100 mm armata morska wz. 1891 Canet

Dane podstawowe
Państwo	Francja
Producent	Schneider et Cie
Rodzaj	armata morska, bateria nadbrzeżna
Historia
Prototypy	Canet Modèle 1889
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	100 mm
Długość lufy	4497 mm[1]
Donośność	13 400 m[1]
Prędkość pocz. pocisku	do 720 m/s[1]
Długość	4646 mm (z zamkiem)
Masa	5200 kg (cały zestaw)[1]
Kąt ostrzału	+35°
Wysokość linii ognia	1000 mm[1]
Szybkostrzelność	5 strz./min[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

100 mm armata morska wz. 1891 Canet – typ francuskich armat morskich opracowanych w zakładach Schneider et Cie i produkowanych w czterech wzorach: Modèle 1889^[2], Modèle 1891, Modèle 1895 i Modèle 1897. Armaty używane były głównie przez marynarkę francuską i rosyjską.

Armata posiadała lufę o długości względnej L/45 (45 kalibrów)^[1]. Zamek śrubowy, otwierany w lewą stronę^[1]. W 1916 roku armaty zostały zmodernizowane przez obrócenie lufy o 180°, przez co zespół oporopowrotny znalazł się na górze, co umożliwiło zwiększenie kąta podniesienia do 35°, a co za tym idzie donośności^[3]. Strzelały nabojami rozdzielnego ładowania o masie pocisków 13,5 kg^[1].

W 1924 roku dwie armaty wzoru 1891² zakupiła z kredytu we Francji polska Marynarka Wojenna, dostarczone w styczniu 1925 roku^[4]. Zostały one zamontowane na rufie kanonierek ORP "Generał Haller" oraz ORP "Komendant Piłsudski", jednak okazały się zbyt ciężkie, co pogorszyło stateczność okrętów, dlatego prawdopodobnie w 1926 roku zostały zdemontowane^[4] i ostatecznie zamienione na armaty 75 mm wz. 97. Następnie armaty te zamontowano na lądzie (Kępa Oksywska), gdzie do 1939 roku służyły jako bateria artylerii nadbrzeżnej – bateria „Canet”^[5]. Podczas kampanii wrześniowej, jedna z armat uległa zniszczeniu już 1 września 1939 w nalocie niemieckiego lotnictwa. Druga armata służyła do ostrzeliwania niemieckich sił trałowych i pozycji lądowych aż do wyczerpania amunicji (19 września 1939)^[6].

• Waldemar Nadolny: Artyleria okrętowa. Edipresse Polska S.A., 2018, seria: Wielki Leksykon Uzbrojenia. Wrzesień 1939. Tom 143. ISBN 978-83-8117-386-5.