Groß-Rosen

Concentratiekamp Groß-Rosen
Groß-Rosen (Duitsland)
Groß-Rosen
Ingebruikname 2 augustus 1940
Bevrijding 14 februari 1945
Locatie Groß-Rosen
Land Polen
Verantwoordelijk land Nazi-Duitsland
Coördinaten 51° 1′ NB, 16° 17′ OL
Beheerder SS
Gevangenen 120.000[1]
Dodental 40.000[1]
Monument voor de slachtoffers van Groß-Rosen. Boven de ingang is de spreuk "Arbeit macht frei" te lezen
Monument voor de slachtoffers van Groß-Rosen. Boven de ingang is de spreuk "Arbeit macht frei" te lezen

Het in Neder-Silezië gesitueerde Groß-Rosen was tijdens de Tweede Wereldoorlog een Duits concentratiekamp. Destijds behoorde het stadje Groß-Rosen tot Duitsland. Sinds 1945 behoort het tot Polen en heet Rogoźnica.

In 1940 fungeerde Groß-Rosen nog als satellietkamp voor de regio Sachsenhausen. Het jaar daarop werd het kamp door de nazi's omgevormd tot concentratiekamp, waar voornamelijk Joden werden vastgehouden. De locatie was door Albert Speer gekozen wegens het ter plaatse voorkomen van graniet dat nodig was voor de bouw van de nieuwe hoofdstad Germania.

Politieke gevangenen

In 1942 werd Groß-Rosen aangewezen als Nacht und Nebel-kamp. Er zijn toen enige tientallen Nederlandse politieke gevangenen, voornamelijk communisten, om het leven gekomen. In 1969 werden in Nederland de 109 Nederlandse overlevenden van de Nacht und Nebel-actie die naar Natzweiler in Frankrijk waren gedeporteerd gedecoreerd met het Borstkruis van de Stichting Vriendenkring van oud-Natzweilers, ook wel "Nacht-und-Nebel-Herdenkingskruis van de Stichting Vriendenkring van oud-Natzweilers 1940-1945-kruis" genoemd. Voor de Nederlandse overlevenden van Groß-Rosen werd geen decoratie ingesteld.

Uithongeren

Bij binnenkomst kregen de Nederlanders te horen dat Groß-Rosen 'neunzig Tage' betekende. Dat is Duits voor 90 dagen. Dit was volgens het SS programma in ieder werkkamp hetzelfde. Daarmee werd bedoeld dat door de SS verwacht werd dat de voor slavenarbeid ingedeelde gevangenen maximaal negentig dagen in leven bleven. In de praktijk stierven de meeste Nederlanders binnen enkele weken, maar een aantal bleef drie tot vier maanden in leven, één zelfs zes maanden.[bron?] In augustus 1942 veranderde het beleid in dat men de gevangenen langer in leven wilde houden om ze als slaven in de oorlogsindustrie te kunnen gebruiken. Degenen die te zwak waren om te werken, maar nog te lang in leven dreigden te blijven, werden met zogenaamde Invalidentransporten naar Dachau afgevoerd, waar de totaal uitgemergelde mensen (40 kg) zowel bij gevangenen als SS-bewaking grote verbijstering wekten. Door deze transporten hebben enkele Nederlanders deze periode in dit kamp overleefd. Vanaf 1943 zijn enige honderden Nederlandse Joden in Groß-Rosen om het leven gekomen. Aan het eind van de oorlog kwamen er gevangenen uit andere geëvacueerde kampen, zoals Joden uit Auschwitz, in Groß-Rosen. Ondanks het korte verblijf was dit voor velen de meest dramatische periode van hun gevangenschap.

Dwangarbeid

De gevangenen in het kamp moesten op diverse manieren dwangarbeid verrichten.

Steengroeve

Groß-Rosen wordt van de grote concentratiekampen wel beschouwd als een van de wreedste kampen, aangezien de kans om het te overleven aanzienlijk lager lag dan in veel andere kampen. Overigens werd in de steengroeve nauw samengewerkt met Duitse burgers. Die burgers konden met eigen ogen de dagelijkse doden ten gevolge van knuppelpartijen en de zeer snelle lichamelijke aftakeling ten gevolge van het hongerdieet waarnemen. Iemand die in de steengroeve te werk werd gesteld leefde niet langer dan vijf weken.

Siemens

In de tweede helft van 1944 verschenen in het kamp werkplaatsen voor het bedrijf Siemens und Halske uit Berlijn. Het kantoor en magazijn van dit bedrijf was in het SS-gedeelte van het kamp. Voor Siemens werkten vlak voor de evacuatie van het kamp 425 gevangenen en zestien burgers.

Blaupunkt

In de werkplaats voor Blaupunkt werden spoelen gewikkeld en gesoldeerd. De arbeiders kregen daarvoor een opleiding van twee weken. Er werkten dertig tot tweehonderd personen.

Weverij

In de weverij werkten de mensen in twee ploegen van elk twaalf uur. Verzwakte gevangenen werden hier te werk gesteld.

Bekende gevangenen

Buitenkampen

Het kamp had op den duur circa zestig buitenkampen (zogenaamde Außenlager), verspreid over Neder-Silezië in toenmalig oostelijk Duitsland en het nabijgelegen Sudetenland. In totaal werden bijna 125.000 mensen in Groß-Rosen gevangen gehouden. Door de zware lichamelijke arbeid in de steengroeve en de slechte behandeling qua voeding en gezondheidszorg stierven 40.000 van hen, voordat het concentratiekamp op 14 februari 1945 door het Rode Leger bevrijd werd.

Außenlager - toenmalige naam (land) Tegenwoordige naam (land) Geocoördinaten
Aslau (DE) Osła (PL) 51.317, 15.75
Bautzen (DE) Bautzen (DE) 51.180968, 14.428116
Bernsdorf (CS) Bernartice (okres Písek) (CZ) 49.370289, 14.37747
Birnbäumel (DE) Gruszeczka (PL) 51.4738989064778, 17.1640777587891
Görlitz (DE) Görlitz (DE) 51.153139, 14.975297
Bad Warmbrunn (DE) Cieplice Śląskie-Zdrój (PL) 50.870066, 15.684884
Bolkenhain (DE) Bolków (PL) 50.921559, 16.11436
Brandhofen (DE) Spohla (DE) 51.404795, 14.2678
Breslau-Lissa (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Breslau I und II (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Breslau-Hundsfeld (DE) Wroclaw (PL) 51.11, 17.03
Brieg (DE) Brzeg (PL) 50.849998, 17.469999
Brünnlitz (CS) Brněnec (CZ) 49.6234444202973, 16.5248966217041
Bunzlau I und II (DE) Boleslawiec (PL) 51.259998, 15.56
Christianstadt (DE) Krzystkowice (PL) 51.798953, 15.235579
Dyhernfurth I und II (DE) Brzeg Dolny (PL) 51.27, 16.739999
Dörnhau (Riese) (DE) Kolcach (PL) 50.6646961949819, 16.3946914672852
Erlenbusch (Riese) (DE) Olszyncu (PL) 50.717, 16.367
Falkenberg (Riese) (DE) Sokoleč (PL) 50.65, 16.46
Freiburg (DE) Świebodzice (PL) 50.86, 16.329999
Friedland (DE) Mieroszów (PL) 50.66849, 16.200605
Fünfteichen (DE) Miloszyce (PL) 51.0526176322973, 17.3134231567383
Fürstenstein (Riese) (DE) Ksiaz (PL) 52.63, 18.25
Gabersdorf (CS) Libec (CZ) 50.5857162430775, 15.9473419189453
Gablonz (CS) Jablonec nad Nisou (CZ) 50.729999, 15.159999
Gassen (DE) Jasień (PL) 51.7523272717487, 15.0107574462891
Gebhardsdorf (DE) Giebultów (PL) 50.15, 19.88
Geppersdorf (DE) Milęcice (PL) 51.01559, 15.52761
Grafenort (DE) Gorzanów (PL) 50.353415, 16.568302
Grulich (DE) Kraliky (CZ) 50.080001, 16.77
Gräben (DE) Grabina/Strzegom (PL) 50.960089142779, 16.3459610939026
Großkoschen (DE) Großkoschen (DE) 51.494406, 14.064268
Grünberg II (DE) Zielona Góra (PL) 51.939998, 15.489999
Grünberg I (DE) Zielona Góra (PL) 51.939998, 15.489999
Guben (DE) Guben (DE) 51.95224, 14.714819
Halbau (DE) Iłowa (PL) 51.49683, 15.19736
Halbstadt (CS) Meziměstí (CZ) 50.619998, 16.25
Hartmannsdorf (DE) Miloszow (PL) 51.0055460846572, 15.2485084533691
Hirschberg (DE) Jelenia Góra (PL) 50.909999, 15.729999
Hohenelbe Vrchlabí (CZ) 50.619998, 15.609999
Kaltwasser (Riese) (DE) Zimna Wódka (PL) 50.433, 18.317
Kamenz (DE) Kamenz (DE) 51.268215, 14.09391
Kittlitztreben (DE) Kotlicki Trebin (PL) 51.38, 15.6
Klein-Radisch (DE) Klein-Radisch (DE) 51.342024, 14.645495
Kleinschönau / Zittau (DE) Sieniawka (PL) 50.8972949294088, 14.8447608947754
Kratzau (CS) Chrastava (CZ) 50.819999, 14.97
Kurzbach (DE) Bukowice (powiat Milicki) (PL) 51.3956980631563, 17.3681831359863
Kunnerwitz (DE) Kunnerwitz (DE) 51.1179364451665, 14.9362993240356
Landeshut (DE) Kamienna Góra (PL) 50.79, 16.03
Langenbielau I (DE) Bielawa (PL) 50.689998, 16.61
Langenbielau II (DE) Bielawa (PL) 50.689998, 16.61
Lärche (Riese) (DE) Glinica (PL) 50.733, 16.333
Lauban (DE) Giebultow (PL) 50.15, 19.88
Libau (DE) Lubawka (PL) 50.70697, 15.99748
Ludwigsdorf (DE) Bojanice (PL) 50.7772869007486, 16.5024948120117
Mittelsteine (DE) Scinawka Srednia (PL) 50.52, 16.5
Märzbachtal (Riese) (DE) Głuszyca (PL) 50.6800901249347, 16.4125442504883
Merzdorf (DE) Marciszów (PL) 50.8451884330723, 16.0269927978516
Morchenstern (CS) Smržovka (CZ) 50.740001, 15.239999
Niederoderwitz (DE) Niederoderwitz (DE) 50.9523712294541, 14.7244262695312
Niesky (DE) Niesky (DE) 51.2962760949399, 14.8219299316406
Neusalz an der Oder (DE) Nova Sol (PL) 51.810001, 15.71
Neuhammer (DE) Nowa Kuznia (PL) 51.393100666418, 15.8197975158691
Ober Altstadt (CS) Horní Staré Mesto / Trutnov (CZ) 50.569999, 15.899999
Oberwüstegiersdorf (Riese) (DE) Gluszyca Gorna (PL) 50.66, 16.38
Peterswaldau (DE) Pieszyce (PL) 50.720001, 16.59
Parschnitz (CS) Trutnov (CZ) 51.2962760949399, 14.8219299316406
Reichenau (CS) Rychnov u Jablonce nad Nisou (CZ) 50.6849302821149, 15.1480865478516
Rennersdorf (DE) Rennersdorf (DE) 51.0182633534823, 14.7887992858887
Rauscha (DE) Ruszów (PL) 51.412793, 15.17469
Sackisch (DE) Zakrze (PL) 50.43333, 16.25
Schatzlar (CS) Žacléř (CZ) 50.6644785767519, 15.9087181091309
Schlesiersee (DE) Slawa (PL) 51.882271, 16.078831
St. Georgenthal (CS) Jiřetín pod Jedlovou (CZ) 50.9947431179034, 14.5661544799805
Säuferwassertal des Baches Klobia (Riese) / Kaltwasser (DE) Zimna (PL) 50.433, 14.317
Tannhausen und Zentralrevier (Riese) (DE) Jedlinka (PL) 50.7, 16.37
Treskau (DE) Owińska (PL) 52.51, 16.98
Waldenburg (DE) Wałbrzych (PL) 50.779998, 16.28
Weißwasser / Lausitz (DE) Weißwasser (DE) 51.502306, 14.634685
Weißwasser / Mähren (DE) Bila Voda (CZ) 50.0200937192332, 16.7460823059082
Wiesau (DE) Łąka (PL) 51.2992814807878, 15.5706310272217
Wolfsberg / Wüstewaltersdorf (Riese) (DE) Walim (PL) 50.6981973660456, 16.4417266845703
Wüstenröhrsdorf (Gräfisch-Röhrsdorf) (DE) Rędziny (powiat Częstochowski) (PL) 50.68, 19.86
Wüstewaltersdorf (Riese) (DE) Walim (PL) 50.6981973660456, 16.4417266845703
Wüstegiersdorf (Riese) (DE) Głuszyca (PL) 50.66, 16.38
Zillerthal-Erdmannsdorf (DE) Mysłakowice (PL) 50.85, 15.77

Literatuur

Er zijn twee boeken van Nederlanders met een verslag over hun verblijf in Groß-Rosen in 1942:

Zie ook

  • Groß-Rosenmuseum in Rogoźnica (In Pools, Duits en Engels)
  • (de) bundesrecht.juris.de
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina KZ Gross-Rosen op Wikimedia Commons.

Read other articles:

ACO1

ACO1Struktur yang tersediaPDBPencarian Ortolog: PDBe RCSB Daftar kode id PDB2B3X, 2B3YPengidentifikasiAliasACO1, ACONS, HEL60, IREB1, IREBP, IREBP1, IRP1, aconitase 1ID eksternalOMIM: 100880 MGI: 87879 HomoloGene: 1657 GeneCards: ACO1 Ontologi genFungsi molekuler• iron-sulfur cluster binding• metal ion binding• GO:0001948, GO:0016582 Ikatan protein plasma• lyase activity• RNA binding• aconitate hydratase activity• iron-responsive element binding• 3 iron, 4 sulfur cluster ...

 

Hidetoshi Nakata

Hidetoshi Nakata中田 英寿 Nakata pada 2012Informasi pribadiNama lengkap Hidetoshi NakataTanggal lahir 22 Januari 1977 (umur 47)Tempat lahir Kofu, Yamanashi, JepangTinggi 1,75 m (5 ft 9 in)Posisi bermain GelandangKarier junior1992–1994 Nirasaki High SchoolKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)1995–1998 Bellmare Hiratsuka 85 (16)1998–2000 Perugia 48 (12)2000–2001 Roma 30 (5)2001–2004 Parma 67 (5)2004 → Bologna (pinjam) 17 (2)2004–2006 Fiorentina 20 (0)2005�...

 

دائرة صفاقس الأولى الانتخابية

دائرة صفاقس الأولى الانتخابية خارطة الدائرة الانتخابية.الموقع على المستوى الوطني. خارطة الدائرة الانتخابية.خارطة الدائرة الانتخابية. جغرافيا الدولة تونس الولاية صفاقس التقسيم الإداري المعتمديات 8 التمثيل النواب 7 المجلس الأول تعديل مصدري - تعديل   دائرة صفاقس الأولى ا...

Tunisia men's national volleyball team

This article is about the men's team. For the women's team, see Tunisia women's national volleyball team. TunisiaNickname(s)نسور قرطاجAigles de Carthage(Eagles of Carthage)AssociationTunisian Volleyball FederationConfederationCAVBHead coach Antonio GiacobbeFIVB ranking25 (as of 2 December 2023)Uniforms Home Away Third Summer OlympicsAppearances7 (First in 1972)Best result9th (1984)World ChampionshipAppearances11 (First in 1962)Best result15th (2006)World CupAppearances9 (First in 19...

 

جان مارك فالي

جان مارك فالي (بالفرنسية: Jean-Marc Vallée)‏  معلومات شخصية الميلاد 9 مارس 1963   مونتريال  الوفاة 25 ديسمبر 2021 (58 سنة) [1][2]  مدينة كيبك[3]،  وبيرتييه سور مير[4]  سبب الوفاة توقف القلب[5]  مواطنة كندا  عدد الأولاد 2   الحياة العملية المدرسة الأم جا�...

 

RRI Programa 1

Programa 1 Radio Republik IndonesiaNama sebelumnyaRRI Nusantara IJenisJaringan radioMerekPro 1 RRI (alternatif)SloganKanal Informasi & InspirasiNegaraIndonesiaBahasaBahasa Indonesia (dominan)KetersediaanRegionalPemilikLPP Radio Republik IndonesiaAnggota jaringanLihat #FrekuensiFormatBerita, Golden oldies, Classic country dan NostalgiaStasiun kembarRRI Programa 2RRI Programa 3RRI Programa 4Voice of IndonesiaSitus webrri.co.id RRI Programa 1 JakartaKotaJakartaWilayah siarJabodetabek d...

Stunt

Unusual and difficult physical feat This article is about stunt performance. For other uses of the term, see Stunt (disambiguation). Stunt driver redirects here. For the video game, see Stunt Driver. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Stunt – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2...

 

Vertebral column

Bony structure found in vertebrates Spine (anatomy) redirects here. For other uses, see Spine (disambiguation). Vertebral columnThe human vertebral column and its regionsVertebral column of a goatDetailsIdentifiersLatincolumna vertebralisAnatomical terminology[edit on Wikidata] The vertebral column, also known as the backbone, spine, or spinal column, is the core part of the axial skeleton in vertebrate animals. The vertebral column is the defining characteristic of vertebrate endoskeleto...

 

Bad Ischl

Not to be confused with Ischgl. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Bad Ischl – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2022) (Learn how and when to remove this message) Place in Upper Austria, AustriaBad Ischl Coat of armsBad IschlLocation within AustriaCoordinates: 47°43′13″N 1...

WABY

For other radio stations which have held the WABY call sign, see WABY (disambiguation). Radio station in New York, United StatesWABYWatervliet, New YorkUnited StatesBroadcast areaCapital DistrictFrequency900 kHzBranding93.9 WABYProgrammingFormat1990s-2000s rockAffiliationsCompass Media NetworksUnited Stations Radio NetworksOwnershipOwnerLoud Media LLCSister stationsWSSVHistoryFirst air date1964Former call signsWKAJ (1964–1992)WBGG (1992–1994)WCKM (1994–1996)WKAJ (1996–1999)WUAM (1999...

 

Ja'net DuBois

Pour les articles homonymes, voir Dubois. Ja'net DuBoisJa'net DuBois dans la sitcom Good Times (1976).BiographieNaissance 5 août 1932Philadelphie (Pennsylvanie)Décès 17 février 2020 (à 87 ans)Glendale (Californie)Nom de naissance Jeannette Theresa DuboisNationalité États-UnisActivité Chanteuse, actrice, compositricePère Gordon DuBoisMère Lilian DuBoisConjoint Sajit GuptaEnfant Raj Kristo DuBois, Rani DuBois, Burghardt DuBois, Yovanne DuBois, Kesha GuptaAutres informationsOrgan...

 

Old Harbor, Alaska

City in Alaska, United States Not to be confused with Old Harbor, part of Dorchester Bay (Boston Harbor). City in Alaska, United StatesOld Harbor NuniaqCityAerial view of Old HarborOld HarborLocation in AlaskaCoordinates: 57°11′50″N 153°18′28″W / 57.19722°N 153.30778°W / 57.19722; -153.30778CountryUnited StatesStateAlaskaBoroughKodiak IslandIncorporatedJune 3, 1966[1]Government • MayorJeffrey Peterson (2022)[2] • Stat...

Vignola

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Vignola (disambigua). Questa voce o sezione sull'argomento centri abitati dell'Emilia-Romagna non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Vignolacomune Vignola – Veduta LocalizzazioneStato Italia Regione Emilia-Romagna Provincia Modena AmministrazioneSindacoEmilia Muratori...

 

中華民國國軍中的中共間諜列表

 本表是動態列表，或許永遠不會完結。歡迎您參考可靠來源來查漏補缺。 潛伏於中華民國國軍中的中共間諜列表收錄根據公開資料來源，曾潛伏於中華民國國軍、被中國共產黨聲稱或承認，或者遭中華民國政府調查審判，為中華人民共和國和中國人民解放軍進行間諜行為的人物。以下列表以現今可查知時間為準，正確的間諜活動或洩漏機密時間可能早於或晚於以下所歸�...

 

Crown Court

Court of first instance of England and Wales This article is about the court in England and Wales. For the Crown Court in Northern Ireland, see Courts of Northern Ireland. For the TV programme, see Crown Court (TV series). For the church, see Crown Court Church. Crown CourtCentral Criminal Court in LondonEstablished1 January 1972JurisdictionEngland and WalesAuthorized byCourts Act 1971Appeals toCourt of Appeal(indictable offences)High Court(case stated)Appeals fromMagistrates' courtsWebsiteww...

Bernd Patzke

German footballer You can help expand this article with text translated from the corresponding article in German. (March 2022) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the German article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into th...

 

Report of 1800

US 1800 government report The cover of a book containing the Virginia and Kentucky Resolutions along with the Report of 1800 and other supporting documents. This edition was produced by editor Jonathan Elliot in 1832 at the height of the nullification crisis. These documents formed the philosophical foundation for the nullification movement. The Report of 1800 was a resolution drafted by James Madison arguing for the sovereignty of the individual states under the United States Constitution an...

 

Сессе

КоммунаСессеCesset Герб 46°18′17″ с. ш. 3°12′30″ в. д.HGЯO Страна  Франция Регион Овернь Департамент Алье Кантон Сен-Пурсен-сюр-Сиуль Мэр Guy Massé(2008–2014) История и география Площадь 12,19 км² Высота центра 269–399 м Часовой пояс UTC+1:00, летом UTC+2:00 Население Население 370 чело...

U.S. Route 66

Disambiguazione – Route 66 rimanda qui. Se stai cercando altri significati, vedi Route 66 (disambigua). U.S. Route 66 Will Rogers HighwayLocalizzazioneStato Stati Uniti Stati federati Illinois Missouri Oklahoma Texas Nuovo Messico Arizona California DatiClassificazioneStrada nazionale InizioChicago FineSanta Monica Lunghezza3 755 km Direzioneest-ovest Data apertura1926, decaduta il 27 giugno 1985 PercorsoPrincipali intersezioni Interstate 44 ...

 

Swarm behaviour

Collective behaviour of a large number of (usually) self-propelled entities of similar size Swarm redirects here. For other uses, see Swarm (disambiguation). A flock of auklets exhibit swarm behaviour Swarm behaviour, or swarming, is a collective behaviour exhibited by entities, particularly animals, of similar size which aggregate together, perhaps milling about the same spot or perhaps moving en masse or migrating in some direction. It is a highly interdisciplinary topic.[1] As a te...