Ekuadorko geografia

Ekuadorko mapa
Ekuadorko mapa topografikoa

Ekuador ekuatoreak zeharkatzen duen Hego Amerikako ipar-mendebaldeko estatua da. Iparraldean Kolonbiarekin du muga, ekialde eta hegoaldean Perurekin eta mendebaldean Ozeano Barearekin. Ozeano honetan, kontinentetik 1.000 kmra dauden Galapago uharteak ere Ekuadorkoak dira. 283.561 km²-ko azalera du[1].

Eskualde geografikoak

Ekuadorren hiru eskualde kontinental —la Costa (kostaldea), la Sierra (mendialdea) eta el Oriente (ekialdea)— eta uharte eskualde bat —Galapagoak— bereizten dira.

La Costa (kostaldea)

Ozeano Barearen bazterreko zabaldi emankorra da, herrialdearen mendebaldean dagoena. Iparraldetik hegoaldera garaiera txikiko mendilerro batek zeharkatzen du (gehienezko garaiera 800 m). Mangladi ugari, oihan tropikal lehor eta hezeak eta lur landuak daude. Nekazaritza aberatsa dago, banana, kakao eta kafe sailak batez ere. Hemen dago Ekuadorko hiririk handiena, Guayaquil, eta honekin batera, portu garrantzitsuenak Puerto Bolívar, Manta eta Esmeraldas dira.

La Sierra (mendialdea)

Andeek iparraldetik hegoaldera zeharkatzen dute Ekuador. 6.000 metro baino gehiagoko gailurrak daude eta sumendi aktibo batzuk (Cotopaxi, Tungurahua). Herrialdearen iparraldean hiru mendilerro paralelo bereizten dira: mendebaldekoa, erdialdekoa eta ekialdekoa. Hegoaldean mendilerroak ez dira ongi zehaztuak Eskualde honetan daude herrialdeko hiri handienetako batzuk:Quito (hiriburua), Loja, Riobamba...

El Oriente (ekialdea)

Amazonas ibaiaren arroan dago eta gehiena oihan tropikal hezea da. Herrialdearen azaleraren erdia da (131 000 km²) baina biztanleen %5a baino ez du. Talde indigena ugari bizi da bertan: kitxuak, siona-secoyak, huaroaniak, kofanak...[2] Eskualde honetan, Nueva Lojaren inguruan, petrolioa ustiatzen da. Kutsadurak kalte handiak eragin ditu oihanetan, uretan eta giza osasunean[3][4]

Galapago uharteak

Galapagoak Ozeano Barean daude, kontinentetik 900-1.200 kilometrora. 17 uharte handi, 23 uhartexka eta 100 uharte txiki dira. Denetara 8.010 km²-ko azalera du.

Mendi eta sumendiak

Cotopaxi sumendia
Mendia Garaiera (m) Azken erupzioa
Chimborazo 6.267 K.a. 640 ± 500 urte
Cotopaxi 5.897 1940
Cayambe 5.790 1786
Antisana 5.753 1802
Altar 5.320
Illiniza 5.248 Holozenoan
Sangay 5.230 2007
Tungurahua 5.023 2010[5]
Carihuarazo 5.020
Cotacachi 4944 K.a. 950?
Guagua Pichincha 4.787 2004
Reventador 3.562 2007

Hidrografia

Napo, Amazonasen ibai adarra.

Ekuadorko sare hidrografikoan bi isurialde daude: Pazifikokoa, Andeetatik mendebaldera, eta Atlantikokoa, Andeetatik ekialdera. Ibai gehienak Sierran sortzen dira. Goi ibilguan ur-jauziak eta lasterrak izaten dira eta arroilak zeharkatzen dituzte.

Pazifikoko isurialdeko ibai nagusiak Esmeraldas—ahoa Esmeraldas hirian duena— eta Guayas—ahoa Guayaquilgo golkoan duena—dira. Ibai jariotsuak dira eta nabigagarriak behealdean.

Atlantikoko isurialdeko ibaiak Amazonasen arrokoak dira. Putumayo (Colombiatik datorrena) eta Napo ibaiak zuzenean Amazonasen isurtzen dira. Tigre, Pastaza eta Santiago berriz, Marañonen ibai adarrak dira.

Ekuadorko aintzira gehienak txikiak dira eta Sierran daude. Aipagarrienak Imbabura probintziakoak dira: Cuicocha, Mojanda, Yahuarcocha, Laguna de San Pablo...[6].

Datu orokorrak

Kokapena: Hego Amerikako ipar-mendebaldean, ekuatoreak zeharkaturik, Colombia, Peru eta Pazifikoaren artean.

Koordenatu geografikoak:

2°00′S 77°30′W / 2.000°S 77.500°W / -2.000; -77.500

Azalera:

  • osoa: 283.561 km²
  • lehorra: 276.841 km²
  • ura: 6.720 km²

Herrialdearen mugak:

denetara: 2.010 km

Erresuma mugakideak:


Itsasbazterra: 2.237 km

Lurraldea: itsas bazterreko zabaldia mendebaldean (costa), Andeetako mendigunea erdialdean (sierra) eta oihan tropikala ekialdean (oriente).

Muturreko garaierak:

  • puntu beherena: Ozeano Barea, 0 m
  • puntu gorena: Chimborazo 6.267 m

Baliabide naturalak: petrolioa, arrantza, zura, hidroelektrizitatea

Lurren erabilera: (2005)

  • lur landuak: %5,71
  • labore iraunkorrak: %4,81
  • beste: %89,48

Lur ureztatua: (2003) 8.650 km²

Ur baliabide berriztagarriak: (2000) 432 km³

Ur kontsumoa (etxeko-ura/industria-ura/nekazal-ura): (2000)

  • denetara: 16,98 km³/urte (%12/%5/%82)
  • per capita: 1.283 m³/urte

Arrisku naturalak: maizko lurrikarak; luiziak; sumendien aktibitatea; uholdeak; aldian behingo lehorteak. Sumendirik aktiboena Tungurahua (5.023 m) da eta 2010ean erupzioa izan zuen.

Erreferentziak

  1. ↑ CIA: The world factbook
  2. ↑ Izarraitz’s Weblog: Ekuadorko hizkuntza indigenak
  3. ↑ Ekologistakmartxan: Petrolioa munduaren erdian[Betiko hautsitako esteka]
  4. ↑ UNESCO Aldizkaria: Petrolioa mara-mara, oihana odoletan[Betiko hautsitako esteka]
  5. ↑ Hoy.com.ec: Erupción del Tungurahua provoca evacuaciones y afecta tráfico aéreo[Betiko hautsitako esteka]
  6. ↑ La guia 2000: Ecuador, hidrografía

Kanpo estekak

Read other articles:

Juni 2015 Penembakan

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Januari 2023. Juni 2015 pembantaianLokasiSaint-Quentin-Fallavier, PrancisKuwaitSomaliaSousse, TunisiaKobani, SyriaTanggal25–30 June 2015Jenis seranganserangan terorisKorban tewas500+ tewas(bukan musuh)Korban luka400+ injured Pada Bulan Juni 2015, lebih dari 500 or...

 

Ismail Abdul Rahman

Ini adalah nama Melayu; nama Abdul Rahman merupakan patronimik, bukan nama keluarga, dan tokoh ini dipanggil menggunakan nama depannya, Ismail. Yang Amat Berbahagia Tun Dr.Ismail Abdul RahmanSSM PMNإسماعيل عبدالرحمن Wakil Perdana Menteri Malaysia ke-2Masa jabatan22 September 1970 – 2 Agustus 1973Penguasa monarkiAbdul HalimPerdana MenteriAbdul Razak Hussein PendahuluAbdul Razak HusseinPenggantiHussein Onn Informasi pribadiLahirIsmail bin Abdul Rahman4 November 19...

 

Novotel Suites Yogyakarta Malioboro

Artikel ini berisi konten yang ditulis dengan gaya sebuah iklan. Bantulah memperbaiki artikel ini dengan menghapus konten yang dianggap sebagai spam dan pranala luar yang tidak sesuai, dan tambahkan konten ensiklopedis yang ditulis dari sudut pandang netral dan sesuai dengan kebijakan Wikipedia. (Juni 2022) Novotel Suites Yogyakarta MalioboroLokasi di Kota YogyakartaTampilkan peta Kota YogyakartaNovotel Suites Yogyakarta Malioboro (DIY)Tampilkan peta DIYNovotel Suites Yogyakarta Malioboro (Ja...

Hamza ibn Abd al-Muttalib

Cet article est une ébauche concernant l’islam et le Haut Moyen Âge. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Hamza ibn Abd al-MuttalibBiographieNaissance 568La MecqueDécès 22 mars 625Mont Uhud (en) (ou environs)Sépulture Makam Syuhada Uhud (d)Nom dans la langue maternelle حمزة بن عبد المطلبActivités Chasseur, écrivain, chef militairePère Abd al-MuttalibMère Halah bint Wahb (en)F...

 

Federico Guglielmo di Nassau-Weilburg

Federico Guglielmo di Nassau-WeilburgFederico Guglielmo di Nassau-Weilburg in un ritratto del XIX secoloDuca coreggente di NassauStemma In carica30 agosto 1806 –9 gennaio 1816(con Federico Augusto di Nassau) PredecessoreTitolo creato SuccessoreGuglielmo Principe di Nassau-WeilburgIn carica28 novembre 1788 –9 gennaio 1816 PredecessoreCarlo Cristiano SuccessoreGuglielmo NascitaL'Aia, 25 ottobre 1768 MorteWeilburg, 9 gennaio 1816 (47 anni) DinastiaNassau-Weilburg PadreCa...

 

Nitrogen pentahydride

Nitrogen pentahydride A possible structure of nitrogen pentahydride according to theory calculations[1] Names Other names Ammonium hydride Identifiers CAS Number 73655-04-6 Y[2][3] 3D model (JSmol) Interactive imageInteractive image SMILES [NH5][H-].[NH4+] Properties Chemical formula H5N Molar mass 19.047 g·mol−1 Structure Molecular shape Trigonal bipyramidal molecular geometry (covalent[1]) Dipole moment 0 D (covalent[1]) Except wh...

South African Football Players Union

Football trade union SAFPUSouth African Football Players UnionFoundedMay 1997HeadquartersBraamfontein, South AfricaLocationSouth AfricaMembers 200Key peoplePresident: Simba Marumo General Secretary: Thulaganyo GaoshubelweAffiliationsCOSATU, FIFProWebsitewww.safpu.org The South African Football Players Union (SAFPU) is a trade union that represents football (soccer) players in South Africa. It has a membership of approximately 1000 members who are all current players and about 159 former (reti...

 

1983 Louisiana gubernatorial election

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: 1983 Louisiana gubernatorial election – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2013) 1983 Louisiana gubernatorial election ← 1979 October 22, 1983 1987 →   Nominee Edwin Edwards Dave Treen Party Democratic R...

 

Quando tutto cambia

Quando tutto cambiaBette Midler ed Helen Hunt in una scena del filmTitolo originaleThen She Found Me Paese di produzioneStati Uniti d'America Anno2007 Durata100 min. Rapporto1,85 : 1 Generecommedia, drammatico RegiaHelen Hunt SoggettoElinor Lipman SceneggiaturaHelen Hunt, Victor Levin ed Alice Arlen Distribuzione in italianoMedusa Film FotografiaPeter Donahue MontaggioPam Wise MusicheDavid Mansfield ScenografiaStephen Beatrice Interpreti e personaggi Helen Hunt: April Epner Colin Fir...

Ribeyret

Commune in Provence-Alpes-Côte d'Azur, FranceRibeyretCommuneLocation of Ribeyret RibeyretShow map of FranceRibeyretShow map of Provence-Alpes-Côte d'AzurCoordinates: 44°24′51″N 5°33′19″E / 44.4142°N 5.5553°E / 44.4142; 5.5553CountryFranceRegionProvence-Alpes-Côte d'AzurDepartmentHautes-AlpesArrondissementGapCantonSerresGovernment • Mayor (2020–2026) Christiane Reynaud[1]Area117.87 km2 (6.90 sq mi)Population ...

 

Nagauta

Music genre Sake Cup by Santō Kyōden, 1783–1784, a meriyasu Nagauta (長唄, literally long song) is a kind of traditional Japanese music played on the shamisen and used in kabuki theater, primarily to accompany dance and to provide reflective interludes.[1] History It is uncertain when the shamisen was first integrated into kabuki, but it was sometime during the 17th century; Malm argues that it was probably before 1650.[1] The first reference to nagauta as shamisen music...

 

Krems an der Donau

Krems an der Donaucittà statutaria Krems an der Donau – Veduta LocalizzazioneStato Austria Land Bassa Austria DistrettoNon presente AmministrazioneSindacoReinhard Resch (SPÖ) TerritorioCoordinate48°24′N 15°36′E / 48.4°N 15.6°E48.4; 15.6 (Krems an der Donau)Coordinate: 48°24′N 15°36′E / 48.4°N 15.6°E48.4; 15.6 (Krems an der Donau) Altitudine203 m s.l.m. Superficie51,66 km² Abitanti24 014 (2011) Densità4...

Scaloposaurus

Extinct genus of therapsids from Permian South Africa ScaloposaurusTemporal range: Late Permian PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Synapsida Order: Therapsida Suborder: Therocephalia Genus: ScaloposaurusOwen, 1876 Binomial name Scaloposaurus constrictusOwen, 1876 Scaloposaurus is an extinct genus of carnivorous therocephalians living during the Permian 259.0—254.0 Ma existing for approximately 5 million years.[1] Taxon...

 

Viloxazine

Medication used to treat ADHD ViloxazineClinical dataTrade namesQelbree, othersOther namesICI-58834; SPN-812; SPN-809License data US DailyMed: Viloxazine Routes ofadministrationBy mouthDrug classAntidepressant; Norepinephrine reuptake inhibitorATC codeN06AX09 (WHO) Legal statusLegal status US: ℞-only[1] Pharmacokinetic dataProtein binding76–82%[1]MetabolismHydroxylation (CYP2D6), glucuronidation (UGT1A9, UGT2B15)[1]Metabolites5-Hydroxyvilox...

 

Municipio de Leroy (condado de Audubon)

Municipio de Leroy Municipio Ubicación en el condado de Audubon en el estado de Iowa Ubicación de Iowa en EE. UU.Coordenadas 41°43′50″N 94°55′14″O / 41.730555555556, -94.920555555556Entidad Municipio • País  Estados Unidos • Estado  Iowa • Condado AudubonSuperficie   • Total 95.59 km² • Tierra 95.59 km² • Agua 0 km²Altitud   • Media 437 m s. n. m.Población (2000)   • Tot...

Mazara del Vallo

This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (January 2013) (Learn how and when to remove this message) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Italian. (January 2022) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translat...

 

Angers

Angerscomune Angers – VedutaVeduta LocalizzazioneStato Francia Regione Paesi della Loira Dipartimento Maine e Loira ArrondissementAngers CantoneCantoni di Angers AmministrazioneSindacoChristophe Béchu (DVD) dal 4-4-2014 TerritorioCoordinate47°28′N 0°33′W47°28′N, 0°33′W (Angers) Altitudine20, 12 e 64 m s.l.m. Superficie42,69 km² Abitanti151 689[1] (2009) Densità3 553,27 ab./km² Altre informazioniCod. postale49000 Fus...

 

هندسة رياضية

هندسة رياضيةمعلومات عامةصنف فرعي من رياضيات جزء من رياضيات يدرس شكل يمارسها Chartered Building Surveyor (en) geometer (en) رمز تصنيف البرامج التعليمية 27.0104 تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات   ميّز عن هندسة تطبيقية وهندسة وصفية. جزء من سلسلة مقالات حولالهندسة الرياضية اللمحة العامة [ا...

Kaštel Sućurac

Place in Split-Dalmatia, CroatiaKaštel Sućurac Kaštel Sućurac sightsKaštel SućuracCoordinates: 43°33′00″N 16°25′34″E / 43.55000°N 16.42611°E / 43.55000; 16.42611Country CroatiaCountySplit-DalmatiaCityKaštelaArea[1] • Total11.2 km2 (4.3 sq mi)Population (2021)[2] • Total6,544 • Density580/km2 (1,500/sq mi)Time zoneUTC+1 (CET) • Summer (DST)UTC+2 (CEST) Kašt...

 

المدرسة النقدية

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. جزء منمدارس الفكر الاقتصادي العصر القديمالمدرسة العتيقةالمدرسة الإسلاميةسكولائية الحداثة المبكرةالكاميراليةإتجاريةفيزيوقراطيةمدرسة سالامانكا العصر الحديثالمدرسة الأم...