Iparraldeko goi nafarrera

Iparraldeko goi nafarrera
     Iparraldeko goi nafarrera mintzatzen duten udalerriak.

     Inguruko udalerriak.

Euskalkia: Goi-nafarrera
Hitz egiten den eremua: Nafarroa: Sakana, Leitzaldea, Malerreka, Bortziri, Ultzamaldea, Arakil eta Anue
Gipuzkoa: Lezo, Oiartzun, Irun eta Hondarribi
Web orria:  Iparraldeko goi nafarrera, Euskarabidearen webgunean

Iparraldeko goi nafarrera goi nafarreraren azpieuskalki bat da, Nafarroa Garaiko ipar-ekialdean egiten dena. Gipuzkoako ipar-mendebaldeko euskalkia ere bazen XX. menderaino, baina orduz geroztik inguru horretan euskal hiztun zaharrenen artean baizik ez da gordetzen: horko euskaldun gehienek —batez ere gazteek— gipuzkera egiten dute.

Eremuak

Iparraldeko goi-nafarrera mintzatzen den eremuak eskualde eta udalerri hauek barne hartzen ditu:

  • Nafarroa Garaian Sakana, Leitzaldea, Malerreka, Bortziri, Ultzamaldea eta Anuen mintzatzen da.[1] Baztan ere sartu ohi da, nahiz eta sailkapen batzuetan Nafar-lapurterak harengan duen eraginarengatik berezko azpieuskalki gisa sailkatu zen.
  • Gipuzkoan, berriz, Lezo, Oiartzun, Irun eta Hondarribia aldeko hizkera gipuzkeraren eta iparraldeko goi-nafarreraren arteko trantsizio-aldaeratzat sailkatu ohi zen XX. mendearen azken hamarkadetaraino; baina XX. mendearen bukaeraldetik hasita eginiko ikerketek erakutsi dutenez, Gipuzkoako eremu horretako euskaldun zaharrenen artean iparraldeko goi-nafarreraren ezaugarri garbiak agerikoak diren arren, galduz doaz edo galdu egin dira gazteenen artean (gutxi batzuk ezaugarri horiek erabiltzen jarraitzen duten arren).[2][3]

Motak

Hiztegi erkatua

Hona hemen hitz zerrenda labur bat [1]

Iparraldeko goi nafarrera Euskara batua Hegoaldeko goi nafarrera
Lotsa Lotsa Alkea
Illea Ilea Biloa/illea
Belarrie/Bearrie Belarria Biarrie
Lañoa Lainoa Lañoa
Ordue Ordua Ordua/ordue
Burnie Burdina Burdina
Ostirela/ortzirela Ostirala Ortzilaria/ortzileria
Bost/bortz Bost Bortz
Iru Hiru Iru
Arratorea/arratoia Arratoia Arratoia
Larogei/lautanogei Larogei Lauetanogei
Ongi etorri Ongi etorri Ongi etorri
Esan/San/erran Esan Erran
Gara Gara Gara
Gizon au Gizon hau Gizon gau/au

Erreferentziak

  1. ↑ a b «Iparraldeko goi nafarrera», Euskarabidea (Nafarroako Gobernuaren euskara institutua).
  2. ↑ Josep del Rio Rodríguez: «Errenteriako euskararen kokapen dialektala», Errenteriako Udal Artxibo Zerbitzuko aldizkaria, 22. zenbakia, 7-115. orrialdeak. ISSN 0214-624X.
  3. ↑ Koldo Zuazo (1997): «Oiartzungo hizkeraren kokagunea», in Fontes linguae vasconum: Studia et documenta, 76. zenbakia, 397-426. orrialdeak.

Kanpo estekak