Orienta Turkestano

Tiu artikolo temas pri la politika koncepto de "Orienta Turkestano". Por informoj pri la geografia regiono kovrita de ĉi tiu koncepto, vidu la artikolon Ujgura Aŭtonoma Regiono Ŝinĝango, kiu estas aŭtonoma regiono sub ĉina kontrolo.

Orienta Turkestano
Politika regiono
Flago
historia regiono [+]
LandoĈinio
Vikimedia Komunejo:  East Turkestan [+]
v • d • r

Orienta Turkestano (ujgura araba skribo: شەرقىي تۈركىستان, ujgura latina skribo : Shərqiy Türkistan, simpligita ĉina skribo 东突厥斯坦) ankaŭ nomata Ĉina Turkistano aŭ Ujgurio (ujgure:  ئۇيغۇرستان) estas areo de disputita statuso en la regiono de Ŝinĝango. La ĉefurbo estas Ürümqi. Ĉe la fino de la Ĉina Enlanda Milito en 1949, Ŝinĝango estis dividita inter la Kuomintango kaj separatistoj de la Unua Orienta Turkestana Respubliko. Laŭ Internacia Amnestio, ujguraj separatistoj estis torturitaj kaj mortkondamnitaj sen proceso[1].

La komunista gvidado konvinkis ambaŭ registarojn kapitulaci kaj akcepti la registaron de la Ĉina Popola Respubliko, kaj negocis la establon de provincaj registaroj en Yining (Gulja) kaj Urumĉio (Dihua). [2]

Orienta Turkestano estas unu el la fondintoj de la UNPO en 1991[3]. Hodiaŭ, la ujguroj estas klara malplimulto kompare kun la ĉinoj.

Ĝi estas la orienta parto de Turkestano, kiu ricevis ĉi tiun nomon en ĉi tiu regiono post la invado de la nomadaj turkaj militistoj el la nordo kaj nordoriento de ĉi tiu areo (inkluzive de la nuna Mongolio ). Turkestano situas en la centra parto de Centra Azio. La geografia amplekso de la koncepto de "Orienta Turkestano" ĉiam estis malsama en malsamaj tempoj kaj en malsamaj dokumentoj; laŭ kelkaj fontoj, la Tarim Baseno-regiono - tio estas la suda kaj okcidenta partoj de la Xinjiang Aŭtonoma Regiono hodiaŭ - kovras la tutan Xinjiang laŭ kelkaj fontoj.

Etimologio

La termino "Orienta Turkestano" estas plejparte uzata rilate al la ujguroj.

La termino Orienta Turkestano estas termino kiu havas multoblajn signifojn depende de kunteksto kaj uzokutimo.

La loknomo "Orienta Turkestano" estas derivata de la loknomo "Turkestano" kaj estas vaste uzata por priskribi la orientan parton de la Turkestana regiono kaj estas uzata por priskribi la regionon en Mezazio loĝata de diversaj etnoj parolantaj tjurkajn lingvojn[4].

La sufikso -istan en la persa signifas "lando de". Tial Turkistano signifas "lando de la turkoj". Turkistano estas literumita Turkestano en Esperanto.

La ĉina nomo Ŝinĝango (新疆) signifas "nova limregiono aŭ teritorio" kaj tial povas esti konsiderata ofenda al la ujgura popolo. En la sama tempo, la nomo "Orienta Turkestano" sugestas ke la areo estas parto de la tjurka teritorio kaj povas tial esti perceptita kiel ofenda fare de la ĉinoj.

La ​​difino de "Orienta Turkestano" ĉiam estis historie malsama kaj necerta. Tamen ĝi neniam estis ekzakte egala al la limoj de la regiono konata hodiaŭ kiel "Ŝinĝango", kaj laŭ la natura geografio kaj laŭ la homa geografio.  Tial la eksterlandaj reprezentantoj de Ĉinio emfazis, ke la termino "Orienta Turkestano" estas pure politika koncepto kaj neniam konsistigis historian aŭ geografian koncepton, kaj esprimis, ke ili estas kontraŭ la uzo de ĉi tiu termino fare de eksterlandanoj kaj ke tiu ĉi koncepto malobservas la suverenecon de Ĉinio.

En 2001, la ĉina registaro ĉesigis sian malpermeson fare de la ŝtata amaskomunikilaro uzi la esprimojn "Ujguristano" aŭ "Orienta Turkestano" kiel parto de malfermiĝado al la mondo pri la politika perforto kaj batalemaj teroristoj en Ŝinĝango post la la 11-an de septembro atakoj[5].

En la kadro de la decido prenita de la ĉina ŝtato, virinoj, kiuj portas kaptukon, burkojn kaj virojn kun longaj barboj, estas malpermesitaj uzi publikan transporton en la regiono Xinjiang. Laŭ la decido, ĉiu kun duonluno kaj stelsimbolo sur siaj vestoj ne povos uzi publikan transporton en la kadro de ĉi tiu malpermeso[6].

Lingvo

Antaŭe konata kiel orienta turka lingvo, la ujgura estas tjurka lingvo parolata en Orienta Turkestano ĉefe fare de la etna ujgura grupo.

Estas proksimume 10 milionoj da parolantoj en Orienta Turkestano kaj ankaŭ estas parolata de ĉirkaŭ unu miliono da homoj en eksterlando.

Kiel multaj tjurkaj lingvoj, la ujgura montras vokalan harmonion kaj aglutinadon, mankas substantivklasoj aŭ gramatikan sekson, kaj estas lingvo kun la vortordo subjekto-verbo.

Noto kaj referencoj

Tiu ĉi artikolo estas parta aŭ tuta traduko de la artikolo Doğu Türkistan en la turka vikipedio, listo de aŭtoroj.

  1. ↑ (en) Like we were enemies in a war, Amnesty International
  2. ↑ (nl) Eildert Mulder, Het moederland en de buitenturken, la 14-an de julio 2019, alirite la 11-an de marto 2022.
  3. ↑ (en) UNPO: UNPO: East Turkestan. Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO), la 16-an de decembro 2015. Arkivita de la originalo la 7-an de septembro 2019.
  4. ↑ (zh) 龚缨晏; 王永杰 (2012). " "突厥斯坦"与"东突厥斯坦"概念的演变".社会科学战线, 1, paĝoj 106-117.
  5. ↑ (en) Rumer, Eugene B.; Trenin, Dmitrii; Huasheng Zhao (2007). Central Asia: Views from Washington, Moscow, and Beijing (Mezazio: Vidoj de Vaŝingtono, Moskvo kaj Pekino), paĝoj 141 -143.
  6. ↑ Arkivita el la originalo la 10-an de aŭgusto 2014 .

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

(uj, en, tr) Ujgura Eduka Asocio

Read other articles:

Ilmu keolahragaan

Ilmu keolahragaan Ilmu keolahragaan (disingkat IKOR) adalah pengetahuan sistematis dan terstruktur tentang fenomena olahraga yang dibangun melalui proses penelitian ilmiah. Sebagai disiplin ilmu tersendiri, cakupan penelitian ilmu keolahragaan dapat didasarkan pada studi ontologis, epistemologis dan aksiologis. Studi ontologis dilakukan untuk menjawab pertanyaan tentang apa keunikan dan kebaruannya dari disiplin lain, sedangkan studi aksiologis dilakukan untuk menjawab pertanyaan tentang nila...

 

Mulfachri Harahap

Ini adalah nama Batak Angkola, marganya adalah Harahap. Artikel biografi ini ditulis menyerupai resume atau daftar riwayat hidup (Curriculum Vitae). Tolong bantu perbaiki agar netral dan ensiklopedis.Mulfachri HarahapS.H., M.H. Anggota Dewan Perwakilan Rakyat Republik IndonesiaPetahanaMulai menjabat 1 Oktober 2014Daerah pemilihanSumatera Utara IMasa jabatan1 Oktober 2004 – 30 September 2009Daerah pemilihanSumatera Utara I Informasi pribadiLahir23 Maret 1966 (umur 58)Jakart...

 

العلاقات النرويجية المارشالية

العلاقات النرويجية المارشالية النرويج جزر مارشال   النرويج   جزر مارشال تعديل مصدري - تعديل   العلاقات النرويجية المارشالية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين النرويج وجزر مارشال.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدول...

Palm City, San Diego

Neighborhood in San Diego, California Palm City is a neighborhood in the southern section of San Diego. Its neighbors are Otay Mesa West to the south and east, Egger Highlands and Nestor to the west, and Chula Vista to the north. It also serves as a gateway to the beach cities of Imperial Beach, and Coronado, by way of the Silver Strand isthmus, due to it being where California State Route 75 meets Interstate 5.[1] Major thoroughfares include Coronado Avenue, Hollister Street, Beyer B...

 

Ekonomi Greenland

Ekonomi GreenlandKantor Bank Greenland di NuukMata uang1 krone Denmark (DKK) = 100 øreStatistikPDB$2,16 miliar (perk. 2011)Pertumbuhan PDB 3% (perk. 2011)PDB per kapita$37.400 (perk. 2008) (perk. 2008)Pendudukdi bawah garis kemiskinan9,2% (perk. 2007)Angkatan kerja40.156 (Jan. 2012)[1]Angkatan kerjaberdasarkan sektoragrikultur: 4% (perk. 2009)industri: 29% (perk. 2009)jasa: 67% (perk. 2009)Pengangguran4,2% (perk. 2010), rata-rata 2.794 orang terpengaruh setiap bulannya[1]Indu...

 

Medora site

Archaeological site in West Baton Rouge Parish, Louisiana, United States Medora site16 WBR 1Diagram of the Medora siteLocation within Louisiana todayLocationPlaquemine, Louisiana, West Baton Rouge Parish, Louisiana, United StatesRegionWest Baton Rouge Parish, LouisianaCoordinates30°19′36.34″N 91°12′5.65″W / 30.3267611°N 91.2015694°W / 30.3267611; -91.2015694HistoryFounded1300 CECulturesPlaquemine cultureSite notesExcavation dates1939-1940Arch...

Islam di Sulawesi Tengah

Islam menurut negara Afrika Aljazair Angola Benin Botswana Burkina Faso Burundi Kamerun Tanjung Verde Republik Afrika Tengah Chad Komoro Republik Demokratik Kongo Republik Kongo Djibouti Mesir Guinea Khatulistiwa Eritrea Eswatini Etiopia Gabon Gambia Ghana Guinea Guinea-Bissau Pantai Gading Kenya Lesotho Liberia Libya Madagaskar Malawi Mali Mauritania Mauritius Maroko Mozambik Namibia Niger Nigeria Rwanda Sao Tome dan Principe Senegal Seychelles Sierra Leone Somalia Somaliland Afrika Selatan ...

 

Brad Halliday

English footballer (born 1995) Brad Halliday Halliday playing for York City in 2015Personal informationFull name Bradley Halliday[1]Date of birth (1995-07-10) 10 July 1995 (age 28)[2]Place of birth Redcar, EnglandHeight 5 ft 11 in (1.80 m)[3]Position(s) Defender / MidfielderTeam informationCurrent team Bradford CityNumber 2Youth career2000–2010 Redcar Town2010–2013 Middlesbrough2013 Newcastle United2013–2014 MiddlesbroughSenior career*Years Te...

 

B.W. Lapian

Ini adalah nama Minahasa, marganya adalah Lapian. B.W. Lapian Penjabat Gubernur SulawesiMasa jabatan17 Agustus 1950 – 1 Juli 1951PresidenSoekarnoPendahuluSam RatulangiPenggantiSudiro Informasi pribadiLahirBernard Wilhelm Lapian(1892-06-30)30 Juni 1892Kawangkoan, Celebes, Hindia BelandaMeninggal5 April 1977(1977-04-05) (umur 84)Jakarta, IndonesiaSuami/istriMaria Adriana PangkeyAnak6, termasuk Adrian B. LapianSunting kotak info • L • B Bernard Wilhelm Lapian (30 Ju...

Caucase

Cet article concerne les montagnes situées en Eurasie, sur Terre. Pour la chaîne de montagnes sur la Lune, voir monts Caucase. Pour les articles homonymes, voir Caucase (homonymie). Cette page contient des caractères spéciaux ou non latins. S’ils s’affichent mal (▯, ?, etc.), consultez la page d’aide Unicode. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Certaines informations figurant dans cet article ou cette section devraient ê...

 

Scandal 2: Love, Sex & Revenge

Scandal 2: Love, Sex & RevengeGenre Cerita seru Drama SkenarioRicha YaminiCeritaQueen B.SutradaraErtanto Robby SoediskamPemeran Cinta Laura Kiehl Ibnu Jamilos Rangga Nattra Bizael Tanasale Karenina Anderson Negara asalIndonesiaBahasa asliBahasa IndonesiaJmlh. musim2Jmlh. episode9ProduksiProduser eksekutifMonika RudijonoProduser Sonu S. Sonya S. Pengaturan kameraMulti-kameraDurasi42—47 menitRumah produksiSky FilmsRilis asliJaringanVidioRilis15 Desember 2022 (2022-12-15) –26 ...

 

Palestinian key

Palestinian symbol of homes lost in 1948 Palestinian key at a Nakba Day demonstration in Berlin Young girl with a key symbol, Nakba Day, 2010, Hebron. The sign says: Arabic: حتماً سنعود فلسطين, romanized: We will return to Palestine The Palestinian key is the Palestinian symbol of homes lost in the Nakba, when more than half of the population of Mandatory Palestine were either expelled or fled violence in the 1948 Palestinian expulsion and flight and subsequently denied t...

Alaska Attorney General

Alaska Attorney GeneralIncumbentTreg Taylorsince January 30, 2021Member ofGovernment of AlaskaReports toGovernor of AlaskaAppointerGovernor of AlaskaFirst holder1916Websitelaw.state.ak.us The Alaska Attorney General is the chief legal advisor to the government of the State of Alaska and to its governor. The Attorney General is appointed by the governor and confirmed by the Alaska Legislature. The position has existed since the early days of the Territory of Alaska, though it was an elect...

 

乌克兰总理

 烏克蘭總理Прем'єр-міністр України烏克蘭國徽現任杰尼斯·什米加尔自2020年3月4日任命者烏克蘭總統任期總統任命首任維托爾德·福金设立1991年11月后继职位無网站www.kmu.gov.ua/control/en/（英文） 乌克兰 乌克兰政府与政治系列条目 宪法 政府 总统 弗拉基米尔·泽连斯基 總統辦公室 国家安全与国防事务委员会 总统代表（英语：Representatives of the President of Ukraine） 总...

 

Mr. Bean (karakter)

Halaman ini berisi artikel tentang karakter yang diperankan oleh Rowan Atkinson. Untuk seri televisinya, lihat Mr. Bean. Untuk episode pertamanya, lihat Mr. Bean (episode Mr. Bean). Mr. BeanTokoh Mr. BeanRowan Atkinson, berperan sebagai Mr. Bean pada tahun 2007.PenampilanperdanaMr. Bean (1990)PenciptaRowan AtkinsonPemeranRowan AtkinsonPengisi suaraRowan AtkinsonInformasiAgamaAnglikan[a]KewarganegaraanBritania RayaTemanIrma GobbBoneka TeddyJulia WicketMusuhMobil Reliant Regal BiruScrap...

Bank of Guyana

Central bank of Guyana Bank of GuyanaEstablished1965Ownership100% state ownership[1]GovernorGobind GangaCentral bank ofGuyanaCurrencyGuyanese dollarReserves530 million USD[1]Websitebankofguyana.org.gy The Bank of Guyana (BoG) is the central bank of Guyana. It was established in 1965 in advance of the country's independence in 1966. 6°48′48″N 58°09′55″W / 6.813438°N 58.165361°W / 6.813438; -58.165361Dr. Gobind Ganga has been the gov...

 

Osmundaceae

Family of ferns OsmundaceaeTemporal range: Late Permian–Recent PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Osmunda regalis Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Division: Polypodiophyta Class: Polypodiopsida Subclass: Polypodiidae Order: OsmundalesLink Family: OsmundaceaeMartinov Type genus OsmundaL. Genera Claytosmunda Leptopteris Osmunda Osmundastrum Plenasium Todea †Thamnopteris †Chasmatopteris †Osmundacaulis †Palaeosmunda †Millerocaulis †Aurealcaulis †Todites...

 

Tournoi d'ouverture du championnat du Belize de football 2022

Tournoi Apertura2022 Généralités Sport Football Organisateur(s) Fédération du Belize de football Édition 23e Lieu(x) Belize Date du 30 juillet au 11 décembre 2022 Participants 8 équipes Matchs joués 62 Hiérarchie Hiérarchie 1er échelon Palmarès Tenant du titre Verdes FC Vainqueur Altitude FC (en) Finaliste Verdes FC Buts 153 (2,47 but/match) Navigation Tournoi précédent Tournoi suivant modifier Le tournoi Apertura 2022 est le vingtième-troisième tournoi saisonnier ...

U.S. National Championships 1962

U.S. National Championships 1962Sport Tennis Data29 agosto - 10 settembre Edizione82ª CategoriaGrande Slam (ITF) LocalitàNew York e Chestnut Hill, USA CampioniSingolare maschile Rod Laver Singolare femminile Margaret Court Doppio maschile Rafael Osuna / Antonio Palafox Doppio femminile Darlene Hard / Maria Bueno Doppio misto Margaret Smith / Fred Stolle 1961 1963 Gli U.S. National Championships 1962 (conosciuti oggi come US Open) sono stati l'82ª edizione degli U.S. National Championships ...

 

Edmund Gettier

American philosopher (1927–2021) Edmund GettierBornEdmund Lee Gettier IIIOctober 31, 1927 (1927-10-31)Baltimore, Maryland, U.S.DiedMarch 23, 2021(2021-03-23) (aged 93)EraContemporary philosophyRegionWestern philosophySchoolAnalytic philosophyDoctoral advisorNorman MalcolmMain interestsEpistemologyNotable ideasGettier problem Edmund Lee Gettier III (/ˈɡɛtiər/; October 31, 1927 – March 23, 2021) was an American philosopher at the University of Massachusetts Amherst. He is best...