Linda Braidwood arkeologoa Ekialde hurbilean aritu zen
Linda Braidwood, jaiotzez Linda Schreiber (Grand Rapids, Michigan, AEB, 1909kourriaren 9a – Chicago, Illinois,2003kourtarrilaren 15a) Estatu Batuetako arkeologoa izan zen, historiaurrean espezializatua. Bere senarrarekin, Robert Braidwood arkeologoarekin, taldea osatu zuen. Historiaurreko arkeologian ikertzaile aitzindariak izan ziren eta aurkikuntza garrantzitsuak egin zituzten Ekialde Hurbilean.[1]
1937an, Robert Braidwood arkeologoarekin ezkondu zen, eta harekin egin zituen ikerketa gehienak.[3]
Ibilbidea
1937an Braidwood senar-emazteak Amuq ibarrean hasi ziren lanean, Siriako iparraldean. Aztarnategi zaharretako prospekzio arkeologikoen erabilera zabaldu zuten eta denboraren poderioz erabiltzen jarraitu zen ikuspegi baten oinarriak ezarri zituzten. Kontu handiz jasotzen zuten inguruko aztarnategietako materiala, eta horri esker zehaztasun handiagoz datatu ahal izan zituzten aurkitutako artefaktuak, muino batean modu mailakatuan eraikitako zanga batetik berreskuratutako materialarekin alderatuz.[4]
Ondoren, Kurdu, Dhabiz, Tayinat eta Catal Huyuk-en indusketetatik Chicagora eramandako zeramika, harri eta bestelako tresna kopuru handiak prestatu zituzten argitaratzeko.[3]
Duela 12.000 urte inguru Ekialde Hurbilean hasi zen garaiaz arduratu ziren. Aldi hori aztertuta, ikerketek Ekialde Hurbileko arkeologiaz interesatu ziren, ehiztarien, biltzaileen eta nomaden artekoan (duela 10.000 urte inguru), nekazaritzan hasi eta zibilizazioa sortu zenean.[4]
"Geure buruari galdetzen diogu zer ikasiko genukeen landare eta animalien lehen etxekotzearekin batera etorri behar izan zuen kultura-aldaketaren atalase horretan kontzentratuko bagina", idatzi zuten senar-emazteek 1987ko txosten batean.[4]
Horregatik guztiagatik, 1947an, Braidwoodtarrek Historiaurreko Proiektua ezarri zuten ehizaren eta biltzearen eta nekazaritzaren arteko trantsizioa aztertzeko, eta trantsizio garrantzitsu horren aztarnak aurkitzen lehenak izan ziren. Proiektu aitzindaria izan zen arkeologia-forma berri batean, eta, horretarako, beharrezkoa zen espezialistek zaborra aztertzea, hala nola hezur-zatiak, landare-hondakinak eta labore-ale karbonizatuak.Willard LibbyrenKarbono-14 bidezko datazioa erradiaktiboko karbono-edukiaren arabera material organikoak datatzeko erabiltzen lehenak izan ziren, eta historiaurreko aztarnategietako dataziorako funtsezko elementu bihurtu zen.[3][4]
1954an, Braidwooden eta natur zientzietako lankideen lanari esker National Science Foundation-en beka bat lortu zuten, NSFk antropologiaren eremuari eman zioten lehenengo beketakoa.[4]
Iraken, garai hartarako berria zen diziplina anitzeko talde bat bildu zuten botanikako, zoologiako eta geologiako espezialistekin, aztertutako komunitateei buruzko ezagutza osagarriak emateko asmoz.[4] Garai hartan ezagutzen zen herrixka zaharrena, Irakeko eta Irango mugako Jarmoko kokalekua, Kristo aurreko (K.a.) 6800. urtekoa zela ikusi zuten. Animalia etxekotzearen eta uztak landatzearen aztarnak ere aurkitu zituzten.[1] 1955era arte egon ziren, baina 1958ko iraultzaren ondoren ezin izan ziren itzuli.
Irakeko iraultzaren ondoren, Linda Braidwood Turkiara joan zen 1963tik 1964ra Fulbright ikerketa-beka batekin.[2][3] Robert Braidwood eta Halet Çambel arkeologo turkiarrarekin batera, Historiaurreko Chicago-Istambul Proiektu Bateratua sortu zuen 1972. urtera arte. Istanbulgo Unibertsitateko ikerketa-talde batekin batera, 1964an, Çayönü nekazari-komunitate bat aurkitu zuten, K.a. 7250 eta 6750 artean zegoena. Eraikin zaharrentzat deskribatu zutena biltzen zuen: harlauza leunduko pisu bat zuen harrizko egitura, itxuraz komunitario bat betetzen zuena.[1][5]
1970ean, taldeak bigarren eraikin bat aurkitu zuen. Eraikin horrek terrazozko pisu bat zuen, eta ustez, erromatarrek 7.000 urte geroago asmatu zuten teknika zuena. 1984an, gizakien garezur-zatiz betetako hirugarren egitura aurkitu zuten, erritu misteriotsu baten emaitza izan zitekeena. Bere ikerketetan, hotzetan mailukatutako kobrezko tresnak ere aurkitu ziren, orratz txikiak eta kakoak barne.[1]
1993an, Çayönün, taldeak K.a. 7000 urte inguruan ehuntzen zen oihalezko zati erdifosilizatua aurkitu zuen. Aurkikuntzak, ehunen data ezaguna atzeratzeaz gain, lihoa une hartan etxeratu edo erabiltzen zela frogatu zuten, han aurkitutako liho-haziak landare basatienak baino askoz handiagoak baitziren, eta horrek sostengu handiagoa ematen baitio teoriari.[1]
1947tik 1976ra bitartean Ekialdeko Institutuko ikertzaile elkartua izan zen eta 1952tik 1967ra Archaeology aldizkariko Kontseilu Aholku-emaileko kidea .[3][2]
Bere kasa eta lankideekin elkarlanean lan asko argitaratu zituen.
Digging Beyond the Tigris idatzi zuen, baita hainbat aipamen, edo artikulu ere.[2]
Legatua
Haren lanak ezagutza handiak ekarri zituen antzinako hiri-zibilizazioaren aurreko kultura finkatuen garapenari buruz, hala nola Mesopotamian K.a. 3100 ingurutik aurrera loratu zen sumertar zibilizazioarena.
Braidwoodtarrek hainbat 'primizia' garrantzitsu aurkitu zituzten: ezagutzen den giza odolaren laginik zaharrena, eskuz landutako kobre naturalaren adibiderik zaharrena eta ezagutzen den oihal-zatirik zaharrena. Odolaren DNA antzinako artefaktuetan berreskuratzeari buruzko lehen ikerketak egin zituzten.[4]
Braidwoodtarrek hipotesi egiaztagarriaren ideia sartu zuten arkeologian, eta prospekzio arkeologikoa erabiltzen hasi ziren eskualde oso bat ikertzeko.
Gil Stein Ekialdeko Institutuko zuzendariak esan zuenez, "Urteetan zehar, ezinezkoa da Bob Braidwooden ekarpenak eta Linda emaztearenak banatu,elkarrekiko konpromiso pertsonal sakonaz gain, biak izan baitziren benetako lagun intelektualak".[4]
.svg)
