Scyphate é un termo utilizado adoito no ámbito numismático para se referir ás moedas do Imperio Bizantino de forma cóncava, de cunca ou escudela, cuñadas entre os séculos XI e XIV, en cobre, en prata, en ouro e nas súas aliaxes, como o billón e o electro.^[1]

As razóns deste tipo de emisións non están claras, xa que dificultaban notablemente o proceso de fabricación ao esixir unha dobre cuñaxe, aínda que se apunta que podería deberse a facilitar o seu empillamento e, xa que logo, o seu transporte a diversos lugares do Imperio.^{[2] [3][4][5][6]}

O uso desta denominación xeneralizouse ao longo do século XIX, aínda que xa se documenta en documentos do sur de Italiados séculos XI e XII, como unha bula de Inocencio II (1130-1143). Canto á súa etimoloxía, debátese se a súa orixe está no grego σκύφος (skyphos "escudela", "cunca") ou no vocábulo árabe shafah ("canto, bordo"), que faría referencia ao característico e sobresaínte bordo dos primeiros exemplares de histamenon de ouro.^[7][8]

Unha denominación alternativa, tamén amplamente utilizada para este tipo de moedas do Imperio Bizantino, é trachy (plural τραχέα, trachea), co significado de "áspero" ou "desigual" e con orixe na expresión grega νόμισμα τραχύ (nómisma trachý), e que adoita aparecer asociada ao nome dalgunha destas moedas, como é o caso do hyperpyron trachy, o aspron trachy, etc.^[9][10][11]

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Scyphate

• Moeda bizantina
• Cecas bizantinas
• Moeda da Antiga Roma
• Moeda da Antiga Grecia

• Grierson, Philip. Byzantine coinage. Dumbarton Oaks. 1999. ISBN 978-0-88402-274-9
• Grierson, Philip. "Nummi scyphati. The Story of a Misunderstanding". En The Numismatic Chronicle. 7ª serie. Vol 11. 1971. Páxinas 253-260.
• Kazhdan, Alexander Petrovich, ed. The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press, 1991. ISBN 978-0-19-504652-6
• Metcalf, D. M. "Byzantine Scyphate Bronze Coinage in Greece". En The Annual of the British School at Athens. Vol 56. 1961. Páxinas 42-63.
• Sabatier, Justin. Description générale des monnaies byzantines frappées sous les Empereurs d'Orient. 2 vol. París, 1862

• "Scyphate" e "trachy". Catálogo con imaxes e descricións en Coin Archives.
• Moedas bizantinas catalogadas por orde cronolóxica de emperadores
• Moedas bizantinas catalogadas segundo a o bran de Sear: Byzantine Coins & Their Values
• Digital Library Numis Arquivado 05 de xullo de 2018 en Wayback Machine. (bibliografía en liña de numismática bizantina)