De lijst van politieke partijen in Nederland is een historisch overzicht van politieke partijen die in het heden of het verleden actief zijn geweest in de Nederlandse politiek, op zowel nationaal als lokaal niveau. De lijst van provinciale en lokale (plaatselijke) partijen beperkt zich tot partijen die bij de laatste verkiezingen een of meer zetels hebben gehaald.
De volgende landelijke partijen zijn niet in Eerste of Tweede Kamer of Europarlement vertegenwoordigd maar wel in één of meer Provinciale Staten (PS), gemeenteraden (GR) of waterschappen (WS).
De volgende politieke partijen hebben deelgenomen aan verkiezingen of zijn geregistreerd voor komende verkiezingen, maar zijn niet (meer) vertegenwoordigd op nationaal of lokaal niveau en (voor zover bekend) niet opgeheven.
Er zijn veel lokale partijen. Zo zijn er 'Gemeentebelangen', 'Stadspartijen', 'Leefbaren' die in veel gemeenten voorkomen maar meestal niet samenwerken. Ook zijn er partijen die focussen op een bepaalde groep kiezers, zoals inwoners van één plaats in een gemeente, ouderen en studenten.
Leden
Totaal aantal leden van in de Tweede Kamer vertegenwoordigde politieke partijen in Nederland.Aantal leden van in de Nederlandse Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen. Klik op de afbeelding voor een grotere versie
Het gezamenlijke ledental van de Nederlandse politieke partijen schommelt sinds 1994 rond de 300.000. Voorheen hadden met name de grote traditionele partijen veel meer leden. Het CDA telde in 1980 nog ruim 162.000 leden, in 1990 ongeveer 125.000 en per 1 januari 2016 nog 50.181 leden. De PvdA ging in diezelfde periode van bijna 113.000 naar ruim 91.000 naar 46.045 en de VVD van 85.000 naar bijna 60.000 naar 28.436.
Kleinere partijen zagen hun ledental juist groeien. GroenLinks had in 1996 een ledental van 11.700, maar staat anno 2016 op 21.180 leden. De SP had bijna 16.000 leden toen ze bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 in het parlement kwam en heeft per 1 januari 2016 41.710 leden. Ook de PvdD is gegroeid in ledental, van 6.370 in 2007 naar 12.131 in 2016. De SGP en ChristenUnie zijn al jaren vrij stabiel en hebben respectievelijk 29.928 en 23.398 leden. De PVV, sinds 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, kent buiten Geert Wilders geen leden. Denktank Forum voor Democratie wist binnen een jaar na oprichting als partij 22.884 leden aan zich te binden; een stijging van meer dan 1.100 procent.[1]
Ontwikkeling ledental Nederlandse politieke partijen vertegenwoordigd in de Tweede Kamer 2015-2024 (gemeten op 1 januari)
Louis Sinner, De wortels van de Nederlandse politiek - De 42 politieke partijen sinds 1848, Wetenschappelijke Uitgeverij (1973) ISBN 9021427656
Eddy Habben Jansen, Nederlandse politiek voor dummies (2018)
Friso Wielenga. Een versplinterd landschap - bijdragen over geschiedenis en actualiteit van Nederlandse politieke partijen, Amsterdam University Press (2018)
↑Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Tribunaalbesluit. wetten.overheid.nl. Gearchiveerd op 24 oktober 2022. Geraadpleegd op 24 oktober 2022.
Noten
↑ abGroenLinks en PvdA zitten in een gezamenlijke fractie, waarmee de Kamer in totaal vijftien fracties telt.
↑ abGroenLinks en PvdA zitten in de Eerste en Tweede Kamer in een gezamenlijke fractie.
↑ abcDe Groenen, de Politieke Partij voor Basisinkomen en de Piratenpartij zijn in vier Amsterdamse stadsdeelcommissies samen vertegenwoordigd als De Groenen Basis Piraten.
↑In 2017, 2022, 2023 en 2024 ligt dit aantal lager dan het door het DNPP gepubliceerde aantal. Dit komt voort uit het feit dat het DNPP in 2017 de leden van DENK, in 2022 en 2023 de leden van BVNL en in 2022, 2023 en 2024 de leden van 50PLUS wel heeft meegenomen in het totaal, terwijl die partijen op die momenten niet in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren.
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg)
_Political_Party_The_Netherlands.jpg){kind=small}
