Hodei Gorri
Irudi gehiago
estatuburu 1868 - 1909ko abenduaren 10a Oglala lakotako tribu-buruzagi
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Maḣpíya Lùta
Jaiotza	North Platte, Platte River (en) eta Northern Plains National Heritage Area (en) , 1822
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Pine Ridge (en)
Lehen hizkuntza	dakota
Heriotza	Porcupine (en) eta Pine Ridge indiar erreserba, 1909ko abenduaren 10a (86/87 urte)
Hobiratze lekua	Pine Ridge indiar erreserba
Familia
Ezkontidea(k)	ezezaguna
Seme-alabak	ikusi ezezaguna Jack Red Cloud (en)
Leinua	Lakota Oglala lakota
Hezkuntza
Hizkuntzak	dakota ingelesa Lakota (en) Cheyennera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Jasotako sariak	ikusi Zigilu
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Red Cloud's War (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa

Hodei Gorri^[1] (dakotaz: Makhpyia-luta; 1822 – 1909ko abenduaren 10) oglala siuxen amerindiar tribuko buruzagi izan zen.

Platte ibaiaren ondoan jaio zen gaur egungo North Platteren alboan, Nebraskan. Bere ama oglala tribukoa zen, bere aita, berriz, brulé zen. Bere aita oso gaztea zenean hil zen eta bere amaldeko osabak hazi zuen, Smoke buruzagiak.

Hodei Gorrik, oglalarren gertu bizi ziren Pawnee eta crowen aurka borrokatu zen, horrek borrokarako esperientzia eman zion.

1866an, Hodei Gorriren Gerra hasi zuen Estatu Batuarren aurka, inoiz amerindiarrek Estatu Batuarren aurka egindako gerrarik arrakastatsuena izandakoa. 1862an, Hodei Gorrik igarri zuen Estatu Batuarrek lakotarrak bere lurraldetatik kanporatuko zituztela, beraz, 1863an gotorlekuen aurka erasotzen hasi zen.

Hain ikusgarriak izan ziren bere garaipenak, ezen AEBetako gobernuak Fort Laramieko Ituna sinatu behar izan baitzuen bakea lortzeko. Alabaina, 1874an George Armstrong Custer jeneralak gerra deklaratu zien amerindiarrei, baina Hodei Gorrik ez zuen parte hartu honetan. Gerra horrek, herri hauen independentziaren amaiera ekarri zuen.

Menderatuta atera ziren arren, Hodei Gorrik bere herriaren askatasunaren alde borrokatzen jarraitu zuen. Dawes Acten kontra jarri zen eta amerindiar agenteen aurka borrokatu zuen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hodei Gorri

• (Ingelesez) Hodei Gorriren biografia