Στις βουλευτικές εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ πλειοψήφησε, καταλαμβάνοντας τις 145 από τις 300 έδρες του Κοινοβουλίου, δεν κατάφερε όμως να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση (η οποία χρειάζεται τουλάχιστον 151 έδρες). Έτσι, επανέλαβε, όπως τον Ιανουάριο του 2015, τη συνεργασία του με τους Ανεξάρτητους Έλληνες (10 έδρες), η οποία έδωσε στην κυβέρνηση την απόλυτη πλειοψηφία των 155 εδρών. Για τον λόγο αυτό, αποκαλούνταν συχνά από τα μέσα ενημέρωσης ως Κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου ή Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.
Τον Αύγουστο του 2018 και πάλι, και συγκεκριμένα στις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα βγήκε από τα μνημόνια με την ολοκλήρωση και του τρίτου προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).[16] Η χώρα εκταμίευσε από το τελευταίο μνημόνιο, κατά την περίοδο 2015 - 2018 δάνεια 61,9 δισ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να αποπληρωθούν μεταξύ 2034 και 2060.[17] Στις 21 Αυγούστου ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε από την Ιθάκη το τέλος των μνημονίων.[18]
Τον Ιούνιο του 2018 η Ελλάδα συμφώνησε με τον Ζόραν Ζάεφ για την αποδοχή της ονομασίας «Βόρεια Μακεδονία», που αποτέλεσε υποχώρηση των δύο πλευρών και ιστορική συνάντηση μεταξύ των δύο κρατών. Η συμφωνία υπογράφηκε στις Πρέσπες στις 17 Ιουνίου 2018. Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός τύπος,[40][41][42] ηγέτες κρατών,[43][44][45] το Στέιτ Ντιπάρτμεντ,[46] αλλά και όλα τα κόμματα του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου,[47] χαιρέτισαν τη συμφωνία και έστειλαν συγχαρητήρια στον Αλέξη Τσίπρα για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων, και έκαναν λόγο για ιστορική συμφωνία. Εντός της Ελλάδας, τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης[48][49] άσκησαν έντονη κριτική με τη Νέα Δημοκρατία να καταθέτει πρόταση δυσπιστίας, που όμως καταψηφίστηκε,[50] ενώ διαδηλωτές συγκρούστηκαν[51] με αστυνομικές δυνάμεις στη περιοχή των Πρεσπών.[52] Στις 25 Ιανουαρίου 2019, η συνθήκη των Πρεσπών υπερψηφίστηκε στη βουλή με 153 ψήφους[53] και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Φεβρουαρίου 2019. Για τις προσπάθειες επίλυσης του Μακεδονικού, ομάδα ευρωβουλευτών πρότεινε τον Τσίπρα και τον Ζάεφ για το Νόμπελ Ειρήνης.
Χρονολόγιο κυβερνητικού έργου
2015
Οκτώβριος: με τον ν.4339/2015 ψηφίστηκε ο νόμος για τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου. Ο διαγωνισμός διεξήχθη τον Σεπτέμβριο του 2016 και τον Ιανουάριο του 2017 θεωρήθηκε άκυρος.
Δεκέμβριος: Ύστερα από έντονες διαβουλεύσεις το νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο το «Σύμφωνο συμβίωσης» επεκτείνεται και στα ομόφυλα ζευγάρια, έγινε νόμος του κράτους με 194 ψήφους υπέρ.[54]
Ιανουάριος: Κρατική επιδότηση 30% για επιχειρήσεις που επενδύουν σε τεχνολογίες ενεργειακής αποδοτικότητας.
Φεβρουάριος: Επανεκκίνηση της έρευνας για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου - Τον Φεβρουάριο, αποφασίστηκε η επανεκκίνηση της έρευνας για τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, που είχε συγκλονίσει τη χώρα το 2008.
Φεβρουάριος: ψηφίζεται ο ν.4368/2016 που καθιερώνει τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών στις δομές του ΕΣΥ σε ανασφάλιστους.
Φεβρουάριος: Οι αγρότες πραγματοποίησαν μεγάλες διαδηλώσεις και αποκλεισμούς στους δρόμους αντιδιαμαρτυρόμενοι για την αύξηση των φόρων και των εισφορών.
Απρίλιος: Εφαρμογή συντελεστή φόρου εισοδήματος 24% για ναυτιλιακές εταιρείες, αντί του ειδικού φορολογικού καθεστώτος.
Μάιος: Ψηφίζεται ο νόμος για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, «Νόμος Κατρούγκαλου» τα σημαντικότερα σημεία του οποίου ήταν:
Η καθιέρωση εθνικής σύνταξης 384 ευρώ (20 χρόνια ασφάλισης) και 345 ευρώ (15 χρόνια ασφάλισης).
Η μείωση στις νέες συντάξεις (για όσους συνταξιοδοτούνται μετά τον Μάιο του 2016).
Η μείωση του ΕΚΑΣ (που καταργήθηκε πλήρως στο τέλος του 2019.
Η αύξηση ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες, μισθωτούς και εργοδότες.
Η υποχρεωτική ασφάλιση για τους εργαζόμενους με τίτλους κτήσης.
Περικοπές σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ.[56] Επίσης, ψηφίζεται το πολυνομοσχέδιο «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις». Σύμφωνα με το νόμο και βάσει μνημονιακής υποχρέωσης, δημιουργείται Ανεξάρτητη διοικητική αρχή με την επωνυμία «Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων» (Α.Α.Δ.Ε.), με σκοπό τον προσδιορισμό, την βεβαίωση και την είσπραξη των φορολογικών, τελωνειακών και λοιπών δημοσίων εσόδων, αυξάνεται ο Φ.Π.Α. στο 24%, επιβάλλεται «φόρος διαμονής» στα ξενοδοχεία και τα επιπλωμένα διαμερίσματα, επιβάλλεται φόρος στην συνδρομητική τηλεόραση, στην σταθερή τηλεφωνία, στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και στον καφέ.[57]
Απρίλιος: Στην ορεινή περιοχή της Εύβοιας ξέσπασε φωτιά που κατέστρεψε μεγάλες εκτάσεις δασικής έκτασης.
Ιούλιος: Ψηφίστηκε νέος εκλογικός νόμος, με το σύστημα της απλής αναλογικής. Ο νέος νόμος καταργούσε το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα και έδινε το δικαίωμα ψήφου από τα 17 χρόνια. (ο νόμος αυτός καταργήθηκε από την επόμενη κυβέρνηση, της Νέας Δημοκρατίας).[58]
Αύγουστος: Τον Μάιο, πραγματοποιήθηκε η ιδιωτικοποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας Εκμετάλλευσης Κοινόχρηστων Ακινήτων (ΕΛΒΕΚΕ). Σύμφωνα με τη συμφωνία, το 100% των μετοχών της ΕΛΒΕΚΕ πωλήθηκε σε αγοραστή, με το συνολικό ποσό της συμφωνίας να ανέρχεται στα 62,3 εκατομμύρια ευρώ.
Οκτώβριος: με την Υπουργική απόφαση με αριθμό Φ.14/2097/168631/Δ1 ξεκινάει το πρόγραμμα σίτισης, γνωστό ως σχολικά γεύματα, στα Δημοτικά σχολεία.
Οκτώβριος: Πραγματοποιείται η ιδιωτικοποίηση της (ΕΥΔΑΠ) Εταιρεία Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Πρωτευούσης Α.Ε. κατά 39,5% για 150 εκατ. ευρώ.
Δεκέμβριος: Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ελέγχου Αεροπορικής Ασφάλειας (EASA) έδωσε το πράσινο φως για την επανέναρξη των πτήσεων της Olympic Air μετά από μια περίοδο αναστολής.
Δεκέμβριος: Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υπογράφει το άρθρο 927 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), το οποίο αφορά τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης και τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Το άρθρο 927 προβλέπει ότι ο επισπεύδων την αναγκαστική εκτέλεση δύναται να αιτηθεί τη διενέργεια του πλειστηριασμού με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, γνωστούς και ως ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Αυτό επιτρέπει την πιο αποτελεσματική και διαφανή διεξαγωγή των πλειστηριασμών σε περιουσίες που υπόκεινται σε αναγκαστική εκτέλεση. Επιπλέον, το άρθρο δίνει το δικαίωμα στα τοπικά φορολογικά κέντρα να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς χωρίς την ανάγκη για πρόσθετη εισαγγελική ή αστυνομική άδεια. Αυτό διευκολύνει τη διαδικασία πλειστηριασμού και επιτρέπει στα τοπικά φορολογικά κέντρα να λαμβάνουν γρήγορες αποφάσεις σε σχέση με την εκτέλεση χρεών.[3]
2017
Ιανουάριος: Ίδρυση ενός ταμείου με αρχική χρηματοδότηση 200 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων σε τεχνολογία και καινοτομία.
Ιανουάριος: Εισαγωγή προγράμματος ανακύκλωσης σε όλα τα δημόσια σχολεία, με στόχο την εκπαίδευση των μαθητών σε θέματα περιβάλλοντος.
Μάρτιος: Τον Μάρτιο, πραγματοποιήθηκε η πώληση του 50.1% των μετοχών της εταιρείας ΕΛΠΕ (Ελληνικά Πετρέλαια) στο ποσό των 600 εκατομμυρίων ευρώ, διατηρώντας έτσι τον έλεγχο του κράτους στην εταιρεία.
Μάιος: Ψηφίστηκε ο ν. 4472/2017 , γνωστός και ως πολυνομοσχέδιο ή Δ' Μνημόνιο.
Μάιος: Ολοκληρώθηκε η διαδικασία επιστροφής των προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία σύμφωνα με τη συμφωνία της ΕΕ-Τουρκίας.
Ιούνιος: Η Κυβέρνηση εισήγαγε ένα νέο πακέτο μέτρων λιτότητας, το οποίο προκάλεσε μεγάλες διαδηλώσεις και απεργίες στην Ελλάδα. Αυτά τα μέτρα περιλάμβαναν φορολογικές αυξήσεις και περικοπές στις συντάξεις, με σκοπό την επίτευξη των προϋπολογιστικών στόχων και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Οι διαδηλώσεις και απεργίες που πραγματοποιήθηκαν ενάντια σε αυτά τα μέτρα ήταν μεγάλης κλίμακας και πολλές φορές εξελίχθηκαν σε επεισόδια. Οι διαδηλωτές αντιτάχθηκαν στις φορολογικές αυξήσεις και τις περικοπές στις συντάξεις, ισχυριζόμενοι ότι αυτά τα μέτρα επέβαλλαν ακόμα μεγαλύτερο βάρος στους πολίτες που είχαν ήδη πληγεί από την προηγούμενη περίοδο λιτότητας.
Ιούλιος: Ολοκληρώθηκε η αναδιάρθρωση της ελληνικής τράπεζας ΕΘΝΙΚΗ με τη συμμετοχή του ESM.
Ιούλιος: Εγκρίθηκε το νομοσχέδιο για τη θέσπιση του Ενιαίου Φορολογικού Μητρώου (ΕΦΜ), μια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
Αύγουστος: Ψηφίζεται ο Νόμος 4486/2017, ο οποίος προβλέπει τη σύσταση των ΤΟΜΥ και την αναδιάρθρωση του πρωτοβάθμιου συστήματος υγιείας.
Σεπτέμβριος: Ιδιωτικοποιήθηκε πλήρως η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ως μνημονιακή υποχρέωση. Ο οργανισμός πωλήθηκε έναντι 45 εκατομμυρίων ευρώ στην ιταλική εταιρεία "Ferrovie Dello Stato Italiane S.p.A.".[60]
Οκτώβριος: Ψηφίστηκε από τη Βουλή ο Νόμος 4491/2017 για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Η δυνατότητα αλλαγής φύλου δίνεται από τα 15 χρόνια (μετά από διεπιστημονική γνωμάτευση) και από τα 17 (με γονική συναίνεση μόνο). Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε με 148 ψήφους σε σύνολο 285 παρόντων βουλευτών.[61]
Νοέμβριος: Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε το δάνειο ύψους 5,7 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ελλάδα, με σκοπό την επόμενη μέρα της κατανομής των τελευταίων μέτρων λιτότητας.
Δεκέμβριος: Τέθηκαν σε λειτουργία τα πρώτα κομμωτήρια, εστιατόρια και καφετέριες που λειτουργούν με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, όπως τον ήλιο και τον άνεμο.
Δεκέμβριος: Ιδιωτικοποιήθηκε ο ΟΛΘ ως μνημονιακή υποχρέωση. Το 67% των μετοχών αγόρασε η South Europe Gateway Thessaloniki (SEGT) Limited, έναντι 231,926 εκατ. ευρώ.[62]
2018
Μάιος: Εγκρίθηκε ο νέος νόμος για την αναδιάρθρωση των τραπεζών, περιλαμβανομένης της πώλησης της Εθνικής Τράπεζας.
Ιούνιος: Ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για την αναζωογόνηση της πρώην ΔΕΗ και την πώληση του 51% των μετοχών της στην εταιρεία China State Grid.
Σεπτέμβριος: Πέντε τηλεοπτικοί σταθμοί (Alpha, ANT1, ΣΚΑΪ, Star και Epsilon) παίρνουν τελικά, άδειες λειτουργίας πανελλαδικής εμβέλειας. Οι άδειες έχουν ισχύ 10 ετών και το συνολικό τίμημα για κάθε αδειούχο είναι 35 εκατ. ευρώ πληρωτέα σε βάθος 10 χρόνων. (Το 2019 η εταιρεία «Alter Ego» Επιχείρηση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Α.Ε., ιδιοκτησίας Βαγγέλη Μαρινάκη, η οποία αγόρασε το Mega Channel απέκτησε την 6η άδεια)[63]
Αύγουστος: Πυρκαγιές στην Αττική προκάλεσαν μεγάλη καταστροφή και απώλεια ανθρωπιστικών ζωών. Η κυβέρνηση αντιμετώπισε κριτική για την ανταπόκρισή της στην κατάσταση.
Νοέμβριος: Ιδιωτικοποιήθηκε ο ΔΕΣΦΑ ως μνημονιακή υποχρέωση. Το 66% της εταιρείας, αγόρασε η ευρωπαϊκή κοινοπραξία SENFLUGA Energy Holdings S.A., αντί του ποσού των 535 εκατομμυρίων ευρώ.[64]
Σεπτέμβριος: Ολοκληρώθηκαν επιτυχώς οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ονοματολογικού ζητήματος με τη Βόρεια Μακεδονία, με τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Δεκέμβριος: Ολοκληρώθηκε η πώληση του 100% των μετοχών της ΔΕΠΑ στην ισραηλινή εταιρεία Energean Oil & Gas.
2019
Ιανουάριος: Η Ελλάδα βγαίνει από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης και επανέρχεται στις διεθνείς αγορές ως φυσιολογικό κράτος μέλος, αν κ αι με χαμηλότερες οικονομικές δυνατότητες από εκείνες του 2010.
Ιανουάριος: Τα Σκόπια και η Ελλάδα υπέγραψαν την συμφωνία των Πρεσπών, θέτοντας τέλος στον διακανονισμό για την ονομασία της ΠΓΔΜ.
Μάρτιος: Καταργείται άρθρο του Ποινικού Κώδικα που επέβαλε ποινές σε αλλοδαπούς αλιείς που ψαρεύουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Μάρτιος: Προχώρησε η διαδικασία ιδιωτικοποίησης τμήματος της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), με τη δημιουργία της εταιρείας ΔΕΔΔΗΕ (Διαχείριση Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας), που αναλαμβάνει τη διαχείριση του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Μάιος: Με τον Νόμο 4611/2019 αποφασίστηκε η χορήγηση ετήσιου επιδόματος (εν είδη 13ης σύνταξης) σε όλους τους συνταξιούχους, ασφαλισμένους και μη.[65] (η παροχή αυτή καταργήθηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη[66])
Ιούνιος: ψηφίζεται ο 4619/2019, γνωστός και ως ο νέος ποινικός κώδικας.
Βιβλία
Συλλογικό έργο - επιστημονική επιμέλεια: Χρήστος Λάσκος, Δημοσθένης Παπαδάτος Αναγνωστόπουλος: «Ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση (2015-2019). Η Αριστερά;», εκδ. "Τόπος", 2020
Κώστας Δουζίνας: «Από την έδρα στα έδρανα. Έργα και ημέρες μιας αριστερής κυβέρνησης» , εκδ. "Νήσος", 2019
Πέτρος Λινάρδος Ρυλμόν: «Η Αριστερά τώρα! Ή ο δρόμος προς την ανασυγκρότηση», εκδ. "Νήσος", 2019
Αριστείδης Μπαλτάς : «Εντός παρενθέσεως; Κυβερνώσα Ριζοσπαστική Αριστερά, περίοδος πρώτη (25 Ιανουαρίου 2015 - 21 Αυγούστου 2018)» e- book, εκδ. "Πατάκης", 2019
Παραπομπές
↑Ο Πρωθυπουργός διορίστηκε στις 21 Σεπτεμβρίου με το π.δ. 69/21-9-2015
↑Ο Κώστας Ζουράρις παραιτήθηκε λόγω της κατακραυγής που προκάλεσαν οι ραδιοφωνικές δηλώσεις του, εναντίον της ομάδας του Ολυμπιακού και του Άρη. Η λακωνική επιστολή παραίτησής του είναι ένα ακόμα δείγμα του ιδιαίτερου λόγου του: «Ερίδματε (σ.σ. καλοδομημένε) πρωθυπουργέ και σύντροφε υποβάλλω σήμερα 14.1.2018 την από την θέση του υφυπουργού επί της παιδείας παραίτησίν μου, η οποία διευκολύνει, ως εικός την κυβερνητική αλληλεγγύη και, συνάμφω το πολιτικό μου αυτεξούσιον. Μετά της προσηκούσης τιμής, Κώστας Γ. Ζουράρις»https://gr.euronews.com/2018/01/14/tin-paraitisi-toy-ypevale-o-ifipourgos-paideias-kostas-zouraris
↑Η Ράνια Αντωνοπούλου παραιτήθηκε μετά την κατακραυγή που ξεσήκωσε στα Μ.Μ.Ε., η πληροφορία ότι η αναπληωρωτής Υπουργός λάμβανε επίδομα ενοικίου, χωρίς φυσικά να έχει την οικονομική ανάγκη - εκμεταλλευόμενη την σχετική διάταξη του Ν.4336/2015 που έδινε το δικαίωμα να λαμβάνουν επίδομα ενοικίου και τα εξωκοινοβουλευτικά μέλη της κυβέρνησης. Την επόμενη ημέρα, παραιτήθηκε και ο σύζυγός της, Δημήτρης Παπαδημητρίου. https://www.cnn.gr/politiki/story/119307/dekti-i-paraitisi-tis-ranias-antonopoyloy-apo-ton-prothypoyrgo
↑Ο Νίκος Κοτζιάς παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για την έλλειψη στήριξής του από τον Πρωθυπουργό, στις διαφωνίες του με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, Πάνο Καμμένο, εν όψει της «Συμφωνίας των Πρεσπών». Σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό, «...έχω δεχθεί σκληρή κριτική για το Μακεδονικό. Υφίσταμαι ασφυκτικές πιέσεις, η υπόθεση ισορροπεί σε τεντωμένο σκοινί και ο πρωθυπουργός δεν στηρίζει την κυβερνητική – εθνική γραμμή όπως και ο ίδιος έχει διακηρύξει...».https://www.in.gr/2018/10/17/politics/kyvernisi/riksi-stis-sxeseis-tsipra-kotzia-eksallos-o-ypourgos-eksoterikon-tous-isapostakides-tou-maksimou/
↑Η Έλενα Κουντουρά παραιτήθηκε προκειμένου να βάλει υποψηφιότητα για Ευρωβουλευτής στις επικείμενες εκλογές.