Filosofia politikoa sistema politiko, gobernu-era, justizia, zuzenbide eta herritarren eskubide eta betebeharrei buruzko oinarrizko hausnarketa eta balorazioa egiten dituen filosofiaren adarra da.
Filosofia politikoa pertsonen eta gizartearen arteko harremana nolakoa izan beharko litzatekeen aztertzen duen filosofiaren adarra da,[1] eta honako gai hauei buruzko funtsezko gaiak biltzen ditu: gobernua, politika, legeak, askatasuna, berdintasuna, justizia, jabetza, eskubideak, botere politikoa, autoritate batek lege-kode bat aplikatzea, gobernu legitimo bat zerk egiten duen, zer eskubide eta askatasun babestu behar dituen eta zergatik, zer forma hartu behar duen eta zergatik, noiz edo noiz hiritarrek legez kanpoko gobernu bat eraisteko aukera duten.[2]
Zentzu herrikoian, «filosofia politiko» terminoak, askotan, politikaren ikuspegi orokor bati edo etika, sinesmen edo jarrera espezifiko bati egiten dio erreferentzia, eta horrek ez du nahitaez filosofiaren diziplina teknikoaren barruan egon behar. Charles Blattberg-ek «gatazkei elkarrizketarekin erantzutea» gisa definitzen du politika, eta filosofia politikoek elkarrizketa horren gogoeta filosofikoak eskaintzen dituztela iradokitzen du.[3]
Filosofia politikoak ikasketa-eremu zabala du, eta erraz lotzen da filosofiaren beste adar eta azpi-diziplina batzuekin, hala nola zuzenbidearen filosofiarekin eta ekonomiaren filosofiarekin. Estu lotzen da talde batentzat zein motatako erakunde politikoak egokiak diren galdetzen den etikarekin, talde horrentzat edo talde horretako kideentzat egokia den bizimoduaren arabera. Erakunde onenak bizimodu hori sustatzen dutenak izango dira.
Metafisikari dagokionez, urak zatitzeko eztabaida nagusia da ea norbanakoa edo taldea ote den eskubideen eta betebeharren oinarri nagusia. Indibidualismoak uste du norbanakoa dela funtsezko entitatea, eta, beraz, indibidualismo metodologikoa sustatzen dutela. Komunitarismoak azpimarratzen du gizabanakoa talde baten parte dela, eta, beraz, taldeari lehentasuna ematen dio funtsezko entitate gisa eta analisi-unitate gisa[4].
Filosofia politikoaren oinarriak aldatu egin dira historian zehar. Greziarrentzat hiria zen jarduera politiko ororen erdigune eta amaiera. Erdi Aroan, jarduera politiko oro gizakiak Jainkoak emandako ordenarekin izan behar dituen harremanetan oinarritzen zen. Errenazimentutik aurrera, politikak funtsean ikuspegi antropozentrikoa hartu zuen. Mundu moderno eta garaikidean eredu asko sortu eta elkarrekin bizi dira, totalitarismoetatik hasi eta parte hartzeko sistema demokratikoetaraino (horien artean aldaera asko daude).
Honako hauek izan ziren eragin handiko filosofo politiko batzuk: Erresuma Batuan, Thomas Hobbes, John Locke, John Stuart Mill, Jeremy Bentham eta James Mill; Frantzian, Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau eta Voltaire; Italian, Cesare Beccaria, Giambattista Vico eta Giuseppe Mazzini; eta Alemanian, Karl Marx [5]eta Friedrich Engels.
Datorren zerrendan pentsalari kanonikoenak edo garrantzitsuenak jaso dira, bereziki filosofía politikoan zentratu zirenak edota diziplina honetako eskola jakin baten ordezkari kontsidera daitezkeenak.
Lokasi Pengunjung: 18.118.31.93