PROFILPELAJAR.COM

Delier
Coderingen
DSM-5-TR	F05.8
DSM-IV	293.0
ICD-11	6D70 Eerdere versies; ICD-10: F05; ICD-9: 293.0
DiseasesDB	29284;
MedlinePlus	000740;
eMedicine	med/3006;
MeSH	D003693
Richtlijnen
NHG-standaard	M77/samenvatting
Portaal	Geneeskunde

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Een delier (Latijn: delirium) is een psycho-organische stoornis.

De oorzaak is lichamelijk, het disfunctioneren van de hersenen, maar de verschijnselen zijn psychisch. Deze uiten zich door verwarring, cognitieve problemen of aandachtsstoornissen. De symptomen ontwikkelen zich in een korte periode en fluctueren in sterkte. Behalve aandachts- en concentratieproblemen kunnen ook geheugenverlies, waanideeën en hallucinaties optreden.

Een delier komt bij ouderen vaker voor en mensen met dementie zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een delier. Een delier kan veroorzaakt worden door een lichamelijke aandoening zoals pijn, een infectie, bijwerkingen van bepaalde geneesmiddelen, of ontwenningsverschijnselen van alcohol of drugs. Een voorbeeld van het laatste is het delirium tremens, maar ook bij overmatig alcoholgebruik kan een delier ontstaan, een alcoholdelier. Verder kan een delier zich voordoen na een operatie (een post-operatief delier), of tijdens de terminale fase van ziekten als kanker en aids. Bij een delier dat zich bij zeer hoge koorts voordoet (een koortsdelier), kunnen mensen gaan ijlen.

Het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-IV geeft de volgende diagnostische criteria voor een delirium:

een verminderd vermogen om de aandacht op externe prikkels gericht te houden en de aandacht te verleggen naar nieuwe externe prikkels, dus een van de twee volgende criteria:

vragen moeten worden herhaald, omdat de aandacht verdwijnt
herhaald antwoorden op eerdere vragen

gedesorganiseerd denken
verwarring die zich ontwikkelt gedurende een korte periode
fluctuerend niveau van verwarring
minimaal twee van de volgende criteria:

verminderd bewustzijnsniveau
perceptuele verstoringen
verstoring van het slaap-waakritme
toegenomen of afgenomen psychomotorische activiteit
desoriëntatie met betrekking tot tijd, plaats of persoon
geheugenproblemen

een van de volgende criteria:

bewijs dat de oorzaak of het voortduren van de verwarring lichaamsgebonden is
de verwarring kan niet worden verklaard door een niet-organische, emotionele psychische aandoening

Websites

WH Eizenga, PLJ Dautzenberg, JAH Eekhof, ABJ Scholtes, MH van Venrooij, MM Verduijn, Tj Wiersma, JS Burgers en GM van der Weele. Delier, mei 2020. richtlijnen volgens de NHG-standaard
Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Richtlijn Delier Volwassenen, 2013. gearchiveerd