Artemisia judaica L. – gatunek roślin z rodziny astrowatych (złożonych). Rośnie naturalnie na Saharze, w Algierii, Libii, Czadzie, Egipcie, Izraelu oraz Arabii Saudyjskiej[5].
Morfologia
- Pokrój
- Krzew. Gałązki są szarawe i owłosione[6]. Dorasta do 30–80 cm wysokości[5].
- Liście
- Są zmienne. Na wegetatywnych pędach mają szeroko jajowaty kształt[6].
- Kwiaty
- Zebrane we wiechach. Mają żółtą barwę[6].
- Owoc
- niełupki o odwrotnie jajowatym kształcie. Są nagie i prążkowane[6].
Biologia i ekologia
Naturalnymi siedliskami są uedy oraz kamieniste równiny pustynne[5]. Jest przystosowana do życia na półpustyniach. Podczas upalnej pogody zrzuca dolne liście, górne pokryte kutnerem odbijają światło słoneczne chroniąc roślinę przed nadmierną transpiracją[7].
Zmienność
Znany jest jeden podgatunek w obrębie tego gatunku[4]:
- Artemisia judaica subsp. sahariensis (L.Chevall.) Maire
Zastosowanie
- Cała roślina ma gorzki smak, który spowodowany jest przez laktony sekwiterpenowe. Jej korzenny aromat wykorzystuje się do aromatyzowania niektórych rodzajów alkoholi i win typu wermut[7].
- Jest rośliną leczniczą, w odpowiedniej dawce pobudza i poprawia nastrój, używana jest także jako lek na robaki i dolegliwości żołądkowe. W zbyt dużej dawce jest trująca[7].
Obecność w kulturze
Według badaczy roślin biblijnych dwa gatunki bylicy: Artemisia herba-alba oraz Artemisia judaica są rodzime dla Ziemi Świętej i są wielokrotnie wymieniane w Biblii (Lm 3,15-19; Jr 9,14; 23,15; Ap 8,11). Ich gorzki smak symbolizuje przykrości, niedolę, odrzucenie przez Boga, cierpienia i sąd. Np. w Lamentacjach (Lm 3,19) jest zdanie: "Wspomnienie udręki i nędzy – to piołun i trucizna". W Biblii cytowane są także jako wyraz zgorzknienia z powodu niesprawiedliwości (Am 5,7; 6,12; Prz 5,4)[7].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Artemisia judaica L.. African Plant Database. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b Artemisia judaica L.. The Plant List. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c Artemisia judaica. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Artemisia judaica. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):
