Paz Esteban López (Madril, 1958) madrildar inteligentzia funtzionarioa da. Espainiako Inteligentzia Zentroan lan egiten du. Agentziaren zuzendaria izan zen 2020ko otsailaren 5etik 2022ko maiatzaren 11ra bitartean, eta, aldi baterako, 2019ko uztailaren 6tik, kargu horretan aritu zen lehen emakumea izan zela.[1] Aldez aurretik, 2017ko ekainetik 2020ko otsailera, CNIko idazkari nagusia izan zen.
CNIko zuzendariaren Kabinete Teknikoko zuzendaria izan zen, 2010 eta 2017 bitartean, inteligentzia-zentroaren barruan beste postu garrantzitsu batzuk ere izan ditu.
Biografia
Lehen urteak eta hezkuntza
Esteban Madrilen jaio zen 1958an. Madrilgo Unibertsitate Autonomoan egin zituen goi-mailako ikasketak, eta Filosofia eta Letretan lizentziatu zen 1978ko maiatzean. Antzinateko eta Erdi Aroko historian aditua da. Graduatu ondoren, Esteban Artxibo eta Liburutegietako funtzionario izateko oposizioa prestatzen hasi zen. Hala ere, aitaren ahaide batek "Ministerio" bateko lanpostu batera aurkeztea proposatu zion. Ministerio hori Espainiako inteligentzia-zerbitzua izan zen garai hartan, CESID.
Lan ibilbidea
1983an sartu zen Defentsaren Goi Mailako Informazio Zentroan (CESID), Emilio Alonso Manglano jeneralaren agintaldian. Esteban kanpoko adimenean espezializatu zen, baina ez da inoiz landa-agentea izan, eta inteligentzia-zerbitzuko lehen lanak Espainiak NATOko iraupenari buruzko txostenak egitea izan ziren, 1986ko erreferendumaren aurretik.[2] Analista gisa, irailaren 11ko eta martxoko 11ko atentatuei buruzko txostenak ere egin zituen.[3]
2004ra arte kanpo-adimeneko karguak izan zituen eta, urte horretatik aurrera, zuzendaritza-organoetara igo zen.[4] 2010ean, Sanz Roldán zuzendariak bere Kabinete Teknikoko buru izendatu zuen, eta kargu hori bete zuen 2017ko ekainera arte, Beatriz Méndez de Vigok dimisioa eman ondoren, Ministroen Kontseiluak CNIko Idazkari Nagusi izendatu zuenean, Zuzendariaren beraren ondoren bigarren kargurik altuena.[5][4]
Agentziako idazkari nagusia
Agentziako idazkari nagusiak, Beatriz Méndez de Vigo, uko egin ziola jakinarazi zuen, eta, Gobernuko lehendakariorde zen Soraya Sáenz de Santamariak ahaleginak egin arren hori saihesteko, uko egin zion 2017ko ekainaren 13an.[6][7]
2017ko ekainaren 9an, Ministroen Kontseiluak Esteban idazkari nagusi berri proposatu zuen.[8]Felipe VI.a erregeak proposamena onartu eta izendatu zuen, era berean, aurreko idazkari nagusia, ekainaren 13an, utzi zuen kargua.[9][10]
2019ko uztailean amaitu zen Sanz Roldán zuzendariaren bigarren agintaldia. Une horretan, Estatuko Gobernua jardunean zegoen 2019ko apirileko hauteskunde orokorretatik, eta, beraz, ez zuen zuzendari berria proposatzeko eskumenik. Hori zela eta, Estebanek, CNIko idazkari nagusia zenak, eta, beraz, agentziako bigarren agintariak, zentroaren zuzendaritza hartu zuen bitartean, lehen emakumea buru izaten bihurtuta.[11]
CNI-ko zuzendari
2020ko urtarrilaren 30ean, Gobernuko Lehendakaritzak jakinarazi zuen Esteban, 2019ko uztailetik agentziaren bitarteko zuzendari gisa ari zena, zuzendari berria izango zela.[2] Otsailaren 5ean izendatu zuten ofizialki, eta idazkari nagusi izateari utzi zion.[12][13] Otsailaren 10ean zin egin zuen karguan.[14]
Otsailaren 19an, Gobernuak Arturo Relanzón Sán-Gabriel izendatu zuen zentroko bigarren, kargu hori betetzen lehen gizona.[15][16]
Pegasus
2022ko apirilaren erdialdean, Pegasusspyware israeldarrarekin Kataluniar independentismoaren berrogeita hamar pertsonak baino gehiagok espioitza izan zuten zurrumurrua zabaldu zen.[17] Independentismoaren barruko lehen erreakzioak Estatuko inteligentzia-zerbitzuei egotzi zitzaizkien, eta Podemoseko kideek ere horixe egin zuten, eta erantzukizunak eskatu zizkieten bai CNIri berari, bai Margarita Robles defentsa-ministroari.[18][19][20] Gobernuak babesa eman zion CNIri, CNIren jarduera guztiak legearen barruan eta baimen judizialarekin egiten direla esanda.[21][22][23] Era berean, urte horretako maiatzaren hasieran, gobernuak berak iragarri zuen, gobernuko kideen mugikorrak aztertu ondoren, Gobernuko presidentearen eta defentsa-ministroaren gailuak ere spyware horrekin kutsatuta zeudela.[24]
2022ko maiatzaren 5ean, CNIko zuzendaria Diputatuen Kongresuko Sekretu Ofizialen Batzordean agertu zen.[25] Agerraldi horretan, onartu zuen agentziak independentismoaren barruko 18 pertsonaren espioitza-lanak egin zituela, epailearen baimenarekin, eta ukatu egin zuen agentziak komunikabideek argitaratu zituzten gainerako kasuetan parte hartu izana, baita Gobernuko buruari edo Defentsako ministroari espioitza egin izana ere.[26] Estebanek bere adierazpenak abalatu zituen, batzordeko kideei espediente judiziala erakutsiz, Auzitegi Goreneko magistratuaren baimena eta ikertutakoen zerrenda jasotzen zituena.[27] Era berean, ukatu egin zuen erakundearen barruan haiek jakin gabe zelatatzen zituztenak, hau da, «kontrolik gabeko elementuak» zeudenik.[27]
Gertaera horien ondoren, Gobernuak bere kargu-uztea iragarri zuen 2022ko maiatzean, eta zuzendari berri izendatu zuen Esperanza Casteleiro, ordura arte Defentsako Estatu idazkaria zena.[28][29]
