Tweede Kamerverkiezingen 2023

Tweede Kamerverkiezingen 2023
Stemformulier met 24 van de 26 partijen
Stemformulier met 24 van de 26 partijen
Datum 22 november 2023
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 150
Opkomst 77,75%[1]
Resultaat
Grootste partij PVV
Vorige kabinet Rutte IV
Begin regeerperiode Schoof
■ SP: 5 zetels ■ GL-PvdA: 25 zetels ■ DENK: 3 zetels ■ PvdD: 3 zetels ■ D66: 9 zetels ■ Volt: 2 zetels ■ NSC: 20 zetels ■ SGP: 3 zetels ■ CU: 3 zetels ■ CDA: 5 zetels ■ VVD: 24 zetels ■ FVD: 3 zetels ■ BBB: 7 zetels ■ JA21: 1 zetel ■ PVV: 37 zetels
■ SP: 5 zetels
■ GL-PvdA: 25 zetels
■ DENK: 3 zetels
■ PvdD: 3 zetels
■ D66: 9 zetels
■ Volt: 2 zetels
■ NSC: 20 zetels
■ SGP: 3 zetels
■ CU: 3 zetels
■ CDA: 5 zetels
■ VVD: 24 zetels
■ FVD: 3 zetels
■ BBB: 7 zetels
■ JA21: 1 zetel
■ PVV: 37 zetels
Opvolging verkiezingen
← 2021    
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 2023 waren ontbindingsverkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, die gehouden werden op 22 november. Ze waren oorspronkelijk gepland voor maart 2025, maar werden vervroegd vanwege de val van het kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023.[2]

Deelnemende partijen

Verkiezingsborden in Den Haag bij de Hofvijver

Bij het centraal stembureau leverden 29 partijen een kandidatenlijst in.[3] Jezus Leeft, Partij voor Ontwikkeling en een blanco lijst met als eerste kandidaat G. Sterenborg voldeden niet aan de voorwaarden omdat zij onvoldoende ondersteuningsverklaringen hadden ingediend, waardoor er 26 politieke partijen werden toegelaten. Hiervan waren twintig verkiesbaar in alle twintig kieskringen, drie in alle behalve Bonaire en drie in een kleiner aantal.[4]

GroenLinks en de Partij van de Arbeid (PvdA) vormden een gezamenlijke kandidatenlijst onder de naam GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA). BoerBurgerBeweging (BBB), Forum voor Democratie (FVD) en GroenLinks-PvdA dienden lijstengroepen in, waarbij enkele kandidaten alleen in een of enkele kieskringen deelnamen. Alle andere partijen traden aan met een kandidatenlijst die in alle kieskringen dezelfde was.

Lijst[a] Partij[b] Lijsttrekker Kieskringen
/20
1 VVD Dilan Yeşilgöz 20
2 D66 Rob Jetten 20
3 GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA) Frans Timmermans 20
4 PVV (Partij voor de Vrijheid) Geert Wilders 20
5 CDA Henri Bontenbal 20
6 SP (Socialistische Partij) Lilian Marijnissen 20
7 Forum voor Democratie Thierry Baudet 20
8 Partij voor de Dieren Esther Ouwehand 20
9 ChristenUnie Mirjam Bikker 20
10 Volt Laurens Dassen 20
11 JA21 Joost Eerdmans 20
12 Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) Chris Stoffer 20
13 DENK Stephan van Baarle 20
14 50PLUS Gerard van Hooft 20
15 BBB Caroline van der Plas 20
16 BIJ1 Edson Olf 20
17 Piratenpartij - De Groenen Mark van Treuren 20
18 BVNL / Groep Van Haga Wybren van Haga 20
19 Nieuw Sociaal Contract Pieter Omtzigt 20
20 Splinter Femke Merel van Kooten-Arissen 20
21 LP (Libertaire Partij) Tom van Lamoen 19[c]
22 LEF - Voor de Nieuwe Generatie Daniël van Duijn 19[c]
23 Samen voor Nederland Michel Reijinga 19[c]
24 Nederland met een PLAN Kok Chan 17[d]
25 PartijvdSport Anne Marie van Duivenboden 11[e]
26 Politieke Partij voor Basisinkomen Sepp Hannen 8[f]

Uitslag

Grootste partij per gemeente

De Kiesraad maakte in eerste instantie op 1 december 2023 in een openbare zitting de uitslag bekend.[5]

De 'commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven' van de Tweede Kamer constateerde in vier stembureaus in Tilburg "onverklaarbare telverschillen" van meer dan vijftien stemmen per stembureau. De Tweede Kamer kwam op zaterdag 2 december 2023 van reces terug om te stemmen over een voorstel voor hertelling bij deze vier stembureaus, een unieke situatie in de recente parlementaire geschiedenis van Nederland.[6] De Tweede Kamer stemde in met de hertelling.[7] De stemmen in deze stembureaus werden vervolgens opnieuw geteld, waarmee het telverschil werd teruggebracht van 75 naar 4.[8] Op 4 december 2023 werd de uitslag opnieuw officieel vastgesteld.[1]

Opkomst en kiesdeler

2021 2023
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 13.293.186 13.473.750
Niet opgekomen 2.830.509 21,29[g] 2.998.547 22,25[g]
Opkomst 10.462.677 78,71[g] 10.475.203 77,75[g]
Ongeldige stemmen 22.652 0,22[h] 22.822 0,22[h]
Blanco stemmen 17.173 0,16[h] 19.655 0,19[h]
Geldige stemmen 10.422.852 99,62[h] 10.432.726 99,59[h]
Kiesdeler 69.486 0,67[i] 69.551 0,67[i]

Verkiezingsuitslag

Partij[b] 2021 2023 verschil
#stemmen %[i] zetels #stemmen %[i] zetels %-punt zetels
PVV (Partij voor de Vrijheid) 1.124.482 10,79 17 2.450.878 23,49 37 +12,70 +20
Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)[j] 597.192 5,73 9
GROENLINKS[j] 537.308 5,16 8
GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA)[j] - - - 1.643.073 15,75 25
subtotaal 1.134.500 10,88 17 1.643.073 15,75 25 +4,86 +8
VVD 2.279.130 21,87 34 1.589.519 15,24 24 −6,63 −10
Nieuw Sociaal Contract - - - 1.343.287 12,88 20 +12,88 +20
D66 1.565.861 15,02 24 656.292 6,29 9 −8,73 −15
BBB 104.319 1,00 1 485.551 4,65 7 +3,65 +6
CDA 990.601 9,50 15 345.822 3,31 5 −6,19 −10
SP (Socialistische Partij) 623.371 5,98 9 328.225 3,15 5 −2,83 −4
DENK 211.237 2,03 3 246.765 2,37 3 +0,34 0
Partij voor de Dieren 399.750 3,84 6 235.148 2,25 3 −1,58 −3
Forum voor Democratie 523.083 5,02 8 232.963 2,23 3 −2,79 −5
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) 215.249 2,07 3 217.270 2,08 3 +0,02 0
ChristenUnie 351.275 3,37 5 212.532 2,04 3 −1,33 −2
Volt 252.480 2,42 3 178.802 1,71 2 −0,71 −1
JA21 246.620 2,37 3 71.345 0,68 1 −1,68 −2
BVNL / Groep Van Haga - - - 52.913 0,51 0 +0,51 0
50PLUS 106.702 1,02 1 51.043 0,49 0 −0,53 −1
BIJ1 87.238 0,84 1 44.253 0,42 0 −0,41 −1
Splinter 30.328 0,29 0 12.838 0,12 0 −0,17 0
Piratenpartij[k] 22.816 0,22 0
De Groenen[k] 119 0,00 0
Piratenpartij - De Groenen[k] - - - 9.117 0,09 0
subtotaal 22.935 0,22 0 9.117 0,09 0 −0,13 0
Nederland met een PLAN - - - 5.487 0,05 0 +0,05 0
Samen voor Nederland - - - 5.325 0,05 0 +0,05 0
LEF - Voor de Nieuwe Generatie - - - 5.122 0,05 0 +0,05 0
LP (Libertaire Partij) 5.546 0,05 0 4.152 0,04 0 −0,01 0
PartijvdSport - - - 3.966 0,04 0 +0,04 0
Politieke Partij voor Basisinkomen - - - 1.038 0,01 0 +0,01 0
overige partijen in 2021 148.145 1,42 0 - - - −1,42 0
Totaal 10.422.852 100.00 150 10.432.726 100.00 150 0.00 0

Doorrekeningen verkiezingsprogramma's

Tijdens de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen 2023 kwam Wim Suyker met doorrekeningen van verkiezingsprogramma's van partijen, die ervoor kozen om niet deel te nemen aan de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB).[9]

Gekozen leden

Zie Lijst van Tweede Kamerleden 2023-heden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Alle 150 leden waren aftredend, van wie 70 herkozen werden. Eén kandidaat werd uitsluitend benoemd op basis van het aantal voorkeurstemmen, Danielle Hirsch (GL-PvdA); vanwege haar 27e plaats op de lijst zou zij anders niet benoemd zijn. Om met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer gekozen te worden waren 17.388 stemmen nodig (25% van de kiesdeler, 69.551).

De zittingsperiode ging in op 6 december 2023 en eindigt (zonder voorafgaande ontbinding van de Tweede Kamer) in maart 2028.

Kabinetsformatie

Zie Kabinetsformatie Nederland 2023-'24 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De kabinetsformatie van 2023 resulteerde in een coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Na 223 dagen van onderhandeling werd Dick Schoof op 18 februari 2024 beëdigd als partijloze premier van het kabinet-Schoof.

Zetelverdeling & Regeringscoalitie
11 5 25 9 20 7 24 37 5 7
SP GL-PvdA D66 88 | Kabinet-Schoof | NSC + BBB + VVD + PVV | 223 d CDA

Zie ook