Alfa-mannozydoza

Zaburzenia degradacji glikoprotein
ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

E77.1

Rodzeństwo z alfa-mannozydozą, charakterystyczne cechy dysmorficzne twarzy
Fotografia z mikroskopu elektronowego limfocyta pacjenta z mannozydozą; widoczne liczne wakuole (A). Na fotografii B prawidłowy limfocyt

Alfa-mannozydoza (ang. alpha-mannosidosis) – uwarunkowana genetycznie choroba z grupy lizosomalnych chorób spichrzeniowych[1], charakteryzująca się pierwotnym niedoborem odporności, nieprawidłowościami szkieletu i cechami dysmorficznymi twarzy, upośledzeniem słuchu i opóźnieniem umysłowym. Chorobę opisał Ockerman w 1967 roku[2].

Częstość choroby szacuje się na 1:500 000 żywych urodzeń (np. statystyki 4,5-milionowej Norwegii, w której żyje sześć, a do niedawna osiem osób z tą chorobą zgadzają się z analogicznymi statystykami w Australii[3]; według pracy z 2011 w Polsce 40-milionowej Polsce rozpoznano chorobę u 19 osób[4]). Dzieci początkowo rozwijają się prawidłowo, ale choroba powoli postępuje. Niekiedy w okresie noworodkowym objawia się wrodzoną stopą końsko-szpotawą lub wodogłowiem. Inne objawy to niedobór odporności (nawracające infekcje, zwłaszcza w pierwszej dekadzie życia), wady kośćca (dysostosis multiplex, skolioza, deformacje mostka), upośledzenie słuchu (średnia do ciężkiej głuchota czuciowo-nerwowa), postępujące upośledzenie zdolności intelektualnych oraz mowy, często epizody psychotyczne. Obserwuje się słabość mięśni, nieprawidłowości stawów i ataksję. Cechy dysmorficzne twarzy charakterystyczne dla α-mannozydozy to wydatne czoło, półkoliste brwi, spłaszczony grzbiet nosa, makroglosja, szeroko rozstawione zęby, prognatyzm. Częsty jest niewielkiego stopnia zez.

Zespół spowodowany jest niedoborem enzymu lizosomalnego, α-mannozydazy. Uwarunkowany jest on dziedziczoną autosomalnie recesywnie mutacją[5] w genie białka enzymu MAN2B1 w locus 19p13.2-q12). Rozpoznanie stawiane jest na podstawie pomiaru aktywności enzymu w leukocytach albo innych komórkach jądrzastych bądź testy genetyczne. Możliwe jest rozpoznanie prenatalne[6]. Podwyższony poziom oligosacharydów bogatych w mannozę w moczu jest cenny diagnostycznie, ale nie patognomoniczny. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne choroby spichrzeniowe, takie jak mukopolisacharydozy.

Przypisy

  1. ↑ Roces DP., Lüllmann-Rauch R, Peng J, Balducci C, Andersson C, Tollersrud O, Fogh J, Orlacchio A, Beccari T, Saftig P, von Figura K. Efficacy of enzyme replacement therapy in alpha-mannosidosis mice: a preclinical animal study. „Hum Mol Genet”. 13. 18, s. 1979–1988, 2004. DOI: 10.1093/hmg/ddh220. PMID: 15269179. 
  2. ↑ Ockerman PA. A generalized storage disorder resembling Hurler’s syndrome. Lancet 2: 239–241, 1967.
  3. ↑ Malm D, Nilssen O. Alpha-mannosidosis. „Orphanet J Rare Dis”. 3. 1, s. 21, 2008. DOI: 10.1186/1750-1172-3-21. PMID: 18651971. 
  4. ↑ Grażyna Sikorska-Wiśniewska i inni, Alfa-mannozydoza u 3,5-letniej dziewczynki z uszkodzeniem wątroby, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 5 (6), 2011, s. 521–528 [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  5. ↑ Gotoda Y., Wakamatsu N., Kawai H., Nishida Y., Matsumoto T. Missense and nonsense mutations in the lysosomal alpha-mannosidase gene (MANB) in severe and mild forms of alpha-mannosidosis. „Am J Hum Genet”. Oct;63. 4, s. 1015–1024, 1998. DOI: 10.1086/302048. PMID: 9758606. 
  6. ↑ Poenaru L., Girard S., Thepot F., Madelenat P., Huraux-Rendu C., Vinet M.C., Dreyfus J.C. Antenatal diagnosis in three pregnancies at risk for mannosidosis. „Clin Genet”. Dec;16. 6, s. 428–432, 1980. PMID: 393435. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.