Ten artykuł dotyczy austro-węgierskiej 49 Dywizji Piechoty. Zobacz też: inne dywizje piechoty noszące numer „49”.

49 Dywizja Piechoty (49. ITDiv.) – wielka jednostka piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.

W 1901 roku dotychczasowa 13 Dywizja Piechoty, stacjonująca w Wiedniu i wchodząca w skład 2 Korpusu, została przemianowana na 47 Dywizję Piechoty. Wchodzące w skład dywizji 25 i 26 Brygady Piechoty zostały przemianowane odpowiednio na 93 i 94 Brygadę Piechoty^[1]. Równocześnie dotychczasowa Dywizja Obrony Krajowej w Wiedniu została przemianowana na 13 Dywizję Piechoty Obrony Krajowej.

W 1909 roku 47 Dywizja Piechoty została przemianowana na 49 Dywizję Piechoty. Wchodzące w skład dywizji 93 i 94 Brygady Piechoty zostały przemianowane odpowiednio na 97 i 98 Brygadę Piechoty^[a]. Równocześnie w składzie 16 Korpusu została utworzona nowa 47 Dywizja Piechoty^[3].

Organizacja pokojowa dywizji w 1909 roku:

• 97 Brygada Piechoty w Wiedniu,
  • Węgierski Pułk Piechoty Nr 51,
  • Węgierski Pułk Piechoty Nr 67,
• 98 Brygada Piechoty w Wiedniu,
  • Węgierski Pułk Piechoty Nr 19,
  • Węgierski Pułk Piechoty Nr 32,
  • Węgierski Pułk Piechoty Nr 101,
• Pułk Armat Polowych Nr 42^[4].

W 1910 roku Węgierski Pułk Piechoty Nr 51 został przeniesiony do 35 Dywizji Piechoty, a Węgierski Pułk Piechoty Nr 101 do 17 Dywizji Piechoty. W skład 97 Brygady Piechoty został włączony Węgierski Pułk Piechoty Nr 82, a w skład 98 Brygady Piechoty wszedł Węgierski Pułk Piechoty Nr 37^[5].

W 1912 roku Pułk Armat Polowych Nr 42 został przeniesiony z Wiednia do Steyr na terytorium 14 Korpusu i ponownie włączony w skład 14 Brygady Artylerii Polowej oraz podporządkowany pod względem taktycznym komendantowi 3 Dywizji Piechoty^[6]. W jego miejsce komendantowi dywizji podporządkowano Pułk Armat Polowych Nr 6 w Wiener Neustadt, który pod względem wyszkolenia podlegał komendantowi 2 Brygady Artylerii Polowej. Dokonano również mian w składzie 98 Brygady Piechoty. Komendantowi brygady podporządkowano Warażdyński Pułk Piechoty Nr 16 i Węgierski Pułk Piechoty Nr 39. W składzie 98 BP pozostał Węgierski Pułk Piechoty Nr 37, natomiast Węgierskie Pułki Piechoty Nr 19 i 32 zostały przeniesione do 28 Dywizji Piechoty^[7].

Organizacja pokojowa dywizji w latach 1912–1914:

• 97 Brygada Piechoty w Wiedniu,
  • Pułk Piechoty Nr 67,
  • Pułk Piechoty Nr 82,
• 98 Brygada Piechoty w Wiedniu,
  • Pułk Piechoty Nr 16,
  • Pułk Piechoty Nr 37,
  • Pułk Piechoty Nr 39,
• Pułk Armat Polowych Nr 6^[8].

W 1914 roku dywizja została rozformowana.

We wrześniu 1917 roku Dywizja Piechoty Pustertal (niem. Infanterie-Division Pustertal) pod komendą FML Franza von Steinharta(inne języki) została przemianowana na 49 Dywizję Piechoty. Dywizja ta funkcjonowała do listopada 1918 roku^[9] .

Komendanci dywizji

Komendanci dywizji

• FML Ludwig Fischer-Colbrie (1901^[1] – 1 XI 1903 → stan spoczynku^[10])
• FML Karl von Pfiffer (1903 – 1905)
• FML Josef Weinrichter von Treuenbrunn (1905 – 1 XI 1907 → stan spoczynku^[11])
• FML Arthur Sprecher von Bernegg(inne języki) (1907 – 1910 → komendant 5 Korpusu^[12])
• FML Karl Křitek(inne języki) (1910^[13] – VIII 1914 → komendant 26 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej^[9] )

Komendanci 97 (93) Brygady Piechoty

• GM Emil von Pott (1901^[1] – 1902 → komendant 24 Dywizji Piechoty)
• GM Karl Jacobs von Kantstein (1902 – 1907 → generał przydzielony komendantowi Komenda 11 Korpusu)
• GM Leopold Schleyer (1907 – 1909 → komendant Brygady Wojsk Technicznych)
• płk SG / GM Eugen Hordliczka (1909 – †22 VI 1912^[14])
• GM Alfred von Schenk(inne języki) (1912 – VIII 1914 → komendant 15 Dywizji Piechoty^[9] )

Komendanci 98 (94) Brygady Piechoty

• GM Josef Weinrichter von Treuenbrunn (1901^[1] – 1905 → komendant 47 Dywizji Piechoty)
• GM Franz von Wikullil (1905 – 1908 → komendant 6 Dywizji Piechoty)
• GM Josef Roth von Limanowa-Łapanów(inne języki) (1908 – 1910 → komendant Terezjańskiej Akademii Wojskowej^[15])
• GM Paul Kestřanek (1910^[13] – 1913)
• GM Robert von Langer (1913^[8] – 1914 → komendant 49 Brygady Piechoty)
• GM Artur von Mecenseffy(inne języki) Artur von Mecenseffy (do 29 VII 1914 → szef sztabu 2 Armii)

Szefowie sztabu

• mjr SG Heinrich Mündel von Schartenburg (1901 – 1902 → Komenda 15 Korpusu)
• kpt. / mjr SG Theodor Konopitzky (później Konopicky) (1902 – 1903 → Biuro dla operacyjnych prac Sztabu Generalnego)
• kpt. / mjr SG Richard Müller (1903 – 1904 → Biuro dla operacyjnych prac Sztabu Generalnego)
• mjr / ppłk SG Leo Greiner (1904 – 1908 → komendant 1. batalionu 1 Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich)
• kpt. / mjr SG Karl Wittmann (1908 – 1910 → Komenda 10 Korpusu^[16])
• mjr SG Karl Glöckner (1910 – 1913 → adiutant przyboczny inspektora armii FZM Ernsta von Leithnera^[17])
• ppłk SG Viktor Kliemann (1913 – 1914^[8])

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1901. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1910. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1909. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
• Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.
• Divisional Commanders 1914-1918. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2020-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-02)].