სიას დინასტია (ძვ. წ. 2070 - ძვ. წ. 1600 წლები; ჩინ.: 夏朝) — ლეგენდარული დინასტია, ტრადიციული შეხედულებების თანახმად, მმართველობა ძველ ჩინეთში, ძვ. წ. 2070 წლიდან ძვ. წ. 1765 წლამდე. ჩინელი არქეოლოგები სიას დინასტიას ხშირად უკავშირებენ ერლიტოუს კულტურას. იმ ტერიტორიაზე, რომელზეც იდენტიფიცირებულია სიას დინასტია, ჯოუს ეპოქაშიძინის სამეფო წარმოიშვა.
მითური წინარეისტორია
ჩინური მითურ-ისტორიული ტრადიციების თანახმად, ჩინეთის სახელმწიფო დააარსა ყვითელმა იმპერატორმა — ხუან-დიმ, რომელმაც ძვ. წ. XXVII საუკუნეში, მძიმე ბრძოლების შედეგად შეძლო სხვადასხვა ტომთა ბელადების დამორჩილება და შექმნა თავის სახელმწიფო კუნლუნის მთაზე — მდინარე ხუანხეს აუზიდან შორეულ დასავლეთში.
მშვიდობის ჩამოვარდნის გამო, ხუან-დიმ ღმერთებს მსხვერპლი შესწირა, დანიშნა მმართველები და ქვეყნის მასშტაბით გამოსცა კანონები. ხუან-დის ჰყავდა 25 ვაჟი, აქედან 14-მა (ბიბლიური იაკობის მსგავსად) ახალ მოდგმას ჩაუყარა საფუძველი. ქვეყნის ტახტი ხუან-დი-სგან (ძვ. წ. 2698 — ძვ. წ. 2597) მემკვიდრეობით გადაეცა შაო-ხაო-ს, შემდეგ — ჩუნ-სუი-ს, შემდეგ დი-კუს, შემდეგ კი — დი-ჟის და საბოლოოდ იაოს, რომელიც, ალბათ ყველაზე სათნო და ბრძენი მმართველი იყო. მან გააერთიანა და მიიყვანა ქვეყანა ჰარმონიულ მდგომარეობამდე, დაამყარა ხალხთა შორის თანხმობა, მაღალ თანამდებობებზე გამოცდილი და პროფესიონალი კადრები დანიშნა. იაომ მემკვიდრედ სათნო შუნები (ძვ. წ. 2256 — ძვ. წ. 2205) აირჩია. ამისთვის იმპერატორმა ქვეყანა 12 ნაწილად დაჰყო და ყველგან მმართველებად შუმები დაადგინა.
შუნებისგან ძალაუფლება გადაეცა ხუან-დი პირდაპირ შთამომავალს, იუს, სიას გვარიდან, რომელიც ითვლება სიას დინასტიის დამააარსებლად. დინასტიის 17 მმართველი ქვეყანას სამ საუკუნენახევრის განმავლობაში მართავდა.
Yun Kuen LEE (2002), «Building the chronology of early Chinese history», Asian Perspectives: the Journal of Archaeology for Asia and the Pacific, 41.1: 15-42.
LI Xueqin (2002), «The Xia-Shang-Zhou Chronology Project», Journal of East Asian Archaeology, 4: 321—333.
