PROFILPELAJAR.COM

2 Dywizjon Artylerii Ciężkiej
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Tradycje
Rodowód	10 pułk artylerii ciężkiej
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Tadeusz Jełowicki
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	artyleria
Podległość	2 Dywizja Piechoty Legionów

2 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (2 dac) – pododdział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego.

Dywizjon nie występował w pokojowej organizacji wojska. Jednostką mobilizującą dla 2 dywizjonu artylerii ciężkiej był 10 pułk artylerii ciężkiej.

2 dac w kampanii wrześniowej

Mobilizacja

2 dywizjon artylerii ciężkiej został zmobilizowany w dniach 27–29 sierpnia 1939 roku, w garnizonie Przemyśl, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym razem z plutonem taborowym nr 2 w czasie od A+42 do A+48^[1]. Dywizjon był organiczną jednostką artylerii 2 Dywizji Piechoty Legionów, uzbrojoną w trzy 105 mm armaty wz. 1913 i trzy 155 mm haubice wz. 1917.

Działania bojowe

1 września wieczorem w rejonie Pabianic został wyładowany z transportów kolejowych 2 dywizjon artylerii ciężkiej. Po drodze był atakowany przez lotnictwo niemieckie, nie udało się ustalić, czy dywizjon poniósł straty. Po wyładunku dywizjon został dyslokowany do lasów na południe od Łaska. 2 września dywizjon wraz z 2 DP Leg. pozostawał w odwodzie Armii „Łódź”. Prowadzono szkolenie obsług, zgrywano zaprzęgi konne, usuwano braki powstałe w trakcie mobilizacji. Przez następne trzy dni 2 dac, w dalszym ciągu przebywał w tym samym rejonie, wraz z siłami głównymi dywizji. 6 września rano dywizjon podjął marsz w kierunku Zduńskiej Woli^[2]. Ok. godz.14.00 zajął stanowiska ogniowe na zachód od Łaska i oddał kilka salw dywizjonem w kierunku maszerujących kolumn niemieckich. Następnie podjął dalszy marsz za rzekę Ner do rejonu Konstantynowa i Srebrnej, z zadaniem wsparcia piechoty w obronie linii Neru od Mirosławic, do Lublinka. Z uwagi na piaszczyste drogi marsz dywizjonu był powolny i znalazł się na końcu kolumny wycofujących się oddziałów 2 DP Leg., był zagrożony uderzeniem na niego zmotoryzowanego oddziału rozpoznawczego niemieckiej 17 DP^[3]. W rejon obrony przejściowej dywizjon dotarł 7 września ok. godz.10.00, wówczas po bardzo krótkim odpoczynku podjął dalszy marsz wraz z 4 pułkiem piechoty Legionów. Około południa dywizjon przeszedł przez Łódź, w nocy 7/8 września 2 dac dotarł do rejonu Skoszewy, Wola Cyrusowa. Żołnierze i konie byli wyczerpani ponad 60 km marszem^[4]. Po krótkim odpoczynku, podjęto jednak dalszy marsz na odległość ok. 10 km za rzeką Mrogę, gdzie organizowano obronę dywizji. 2 dac otrzymał rozkaz wsparcia 3 pułku piechoty Legionów na odcinku północnym. 8 września kilkakrotnie dywizjon prowadził ostrzał baterii artylerii niemieckiej, ujawniającej się na przedpolu obrony dywizji. W nocy 8/9 września na skutek spowodowanego przez dowódcę 2 DP Leg. płk. Jana Edwarda Dojana-Surówkę bałaganu rozkazodawczego 2 dac wraz z dowództwem 2 pułku artylerii lekkiej Legionów i I dywizjonu 2 pal Leg. rozpoczął odwrót w kierunku Skierniewic. 9 września zgrupowanie artylerii dowódcy 2 pal Leg., wraz z 2 dac ominęło Skierniewice i dotarło do rzeki Rawki. Tam nastąpiło rozdzielenie zgrupowania, 2 dac maszerował dalej w kierunku Mszczonowa. Skąd skierował się w kierunku Błonia. Maszerująca na czele dywizjonu 1 bateria armat, 10 września została zaatakowana przez oddziały niemieckie. W walce poległ por. Stefan Dymnicki, a bateria została rozbita. Maszerujące w kolumnie dowództwo dywizjonu i 2 bateria haubic ominęły rejon walki 1 baterii i pomaszerowały w kierunku Umiastów, Ołtarzew. Z tego rejonu 2 bateria haubic wspierała natarcie własnej piechoty na Ołtarzew i Umiastów. Po wystrzelaniu reszty amunicji 2/2 dac wraz z dowództwem dywizjonu wycofały się do Puszczy kampinoskiej i do Modlina, gdzie dotarły 14 września^[5]. 16 września 2 DP Leg. objęła odcinek obrony „Zakroczym” w twierdzy Modlin. 2 bateria haubic 2 dac miała za zadanie wspieranie obrony piechoty na pododcinkach Zakroczym, Fort nr I i Fort nr X. W dniu 29 września 2 dac skapitulował wraz z załogą Modlina^[6].

Obsada personalna dywizjonu

dowództwo^[2]

dowódca dywizjonu – mjr Tadeusz Stanisław Jełowicki
adiutant dywizjonu - por. rez. Władysław Biegański
oficer zwiadowczy - ppor. Roman Strączyński
dowódca 1 bateria armat – por. Stefan Leon Dymnicki
dowódca 2 baterii haubic – kpt. Stanisław Hymol

Osobny artykuł: Struktura dywizjonu artylerii ciężkiej we wrześniu 1939.

Przypisy

↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 337.
↑ ^a ^b Zarzycki 2005 ↓, s. 20.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 176.
↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 194-195.
↑ Zarzycki 2005 ↓, s. 21.
↑ Zarzycki 2005 ↓, s. 22.

Bibliografia

Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Adiutor, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Piotr Zarzycki: 10 Pułk Artylerii Ciężkiej. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 138. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2005. ISBN 83-88773-29-1.