Endrina

Ez nahasi basaranarekin.
Endrina
Formula kimikoaC12H8Cl6O
SMILES kanonikoa2D eredua
SMILES isomerikoa
C1[C@@H]2[C@@H]3[C@H]([C@H]1[C@H]4[C@@H]2O4)[C@@]5(C(=C([C@]3(C5(Cl)Cl)Cl)Cl)Cl)Cl
MolView3D eredua
Motakonposatu organokloratu
Ezaugarriak
Dentsitatea
1,7 g/cm³ (20 ℃)
Deskonposizio-puntua200 ℃
Masa molekularra377,870630956 Da
Erabilera
Roladevelopmental toxicant (en) Itzuli
Arriskuak
NFPA 704
0
2
0
Denboran ponderatutako esposizio muga0,1 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak)
IDLH2 mg/m³
Eragin dezakeendrin exposure (en) Itzuli
Identifikatzaileak
InChlKeyDFBKLUNHFCTMDC-GKRDHZSOSA-N
CAS zenbakia72-20-8
ChemSpider10308856
PubChem12358480
Gmelin81526
ChEMBLCHEMBL2356732
NBE zenbakia2761
RTECS zenbakiaIO1575000
ZVG41270
DSSTox zenbakiaIO1575000
EC zenbakia200-775-7
ECHA100.000.705
MeSHD004732
Human Metabolome DatabaseHMDB0031211
UNIIOB9NVE7YCL
KEGGC18124

Endrina konposatu organikoa da, C12H8Cl6O formula duena organokloratuen familiakoa. Dieldrinaren estereisomeroa da. Solido kolorgea da. Uretan disolbaezina da, baina disolbagarria ohiko disolbatzaile organikoetan. Intsektizida, errodentizida eta piszizida gisa baliatu izan da[1].

Endrina

Endrina poluitzaile organiko iraunkorra da eta Stockholmeko Hitzarmenak fabrikatzea eta usatzea debekatzen du[2].

Sintesia

Endrinaren sintesia hasten da hexakloroziklopentadienoa eta binil kloruroa kondentsatuz heptaklorobiziklo-(2.2.1)-heptanoa sortzeko. Atzen hau ziklopentadienorekin kondentsatzen da isodrina eratuz (aldrinaren isomeroa) zein oxidatu egiten den azido perbentzoikoa usatuz.

Endrin teknikoak hainbat ezpurutasun izaten ditu: dieldrina, isodrina, aldrina eta heptakloronorbornadienoa besteak beste[3].

Erabilera

Endrina intsektizida, errodentizida eta piszizida gisa usatu da. Nekazaritzan tabakoa, sagarrondoak, kotoia, azukre-kanabera, arroza eta zerealak tratatzeko erabili da. Piszizida gisa arrain-hazkuntzarako instalazioetan baliatu da, arrain-piszinak arrainez libratzeko arrainkume berriak sartu aurretik[4].

Toxikotasuna

Endrina dieldrina baino azkarrago degradatzen da naturan. Alabaina, endrina lipodisolbagarria da eta gantzetan metatzen da. Ondorioz, kate trofikoan gora egin ahala kontzentrazioa handitu egiten da.

Endrina arnastuz, irentsiz edo larruazalean zehar sar daiteke gorputzean. Bertan gantzetan metatuko da. Neurotoxina bat da eta nerbio-sistema zentralari eragiten dio, heriotza eragin dezakeelarik[3].

Erreferentziak

  1. ↑ (Ingelesez) PubChem. «Endricol» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-10-11).
  2. ↑ Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants. .
  3. ↑ a b «Endrin (EHC 130, 1992)» www.inchem.org (Noiz kontsultatua: 2024-10-11).
  4. ↑ https://www.inchem.org/documents/ehc/ehc/ehc130.htm. .

Ikus, gainera

Kanpo estekak