West-Teksas

West-Teksas
West Texas
polityk
soarte gebiet geografyske en
   kulturele regio
lân Feriene Steaten
steat Teksas
grutste plak El Paso
sifers
ynwennertal 1.530.000 (2020; inge def.)
2.303.000 (2020; brede def.)
oerflak 159.185 km² (inge definysje)
240.539 km² (brede definysje)
befolkingstichtens 9,6 / km² (inge definysje)
9,6 / km² (brede definysje)
oar
tiidsône UTC –6 en –7
simmertiid UTC –5 en –6
kaart
     altyd ta West-Teksas rekkene    
     soms ek ta West-Teksas rekkene

West-Teksas (Ingelsk: West Texas) is in geografyske en kulturele regio yn 'e Feriene Steaten, dy't it westlike part fan 'e steat Teksas beslacht. Wêr't krekt de grins mei de rest fan Teksas leit, is wat dizenich. West-Teksas is gjin bestjoerlike of statistyske ienheid, dat de grinzen binne nea fêstlein. Yn in inge definysje bestiet West-Teksas út 36 countys, mar der bestiet ek in brede definysje, wêrby't it gebiet 70 countys omfettet. It gebiet beslacht in oerflak fan 159.000 oant 241.000 km², mei in befolking fan 1,5 oant 2,3 miljoen minsken. Hoewol't Teksas diel útmakket fan it Amerikaanske Suden, ûnderskiedt West-Teksas him fan 'e rest fan 'e steat trochdat it geografysk en kultureel folle mear gemien hat mei it Amerikaanske Súdwesten.

Geografy

West-Teksas is it westlike diel fan 'e Amerikaanske steat Teksas. It wurdt yn it westen begrinzge troch de Amerikaanske steat Nij-Meksiko, wylst yn it súdwesten de Rio Grande de grins foarmet mei it buorlân Meksiko. Binnen de grinzen fan Teksas leit noardlik fan West-Teksas de Panhandle fan Teksas. Súdlik fan West-Teksas leit Súd-Teksas. En nei it easten ta leit East-Teksas, of, ôfhinklik fan 'e yndieling dy't brûkt wurdt, Sintraal-Teksas.

De Palo Duro Canyon.

It westlikste part fan West-Teksas, dat bewesten de rivier de Pecos leit, wurdt ek wol behannele as in aparte regio ûnder de namme Transpecos of it Fiere Westen fan Teksas. De Transpecos heart ta de Chihuahuawoastyn en is it drûchste diel fan 'e hiele steat. Der lizze ek ferskate berchtmen, wêrûnder it Guadalupeberchtme en it Delawareberchtme. Dy foarmje yn it ramt fan 'e Noardamerikaanske Kordillera geologysk sjoen in oergong tusken de Rocky Mountains, dy't fan noardlik Nij-Meksiko nei it noarden ta rinne, en de Eastlike Sierra Madre yn Meksiko.

Fierder nei it noardeasten foarmet de Llano Estacado, in skerp ôffrede plato, de oergong mei de Panhandle. Súdlik fan 'e Llano Estacado leit it Edwardsplato. Yn it easten foarmje de Rôljende Flakten, dy't de súdlike útein fan 'e Grutte Flakten fan Noard-Amearika binne, de oergong fan West-Teksas nei eastliker leine dielen fan Teksas.

Wêr't de eastlike en noardlike grinzen fan West-Teksas krekt lutsen wurde moatte, is ûndúdlik. De histoarikus en geograaf Walter Prescott Webb woe hawwe dat de 98e meridiaan de grins tusken West- en East-Teksas wie, wylst de skriuwer A.C. Greene fan miening wie dat West-Teksas yn it easten alhiel trochrûn oant it streamgebiet fan 'e rivier de Brazos. It gebrûk fan in inkele grinsline dy't West-Teksas fan East-Teksas skiedt, ûntstriidt lykwols logyskerwize it bestean fan in tuskenlizzende krite: Sintraal-Teksas.

De inge definysje fan West-Teksas beslacht de folgjende 36 countys, dy't in mienskiplik oerflak hawwe fan 159.185 km².

In bredere definysje fan West-Teksas omfiemet ek de 34 countys dy't noardlik en noardeastlik fan dat gebiet lizze. Dy hawwe in oerflak fan 81.354 km², wat it totale oerflak fan West-Teksas yn 'e bredere sin op 240.539 km² bringe soe.

Skiednis

Foar de oankomst fan 'e Jeropeänen waard de westpunt fan wat letter Teksas wurde soe, bewenne troch de Súdlike Tiwa, in sedintêr folk fan 'e lânbou bedriuwende Pueblokultuer. De rest fan West-Teksas waard bewenne troch nomadyske Yndiaanske jager-sammelderfolken, lykas de Lipan-Apachen, de Komantsjen en de Kajowa. Yn 1690 rôpen de Spanjerts Teksas út ta in provinsje fan harren koloanje Nij-Spanje. Ek West-Teksas kaam dêr sadwaande ta te hearren. De fijannige hâlding fan 'e nomadyske Yndianestammen en it drûge oant woastinige karakter fan it gebiet soarge derfoar de West-Teksas troch de kolonisators lange tiid fierhinne negearre waard. Wol waard al yn 1659 de stêd El Paso stifte. Tsjin 'e ein fan 'e achttjinde iuw waarden de Pueblofolken ta it kristendom bekeard troch roomske misjonarissen.

El Paso, de grutste stêd fan West-Teksas.

Yn 1821 waard Nij-Spanje ûnôfhinklik ûnder de namme Meksiko. West-Teksas waard mei de rest fan Teksas yndield by de Meksikaanske dielsteat Coahuila en Teksas. Yn 1835 kamen de Amerikaanske kolonisten yn Teksas yn opstân tsjin Meksiko by wat de Teksaanske Unôfhinklikheidsoarloch kaam te hjitten. De striid liet it mar hiel tinbefolke West-Teksas frijwol ûnberoerd. Doe't de Republyk Teksas in ûnôfhinklik lân waard, makke it oanspraak op West-Teksas, mar it hie de middels net om dy oanspraken te reälisearjen. Pas nei't Teksas yn 1845 yn 'e Feriene Steaten opnommen waard, slagge it de Amerikanen begjin 1846 om West-Teksas fan Meksiko los te weakjen.

Under de Amerikaanske Boargeroarloch (1861–1865) wie Teksas ûnderdiel fan 'e Súdlike Konfederearre Steaten fan Amearika. El Paso wie, as westlikste puntsje fan 'e Konfederaasje, earst in legerbasis fan 'e Súdliken, oant it yn 1862 ynnommen waard troch Noardlike troepen út Kalifornje wei. Dêrnei bleau it de rest fan 'e oarloch beset gebiet. Nei ôfrin fan 'e oarloch bloeide yn West-Teksas de feehâlderij, wêrby't it fral gie om in lânseigen koweras, de Texas longhorn. Troch dat diel fan syn skiednis is West-Teksas foargoed assosjearre rekke mei it byld fan 'e cowboy. Yn dyselde snuorje waarden de Komantsjen, Kajowa, Flakte-Apachen en Lipan-Apachen ferslein en ûnderwurpen. De earste trije folken waarden nei it Yndiaanske Territoarium (it lettere Oklahoma) ta deportearre, wylst de Lipan-Apachen suver hielendal útrûge waarden.

It Steatspark Monahans Sandhills.

Oan it begjin fan 'e tweintichste iuw waarden der grutte ierdoaljefjilden ûntdutsen yn West-Teksas, benammen yn 'e omkriten fan Midland. De resultearjende oalje-boom berikte syn hichtepunt yn 1972. Under de Meksikaanske Boargeroarloch waard West-Teksas, mar fral de Transpecos, oerstreamd troch in tafloed fan Meksikaanske flechtlingen. It geweld folge harren lykwols oer de grins hinne en yn maart 1916 foelen by it saneamde Plan de San Diego, in opstân fan etnyske Meksikanen tsjin blanke Amerikanen, tûzenen deaden. It regear fan Teksas stjoerde in spesjale legermacht fan Texas Rangers dy't regaad meitsje moast. Dat slagge ek, mar allinnich troch op ûnmeilydsume wize mear as 5.000 Meksikanen ôf te slachtsjen. Yn 'e 1930-er jierren hie de Teksaanske ekonomy slim te lijen ûnder de Grutte Depresje sawol as de Dust Bowl, in perioade fan jierrenlang oanhâldende swiere stofstoarmen, feroarsake troch grûneroazje dy't wer in gefolch wie fan ûngaadlike foarmen fan lânbou op 'e Amerikaanske prêrjes.

Lubbock, de grutste stêd yn 'e 34 countys dy't soms ta West-Teksas rekkene wurde.

Ekonomy

De ekonomy fan West-Teksas stipet fan âlds op 'e lânbou, benammen fetweiderij fan fleiskij, en op 'e ierdoalje- en ierdgasyndustry. Fan minder belang binne de bou fan katoen en nôt, en de definsjesektor, fanwegen grutte legerbases as Fort Bliss. Yn 'e ienentweintichste iuw waard ek de bou fan withoefolle wynmoleparken foar de produksje fan griene enerzjy fan grut ekonomysk belang foar West-Teksas.

Demografy

West-Teksas yn 'e inge sin hie neffens gegevens fan 'e Amerikaanske folkstelling fan 2020 dat jiers in befolking fan 1.530.071 minsken. Foar West-Teksas yn 'e breedste sin kamen dêr noch 772.466 minsken by, wat it totaal op 2.302.537 minsken brocht. Beide kearen lei de befolkingstichtens op 9,6 persoanen de km². De befolking is lykwols hiel ûngelikens oer de regio ferdield. El Paso County hie krapoan 869.000 ynwenners, wylst Loving County mar 51 ynwenners hie.

Yrrigearre boulân yn West-Teksas.

De grutste stêd fan West-Teksas is mei ôfstân El Paso, dat yn 2020 in befolking hie fan 679.000 minsken. Oare gruttere stêden binne, yn folchoarder fan ôfrinnende befolkingsgrutte: Lubbock (257.000 ynwenners), Midland (133.000 ynwenners) en Odessa (114.000 ynwenners). De befolking fan West-Teksas bestiet foar it grutste diel út etnyske Meksikanen, dy't foar it meastepart yn El Paso en foarstêden dêrfan wenje. Op it plattelân fan West-Teksas binne blanke Amerikanen de grutste etnyske groep.

Klimaat

West-Teksas hat in steppeklimaat dat yn 'e Transpecos oergiet yn in woastynklimaat. Dat betsjut dat it gebiet hjitte simmers en mylde winters hat. El Paso, bygelyks, hat yn desimber, de kâldste moanne, oerdeis in trochsneed temperatuer fan 13,9 °C, en yn july, de waarmste moanne, in trochsneed deitemperatuer fan 35,3 °C. West-Teksas kriget jiers trochinoar folle minder delslach as de rest fan Teksas. Yn El Paso falt mar 250 mm jiers, hoewol't de rest fan 'e regio wat mear reinwetter kriget. De lânbou dy't yn it gebiet plakfynt, is dêrom yn hege mjitte ôfhinklik fan yrrigaasje út ûndergrûnske wetterboarnen lykas de Ogallala Akwifer. Ek rivieren as de Pecos en de Rio Grande wurdt foar yrrigaasjedoelen in protte wetter úthelle.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Read other articles:

List of Kentucky Wildcats starting quarterbacks

This is a year-by-year list of every Kentucky Wildcats football team quarterback and the years they participated on the Kentucky Wildcats football team. Starting Quarterbacks 1933 to present Babe Parilli Tim Couch The following players were the predominant quarterbacks for the Wildcats each season after the establishment of the Southeastern Conference. Key * Selected to the All-SEC team (First, Second, or Third team) † Selected to an All-America team (First, Second, or Third team) ‡ Won ...

 

Iron Bowl

American college football rivalry Iron Bowl Alabama Crimson Tide Auburn Tigers SportCollege footballFirst meetingFebruary 22, 1893Auburn 32, Alabama 22Latest meetingNovember 25, 2023Alabama 27, Auburn 24Next meetingNovember 30, 2024TrophyJames E. Foy, V-ODK Sportsmanship TrophyStatisticsMeetings total88All-time seriesAlabama leads 50–37–1 (.569)[1]Largest victoryAlabama, 55–0 (1948)Longest win streakAlabama, 9 (1973–1981)Current win streakAlabama, 4 (2020–present) 150km100mi...

 

Sèvre Nantaise

Ne doit pas être confondu avec Sèvre Niortaise. La Sèvre Nantaise La Sèvre Nantaise au moulin de la Roche à Tiffauges. Cours de la Sèvre Nantaise (carte interactive). Caractéristiques Longueur 141,8 km [1] Bassin 2 360 km2 [2] Bassin collecteur Loire Débit moyen 24,7 m3/s (Nantes) [2] Régime pluvial océanique Cours Source La Bonninière · Localisation Beugnon-Thireuil, Deux-Sèvres, France · Altitude ~210 m · Coordonnées 46° 39′ 00″ ...

UEC European Track Championships – Men's sprint

UEC European Champion jersey The Men's sprint at the European Track Championships was first competed in 2010 in Poland, and has been held in each championships since. The Sprint consists of a qualifying, followed by a knockout system until the final. From the quarterfinals on two wins are needed to advance. Medalists Championships Gold Silver Bronze 2010 Pruszkówdetails Denis Dmitriev Russia Kévin Sireau France Jason Kenny Great Britain 2011 Apeldoorndetails Kévin Sireau...

 

Another Day in Paradise (film)

1998 American crime drama film by Larry Clark Another Day in ParadiseTheatrical release posterDirected byLarry ClarkWritten byStephen ChinChristopher B. LandonBased onAnother Day in Paradiseby Eddie LittleProduced byLarry ClarkJames WoodsStephen ChinScott ShiffmanStarring James Woods Melanie Griffith Vincent Kartheiser Natasha Gregson Wagner Paul Hipp Brent Briscoe Branden Williams CinematographyEric Alan EdwardsEdited byLuis ColinaDistributed byTrimark PicturesRelease date December 30,&...

 

Pierre Teilhard de Chardin

French philosopher and Jesuit priest (1881–1955) Constructs such as ibid., loc. cit. and idem are discouraged by Wikipedia's style guide for footnotes, as they are easily broken. Please improve this article by replacing them with named references (quick guide), or an abbreviated title. (September 2023) (Learn how and when to remove this template message) The ReverendPierre Teilhard de ChardinSJBorn(1881-05-01)1 May 1881Orcines, Puy-de-Dôme, FranceDied10 April 1955(1955-04-10) (aged 73...

GP3 Series

Former single-seater racing series Not to be confused with Formula Three. For other uses of GP3, see GP3 (disambiguation). GP3 SeriesCategorySingle seatersCountryInternationalInaugural season2010Folded2018Drivers28Teams7Chassis suppliersDallaraEngine suppliersMecachrome[1]Tyre suppliersPirelliLast Drivers' champion Anthoine HubertLast Teams' champion ART Grand PrixOfficial websitegp3series.com The GP3 Series, or GP3 for short, was a single-seater motor racing series launched in 2010 a...

 

Charles P. Thacker

Pour les articles homonymes, voir Thacker. Charles P. ThackerCharles P. Thacker en 2008.BiographieNaissance 26 février 1943PasadenaDécès 12 juin 2017 (à 74 ans)Palo AltoNationalité américaineFormation Université de Californie à BerkeleyActivités Informaticien, inventeur, ingénieurAutres informationsA travaillé pour Palo Alto Research CenterDigital Equipment CorporationMembre de Académie américaine des arts et des sciencesAcadémie nationale d'ingénierie des États-UnisAsso...

 

Mark (commune)

Pour les articles homonymes, voir Mark. Cet article est une ébauche concernant une localité suédoise. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Mark Héraldique Skene en arrière-plan Administration Pays Suède Province historique Västergötland Comté Västra Götaland Siège Kinna Démographie Population 34 902 hab. (30/09/2020) Densité 37 hab./km2 Géographie Coordonnées 57° 3...

Saga degli uomini delle Orcadi

Mappa delle Orcadi La Saga degli uomini delle Orcadi o Orkneyinga saga è una popolare saga norrena che tratta della storia della conquista dell'arcipelago scozzese delle Orcadi da parte dei Norvegesi (IX secolo) e della successiva epoca dei conti delle Orcadi che si concluse nel XII secolo). La saga è scritta in norreno e presenta numerosi prestiti onomastici da altre lingue, specialmente dall'area celto-gaelica, come per esempio Frakökk e Maddaðr. La saga è stata redatta in un'epoca com...

 

Toyosuke Hata

Toyosuke Hata 秦 豊助Lahir(1872-09-29)29 September 1872Tsukiji, Tokyo, JepangMeninggal4 Februari 1933(1933-02-04) (umur 60)KebangsaanJepangPekerjaanPolitikus, Menteri Kabinet Ini adalah nama Jepang, nama keluarganya adalah Hata. Toyosuke Hata (秦 豊助code: ja is deprecated , Hata Toyosuke, 29 September 1872 – 4 Februari 1933), adalah seorang politikus dan menteri kabinet di Kekaisaran Jepang, yang menjabat sebagai gubernur Prefektur Akita dan Prefektur Tokushima, dan anggota Dew...

 

Hawker Siddeley Canada

Manufacturing company Hawker Siddeley CanadaCompany typeSubsidiaryIndustryAerospace, Mass transit/railcar manufacturingFounded1962; 62 years ago (1962)Defunct2001; 23 years ago (2001)FateDivested by Hawker Siddeley group and assets acquired by UTDCSuccessorUTDC (mass transit),SNC-Lavalin (Can-Car Rail) (railcar),Orenda Engines (aerospace),Halifax Industries Limited (shipbuilding)HeadquartersMississauga, Ontario, CanadaProductsRailcar, Mass transit cars, Str...

Jhon Córdoba

Colombian footballer (born 1993) Not to be confused with John Córdoba. Jhon Córdoba Córdoba with Krasnodar in 2022Personal informationFull name Jhon Andrés Córdoba Copete[1]Date of birth (1993-05-11) 11 May 1993 (age 30)Place of birth Istmina, ColombiaHeight 1.88 m (6 ft 2 in)Position(s) StrikerTeam informationCurrent team KrasnodarNumber 9Senior career*Years Team Apps (Gls)2010–2012 Envigado 37 (11)2012–2013 Chiapas 17 (1)2013–2014 Querétaro 0 (0)2013 ...

 

Unione Sportiva Sassuolo Calcio (femminile)

U.S. Sassuolo CalcioCalcio Le Neroverdi, Sasòl Segni distintiviUniformi di gara Casa Trasferta Colori sociali Nero, verde InnoNeroverdiNek Dati societariCittàSassuolo Nazione Italia ConfederazioneUEFA Federazione FIGC CampionatoSerie A Fondazione2016 Presidente Elisabetta Vignotto Allenatore Gianpiero Piovani StadioEnzo Ricci(4 008 posti) Sito webwww.sassuolocalcio.it/femminile/ Palmarès Stagione in corso Dati aggiornati al 26 agosto 2022Si invita a seguire il modello di voce...

 

Jembatan Vecchio

Jembatan Vecchio dilihat dari Jembatan Santa Trinita Jembatan Vecchio (bahasa Italia: Ponte Vecchio (ˈpɔnte ˈvɛkkio)[1] yang berarti jembatan lama) melintasi Sungai Arno penghubung Lungarno dan Oltrarno yang dibangun pada 1345 oleh Taddeo gaddi adalah sebuah jembatan yang paling terkenal di Kota Florence Italia, jembatan ini sebenarnya lebih dari sebuah jembatan karena pada jembatan terdapat jalan dan pertokoan pula. Ponte Vecchio diwaktu malam Toko perhiasan Toko perhiasan Butik ...

Staf Kapolri Bidang Logistik

Staf Kapolri Bidang LogistikSingkatanSlog PolriMottoTiti Tanggap TrengginasLembaga pemerintah Kepolisian Negara Republik IndonesiaMarkas besarJl. Trunojoyo No.3, Jakarta Selatan Daerah Khusus Ibukota Jakarta 12110Pejabat eksekutifInspektur Jenderal Polisi Raden Prabowo Argo Yuwono, S.I.K., M.Si., (Aslog Kapolri)Brigadir Jenderal Polisi Hery Santoso, S.I.K., M.H., (Karoada B/J Slog Polri)Situs webhttps://www.polri.go.id/ Staf Kapolri Bidang Logistik atau Slog Kapolri adalah unsur pengawas dan ...

 

Ranks of the Republic of Fiji Military Forces

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Ranks of the Republic of Fiji Military Forces – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2022) (Learn how and when to remove this message) The Military ranks of Fiji are the military insignia used by the Republic of Fiji Military Forces. Being a fo...

 

Robert Rolfe, 1st Baron Cranworth

British lawyer and Liberal politician Not to be confused with Robert Gurdon, 1st Baron Cranworth. The Right HonourableThe Lord CranworthPCLord Cranworth wearing the parliamentary robes of a baronLord High Chancellor of Great BritainIn office28 December 1852 – 21 February 1858Prime Minister The Earl of Aberdeen The Viscount Palmerston Preceded byThe Lord St LeonardsSucceeded byThe Lord ChelmsfordIn office7 July 1865 – 26 June 1866Prime Minister The Viscount Palmerston Th...

Subshrub

Short woody plantLavandula stoechas Linnaea borealis A subshrub (Latin suffrutex) or undershrub is either a small shrub (e.g. prostrate shrubs) or a perennial that is largely herbaceous but slightly woody at the base (e.g. garden pink and florist's chrysanthemum).[1] The term is often interchangeable with bush.[2] Because the criteria are matters of degree (normally of height) rather than of kind, the definition of a subshrub is not sharply distinguishable from that of a shrub...

 

بلدة ووترتاون (مقاطعة سانيلاك)

  لمعانٍ أخرى، طالع بلدة ووترتاون (توضيح). بلدة ووترتاون الإحداثيات 43°22′22″N 82°49′04″W / 43.3728°N 82.8178°W / 43.3728; -82.8178   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة سانيلاك  خصائص جغرافية  المساحة 35.3 ميل مربع  ارتفاع 233 مت�...