Ў, ў (nazwa „У krótkie”) – 22. litera białoruskiego alfabetu, oznacza dźwięk [w], brzmiący tak samo jak polskie zwałczone Ł i często mu odpowiada, zwłaszcza przed spółgłoską i w wygłosie (np. pol. dał, biał. даў). Pochodzi od znaku „iżyca ze znakiem krótkości (brewis)” (Іереѵ̆ская власть, пучина Егеѵ̆ская itp.), którego używało się w wydaniach ukraińskich od końca XVI do początku XVII wieku. Znak ten w późniejszym okresie został zmodyfikowany („gammo-podobny ук z brewis”), po czym wszedł do użycia w rumuńskiej cyrylicy, skąd w roku 1837 została wzięta do zbioru poezji ukraińskiej „Русалка Днѣстровая”, już prawie w dzisiejszym kształcie. W białoruskim piśmie litera ta zaczęła funkcjonować w 1890 roku. W białoruskiej łacince literze tej odpowiada Ŭ.
Prawdopodobnie była używana w rumuńskiej cyrylicy, skąd została zaczerpnięta w 1836 roku przez kompilatorów ukraińskiego almanachu poetyckiego Rusałka Dnistrowaja (ukr. Русалка днѣстровая); w przedmowie dzieła napisano: przyjęliśmy serbskie џ [...] i wołoskie [rumuńskie] ў [...][1]. Oznaczono nią dźwięk [l] przechodzącego w [w]; współczesna cyrylica ukraińska najczęściej używa w tym miejscu litery В. Była również używana do zapisu języków uzbeckiego i karakałpackiego do momentu urzędowego przejścia na zapis łacinką.
Obecnie używana jest także w językach dungańskim, karaczajsko-bałkarskim, mansyjskim (wogulskim), niwchijskim (giliackim), osetyjskim (w Północnej Osetii) i jupik (syberyjskim eskimoskim).
Kodowanie
Przypisy
