Fluor
Fluor er eit grunnstoff med kjemisk symbol F og atomnummer 9. Fluor er eit halogen, saman med klor, brom, jod og astat, og er plassert i gruppe 17 i periodesystemet. EigenskaparFluor er ein gulaktig gass som er svært giftig, og kontakt med stoffet skadar hud og slimhinner. Alle halogena er svært reaktive. Fluor er det mest elektronegative grunnstoffet og det mest reaktive av halogena, og kan jamvel danna kjemiske sambindingar med somme edelgassar. Sambindingar av hydrokarbon med fluor, der fluor erstattar eit eller fleire hydrogenatom i sambindingane, er mindre reaktive enn dei tilsvarande brannfarlege hydrokarbona. BrukFlussyre (HF) er ei sterk syre som er blant dei få syrene som kan etsa glas. Flussyre blir brukt til etsing av glas og polert stein. I små mengder er fluor i form av fluoridsalt bra for tennene fordi det gjer emaljen hardare. Difor vert det tilsett i tannkrem som natriumfluorid (NaF) og natriummonofluorofosfat (). Ei rekkje klorfluorkarbon (KFK) og klorfluorhydrokarbon (KFHK) har vore mykje brukte som drivgassar i sprayboksar, kjølegassar i kjøleskap, fryseboksar og luftkjøleanlegg, og som inerte gassar i brannslukking. Bruken av særleg KFK-gassar har blitt sterkt redusert etter at det vart kjent at dei bidreg til drivhuseffekten og nedbryting av ozonlaget. Den kunstige, radioaktive isotopen fluor-18 (18F) er ei positronkjelde og blir brukt i medisinsk PET-skanning. Fluor-18 blir laga ved nøytronbombardement av vanleg vatn plassert rundt ein atomreaktor. Nøytron frå reaktoren omdannar oksygen i vatnet til fluor, som så kan nyttast i framstilling av PET-middel. Halveringstida til fluor-18 er knappe 2 timar (110 minutt), og brukstida for PET-midla er såleis avgrensa til nokre få timar etter produksjon. Sjå også
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
