Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Auswärtiges Amt

Logo ministerstwa
Państwo	Niemcy
Data utworzenia	1870/1951 RFN
Data likwidacji	1945 Rzesza Niemiecka
Siedziba	Berlin
Federalny Minister Spraw Zagranicznych[1]	Annalena Baerbock
Budżet	5,23 miliarda EUR
Zatrudnienie	ok. 11 600
Adres
Auswärtiges Amt Werderscher Markt 1 D-10117 Berlin, Niemcy adres pocztowy: Auswärtiges Amt D-11013 Berlin
Położenie na mapie Berlina Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Położenie na mapie Niemiec Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych
52°30′49″N 13°23′59″E/52,513611 13,399722
Strona internetowa

Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych (niem. Auswärtiges Amt^ⓘ, w skrócie: AA^[1], dosłownie: Urząd Spraw Zagranicznych) – federalne ministerstwo Niemiec odpowiadające za prowadzenie polityki zagranicznej oraz za kontakty między Niemcami a Unią Europejską.

Urząd został założony nawiązując do struktury cesarskiego, pruskiego urzędu spraw zagranicznych. Po II wojnie światowej Auswärtiges Amt został reaktywowany w Bonn 15 marca 1951.

Po podjęciu decyzji o połączeniu państw niemieckich, w 1990 r. zlikwidowano Ministerstwo Spraw Zagranicznych NRD, zaś sprawy stosunków zagranicznych przejęło Ministerstwo Spraw Zagranicznych RFN. Po przeprowadzce rządu federalnego do Berlina, w 1999 ponownie siedzibą jest stolica zjednoczonych Niemiec – Berlin.

Stanowisko Federalnego Ministra Spraw Zagranicznych (Bundesminister des Auswärtigen)^[1] często powierzone zostaje liderowi mniejszej partii, która wchodzi w skład koalicji rządowej. W latach 1966–1992, 1993–2005, 2007–2011 oraz 2017–2018 minister spraw zagranicznych zajmował stanowisko Wicekanclerza Niemiec.

Od 2021 r. funkcję federalnego ministra spraw zagranicznych sprawuje Annalena Baerbock.

Instytucja ściśle współpracuje z Bundesnachrichtendienst, Amt für Militärkunde(inne języki), Kommando Strategische Aufklärung(inne języki), Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit(inne języki).

• 1873–1879 – Bernhard von Bülow
• 1881–1885 – Paul von Hatzfeld(inne języki)
• 1886–1890 – Herbert von Bismarck
• 1890–1897 – Adolf Marschall von Bieberstein(inne języki)
• 1897–1900 – Bernhard von Bülow
• 1900–1906 – Oswald von Richthofen(inne języki)
• 1906–1907 – Heinrich von Tschirschky(inne języki)
• 1907–1910 – Wilhelm von Schoen(inne języki)
• 1910–1912 – Alfred von Kiderlen-Wächter(inne języki)
• 1913–1916 – Gottlieb von Jagow
• 1916–1917 – Arthur Zimmermann
• 1917–1918 – Richard von Kühlmann(inne języki)
• 1918 – Paul von Hintze(inne języki)
• 1918 – Wilhelm Solf

• 1918 – Wilhelm Solf
• 1918–1919 – Ulrich von Brockdorff-Rantzau
• 1919–1920 – Hermann Müller (SPD)
• 1920 – Adolf Köster(inne języki) (SPD)
• 1920–1921 – Walter Simons
• 1921 – Friedrich Rosen(inne języki)
• 1921–1922 – Joseph Wirth (Z)
• 1922 – Walther Rathenau (DDP)
• 1922 – Joseph Wirth (Z)
• 1922–1923 – Frederic von Rosenberg(inne języki)
• 1923–1929 – Gustav Stresemann (DVP)
• 1929–1931 – Julius Curtius (DVP)
• 1931–1932 – Heinrich Brüning (Z)
• 1932–1938 – Konstantin von Neurath
• 1938–1945 – Joachim von Ribbentrop (NSDAP)
• 1945 – Arthur Seyss-Inquart (NSDAP)
• 1945 – Lutz Schwerin von Krosigk

• 1951–1955 – Konrad Adenauer (CDU)
• 1955–1961 – Heinrich von Brentano di Tremezzo (CDU)
• 1961–1966 – Gerhard Schröder (CDU)
• 1966–1969 – Willy Brandt (SPD)
• 1969–1974 – Walter Scheel (FDP)
• 1974–1982 – Hans-Dietrich Genscher (FDP)
• 1982 – Helmut Schmidt (SPD)
• 1982–1992 – Hans-Dietrich Genscher (FDP)
• 1992–1998 – Klaus Kinkel (FDP)
• 1998–2005 – Joschka Fischer (Zieloni)
• 2005–2009 – Frank-Walter Steinmeier (SPD)
• 2009–2013 – Guido Westerwelle (FDP)
• 2013–2017 – Frank-Walter Steinmeier (SPD)
• 2017–2018 – Sigmar Gabriel (SPD)
• 2018–2021 – Heiko Maas (SPD)
• od 2021 – Annalena Baerbock (Zieloni)

• 1949–1953 – Georg Dertinger
• 1953 – Anton Ackermann (pełniący obowiązki ministra)
• 1953–1965 – Lothar Bolz
• 1965–1975 – Otto Winzer
• 1975–1990 – Oskar Fischer
• 1990 – Markus Meckel(inne języki)
• 1990 – Lothar de Maizière

• Departament Obsługi Administracyjnej (Zentralabteilung)
  • Kadry
  • Finanse
  • Szkolenia
  • Zaopatrzenie
  • Tłumaczenia
  • Obsługa Medyczna
  • Sprawa bezpieczeństwa placówek
  • Sprawy organizacyjne
  • Archiwum Polityczne i Biblioteka (Politisches Archiv und Bibliotek)
• Departament Polityczny (Politische Abteilung); Europa, Ameryka Północna, Azja Centralna
• Departament Polityczny (Politische Abteilung); Bliski i Środkowy Wschód, Afryka, Ameryka Łacińska, Karaiby
• Departament Europy (Europaabteilung)
• Departament ds. zagadnień globalnych, ONZ, praw człowieka i pomocy humanitarnej (Abteilung für Globale Fragen, Vereinte Nationen, Menschenrechte und Humanitäre Hilfe)
• Departament Spraw Gospodarczych oraz Stałego Rozwoju (Abteilung für Wirtschaft und nachhaltige Entwicklung)
• Departament Prawny (Rechtsabteilung)
• Departament Kultury (Abteilung für Auswärtige Kultur- und Bildungspolitik)
• Departament Informacji, Public Relations i Mediów (Abteilung Kommunikation, Öffentlichkeitsarbeit und Medien)
• Departament Protokołu Dyplomatycznego (Protokoll)

W latach 1819–1945 siedziba urzędu od spraw zagranicznych mieściła się przy Wilhelmstraße 76, obecnie 84-85. Budynek zajmowany od 1999 przy Werderscher Markt 1 został wybudowany w latach 1934–1940 jako jedno ze skrzydeł Banku Rzeszy (Reichsbank). Następnie budynek mieścił:

• 1945–1949 – założony przez aliantów bank pn Berlin Stadtkontor
• 1949–1959 – Ministerstwo Finansów NRD
• 1959–1990 – KC SED
• 1990 – obradowała w nim pierwsza wybrana w wolnych wyborach Izba Ludowa (Volkskammer), która zaaprobowała Pakt o zjednoczeniu Niemiec
• 1990–1999 – rozbudowa kompleksu na potrzeby AA
• 1999 – oficjalna siedziba AA

W budynku znajduje się około 1000 pokoi o łącznej powierzchni użytkowej 62 473 m² z przeznaczeniem dla około 5000 urzędników.

• Ministerstwo Spraw Zagranicznych NRD
• Ambasada Niemiec w Warszawie
• Stałe Przedstawicielstwo RFN w NRD w Berlinie

• Historia obecnej siedziby Auswärtiges Amt, wyd. 1999
• Historia obecnej siedziby Auswärtiges Amt, wyd. 2020
• Aktualna lista przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych w RFN
• Aktualna lista przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych RFN w świecie