na ul. Olszewskiego
linia przejeżdżać będzie przez ul. Transportowców
55
Likwidacja
100
Likwidacja
103
zmiana trasy
wydłużenie linii do pętli na ul. Olszewskiego
przejazd dodatkowo przez Os. Sieje
brak przejazdu przez rondo im. Herlinga Grudzińskiego
110
Likwidacja
Reorganizacja linii w I połowie 2023 roku (IV etap remarszrutyzacji)
28 stycznia 2023 roku wprowadzona została kolejna reorganizacja linii autobusowych. Zmianę przebiegu miały linie 5, 19, 23 i 33, natomiast zlikwidowane zostały linie 105, 106, 109, 111, 113 i C. Ponadto, powstały 2 nowe linie: 24 i 26[21][22].
Linia
działanie
opis zmian
5
zmiana trasy
połączenie "starej" linii 5 z linią 111
nowy przebieg: Pilotów (d. Szybowcowa) – Zalesie
w relacji Zalesie-Pilotów dodatkowy wjazd w ul. Podklasztorną i Kołłątaja
po zakończeniu remontu w rejonie skrzyżowania ul. Jagiellońskiej i Karczówkowskiej brane pod uwagę będzie skierowanie linii przez ul. Karczówkowską i Mielczarskiego
19
zmiana trasy
brak przejazdu ul. Szczecińską i Zagórską
przejęcie od linii 109 obsługi Nowego Folwarku – przejazd ul. Poleską, Domaszowską i Morcinka
23
zmiana trasy
skierowana na Os. Podkarczówka zamiast Os. Ślichowice
pierwotnie brak wjazdu w ul. Hożą i Kolberga, później ogłoszono utrzymanie wjazdu kieszonkowego
obsługa Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego i innych jednostek medycznych w okolicy
24
utworzenie nowej trasy
połączenie linii 105 i 113
pierwotna relacja linii: Os. Na Stoku (d. Sikorskiego) – Kusocińskiego szpital; później ogłoszenie wydłużenia linii do pętli Os. Świętokrzyskie
w ramach dawnej linii 105 nowa linia dokonuje dodatkowego wjazdu kieszonkowego w ul. Orkana
26
utworzenie nowej trasy
połączenie linii 106 i C
relacja linii: Os. Ślichowice – Cedzyna zalew
wjazdy kieszonkowe na Os. Pod Dalnią oraz ul. Kolberga
33
zmiana trasy
wszystkie kursy wjeżdżają na Os. Sieje
105
Likwidacja
połączenie z linią 113 w linię 24
106
Likwidacja
połączenie z linią C w linię 26
109
Likwidacja
111
Likwidacja
połączenie z linią 5
113
Likwidacja
połączenie z linią 105 w linię 24
C
Likwidacja
połączenie z linią 106 w linię 26
Zmiany w II połowie 2023 roku i 2024 roku
Po IV etapie remarszrutyzacji dochodziło do kilku zmian w trasach linii. We wrześniu 2023 roku wydłużono linię 18 do Promnika[23]. W 2024 roku dwukrotnie zmiany dotyczyły linii 33 (utworzenie kursów wariantowych do Mójczy przez ul. Chabrową oraz zmianę trasy przez nową trasę na Dąbrowie II[24][25]) oraz 108 (początkowo zmiana trasy na ul. Kamińskiego i Podklasztorną, a później również dodanie wjazdu kieszonkowego na nową pętlę Karczówka[26][27]). W czerwcu zmieniono również trasę 103, co było związane z wydłużeniem wjazdu kieszonkowego na Os. Dąbrowa do nowej pętli autobusowej[28]. We wrześniu 2024 roku, wraz z przywróceniem linii 104, zmieniono jej trasę na Dąbrowie[29].
Obecnie zaplecze administracyjne, techniczne, miejsca postojowe dla autobusów, stacja benzynowa oraz myjnia mieszczą się w powstałe w 1967 roku zajezdni przy ulicy Jagiellońskiej 92. Jest to jedyna (w latach 1983–2008) zajezdnia MPK i jedna z dwóch (obok zajezdni BP Tour) funkcjonująca na terenie miasta.
Zajezdnia BP Tour
Wybranie drugiego przewoźnika w ramach komunikacji miejskiej w Kielcach wiązało się z obecnością drugiej zajezdni na terenie miasta. Wraz z wygraną BP Tour, do takich celów została dostosowana działka na przy ulicy Ściegiennego 264[30].
Planowana zajezdnia dla autobusów elektrycznych
W czerwcu 2024 roku ZTM rozpoczął poszukiwania gruntów pod nową zajezdnię autobusową w Kielcach. Miałyby w niej być przetrzymywane autobusy elektryczne, które planuje pozyskać miasto[31]. Ostatecznie wybrano działkę znajdującą się przy ul. Kolberga o powierzchni 2 hektarów[32].
Pętle autobusowe
Wymieniono pętle znajdujące się na terenie Kielc[1][33].
↑Podane osiedla/dzielnice są tylko ukazaniem przybliżonego obszaru, na którym się znajduje dana pętla. Kielce nie posiadają jednolitego podziału na dzielnice i/lub osiedla, dlatego określenie ich obszaru jest umowne i może różnić się w zależności od źródła.
↑Pierwotna pętla o nazwie Os. Dąbrowa została przeniesiona na wschód od poprzedniej. Obecnie nie jest ona wykorzystywana, tymczasowo skróconą trasę mają linie 103 i 104, natomiast linia 33 przejeżdża koło pętli bez wjazdu do niej.