Gulab jamun (juga dieja gulaab jamun) ialah manisan berasaskan pepejal susu, yang berasal dari India dan sejenis mithai yang popular di India, Nepal, Pakistan, Maldives (di sana ia dikenali sebagai gulab ki janu), dan Bangladesh, sebagai serta Myanmar. Ia juga diisytiharkan sebagai pencuci mulut kebangsaan Pakistan secara rasmi oleh Kerajaan Pakistan. Ia juga juadah biasa di negara-negara yang mempunyai populasi besar orang yang mempunyai warisan Asia Selatan, seperti Mauritius, Fiji, Semenanjung Tanah Melayu, Great Britain, Afrika Selatan, dan negara-negara Caribbeaniaitu Jamaica, Trinidad dan Tobago, Guyana, dan Suriname. Ia dibuat terutamanya daripada pepejal susu, secara tradisinya daripada khoya, iaitu susu yang dididihkan kepada kepekatan doh yang lembut. Resipi moden mengunakan susu kering atau serbuk dan bukannya khoya. Ia sering dihiasi dengan kacang kering seperti badam dan gajus untuk meningkatkan rasanya. Dimulakan oleh Gits Food pada tahun 2020, Hari Gulab Jamun Sedunia disambut pada 10 Oktober setiap tahun.
Penyediaan
Di benua kecil India, pepejal susu dan keju disediakan dengan memanaskan susu di atas api yang perlahan untuk jangka masa yang lama sehingga kandungan air telah tersejat dan hanya pepejal susu yang tinggal. Pepejal susu ini, dikenali sebagai khoya, diuli menjadi doh, dengan sejumlah besar tepung (maida). Terdapat banyak campuran gulab jamun di pasaran, yang diadun dengan air/susu untuk dijadikan doh. Doh kemudiannya dibentuk menjadi bebola kecil dan digoreng dalam minyak atau minyak sapi (mentega jernih) pada suhu rendah kira-kira 148°C[1] sehingga mendapat warna perang keemasan yang biasa. Jika bebola masak terlalu cepat, ia akan mentah di dalam. Bebola yang telah digoreng kemudian direndam dalam sirap gula cair berperisa buah pelaga hijau dan air mawar, kewra atau koma-koma.[2] Gulab jamun panas juga dihidangkan dengan ais krim vanila atau Kulfi.
Asal usul
Gulab jamun pertama kali disediakan pada zaman pertengahan Iran dan berasal dari gorengan yang dibawa oleh penakluk Turkik Asia Tengah ke India.[3] Teori lain mendakwa bahawa ia secara tidak sengaja disediakan oleh chef peribadi Maharaja MughalShah Jahan.[4]
Perkataan "gulab" berasal daripada perkataan Parsigol (bunga) dan āb (air), merujuk kepada sirap wangi air mawar. "Jamun" atau "jaman" ialah perkataan Hindi untuk Syzygium jambolanum, buah India dengan saiz dan bentuk yang serupa, biasanya dikenali sebagai plum hitam.[5] Jamun juga ditakrifkan sebagai makanan istimewa yang digoreng yang disaji dalam sirap gula.[6] Pencuci mulut Arabluqmat al-qadi juga serupa dengan gulab jamun, walaupun menggunakan adunan yang berbeza. Menurut ahli sejarah kulinari Michael Krondl, kedua-dua luqmat al-qadi dan gulab jamun mungkin berasal daripada hidangan Parsi, dengan sirap air mawar menjadi kaitan biasa antara kedua-duanya.[7]
Adat penggunaan
Gulab jamun ialah pencuci mulut yang sering dimakan pada hari perayaan, hari lahir atau keraian besar seperti perkahwinan, perayaan Hari Raya Aidilfitri dan Aidiladha, dan perayaan Hindu Diwali (perayaan cahaya India). Terdapat pelbagai jenis gulab jamun dan setiap jenis mempunyai rasa dan rupa yang tersendiri.
Gulab jamun dengan kepingan badam
Gulab jamun selalunya disertakan dengan sirap chashni
Gulab jamun mendapat warna merah keperangan kerana kandungan gula dalam susu tepung (khoya). Dalam jenis gulab jamun yang lain, gula ditambah ke dalam adunan, dan selepas digoreng, pengkaramelan gula memberikannya warna yang gelap, hampir hitam, yang kemudiannya dipanggil jem kala atau "jem hitam". Sirap gula boleh digantikan dengan sirap mapel yang dicairkan (sedikit) untuk gulab jamun.
Bangladesh
Di Bangladesh, Pantua boleh didapati hampir di mana-mana di seluruh negara, yang boleh dirujuk kepada variasi Bengali untuk Gulab jamun. Juga terdapat dua jenis jamun yang terkenal iaitu Golap Jam (গোলাপ জাম) dan Kalo Jam (কালো জাম).
^[Banerjee, A; Dasgupta, N; De, B (2005). "In vitro study of antioxidant activity of Syzygium cumini fruit". Food Chemistry. 90 (4): 727. doi:10.1016/j.foodchem.2004.04.033]