Έχει διατελέσει μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΡΤ.
Είναι παντρεμένος με την Βλασία Πελτσεμή - Παυλοπούλου (με καταγωγή από τη Σταυρούπολη Ξάνθης) και έχει αποκτήσει τρία παιδιά: τον Βασίλη, τη Μαρία και τη Ζωή.
Το 1986 δίδαξε ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Παντεόν-Ασσάς. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ιδιώτευσε ως δικηγόρος διατηρώντας για κάποιο διάστημα κοινό δικηγορικό γραφείο με τον καθηγητή δημοσίου δικαίου, Νίκο Αλιβιζάτο.
Παράλληλα ακολούθησε ακαδημαϊκή σταδιοδρομία αναλαμβάνοντας αρχικά τη θέση του επιμελητή (1980 - 1982) στην έδρα δημοσίου δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και εν συνεχεία εκλεγόμενος[4] υφηγητής το 1982, επίκουρος καθηγητής το 1983, αναπληρωτής καθηγητής το 1985 και τακτικός καθηγητής[4] διοικητικού δικαίου το 1989.
Την περίοδο 1991 - 1992 διετέλεσε Διευθυντής[4] του Τομέα Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ έχει διατελέσει και Επισκέπτης Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου με έμφαση στο Διοικητικό Δίκαιο στη Νομική Σχολή (Τμήμα Νομικής "Κατεύθυνσης Ελληνικού Δικαίου") του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Έχει γίνει επίτιμος διδάκτορας σε διάφορα πανεπιστήμια. Ενδεικτικά στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, στο Πανεπιστήμιο Παντεόν-Ασσάς, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Νομική Σχολή, Τμήμα Νομικής "Κατεύθυνσης Ελληνικού Δικαίου")[6] στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα (Πορτογαλία), στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων), στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Ιστορίας), στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος (Σχολή Οικονομίας, Διοίκησης και Νομικών Επιστημών), στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων), στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Νομική Σχολή), και στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων)
Πολιτική καριέρα
Το 1974 ανέλαβε γραμματέας του πρώτου Προέδρου της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας Μιχάλη Στασινόπουλου. Τον Δεκέμβριο του 1989 διορίστηκε αναπληρωτής υπουργός Προεδρίας (κυβερνητικός εκπρόσωπος) στην Οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα.[7]
Τον Σεπτέμβριο του 1995 ανέλαβε πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Μιλτιάδη Έβερτ, και ένα χρόνο αργότερα εκπρόσωπος τύπου της Νέας Δημοκρατίας.
Στις εκλογές του 1996 οριζόμενος στη δεύτερη θέση του Ψηφοδελτίου Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας κατέλαβε για πρώτη φορά θέση βουλευτή στο ελληνικό κοινοβούλιο. Στις εκλογές που ακολούθησαν με σταυρό προτίμησης εξελέγη βουλευτής ως ακολούθως: του 2000 (59.810 σταυροί, 3η θέση), 2004 (5η θέση), 2007 (43.417 σταυροί, 4η θέση), 2009 (28.164 σταυροί, 3η θέση) και 2012 (11.550 σταυροί, 7η θέση) Μαΐου και Ιουνίου) επανεξελέγη βουλευτής στην περιφέρεια της Α΄ Αθηνών.[8] Την περίοδο 2000 - 2004 χρημάτισε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας.
Με προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε ο Παυλόπουλος μονιμοποιήθηκαν περίπου 35 χιλιάδες συμβασιούχοι, αν και όπως επισημαίνει ο ίδιος ήταν υποχρεωμένος καθότι πολλαπλάσιοι υπάλληλοι είχαν προσληφθεί ως αορίστου χρόνου και βρίσκονταν υπό καθεστώς ομηρίας από την κυβέρνηση Κώστα Σημίτη.[13]
Την πενταετία της διακυβέρνησης της Ελλάδας από τον Κώστα Καραμανλή πραγματοποιήθηκαν με την έγκριση του Παυλόπουλου 865.132 προσλήψεις στον δημόσιο τομέα, κάποιοι λένε για 302.151 [14] Τα περίφημα stages, το 60% των οποίων έγινε με διαδικασίες που δεν επιβλέπονταν από το ΑΣΕΠ.[15]
Ωστόσο αυτό το περιεχόμενο αυτού του δημοσιεύματος της εφημερίδας "Τα Νέα" αμφισβητείται από τα επίσημα στοιχεία του Ελληνικού Κράτους κατά τρόπο που πιθανώς καθιστά το δημοσίευμα αυτό ανακριβές.[16]
Πολιτική στάση
Θεωρείται ότι ανήκει στην καραμανλική πτέρυγα του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας.[17]
Κριτική και σκάνδαλο SIEMENS
Ύστερα από τις μεγάλες πυρκαγιές σε Πάρνηθα και Χαλκιδική ο Προκόπης Παυλόπουλος δέχθηκε έντονη κριτική για τη καταστροφή που έλαβε χώρα, καθώς ο κρατικός μηχανισμός φάνηκε ανήμπορος να λειτουργήσει σωστά με αποτέλεσμα να καούν τεράστιες δασικές εκτάσεις. Πολίτες και ΜΜΕ κάλεσαν τον τότε υπουργό εσωτερικών να παραιτηθεί, ο οποίος όμως αρνήθηκε.[18]
Το 2005 αποκαλύφτηκε ότι ο στενός του συνεργάτης Θανάσης Χούπης είχε προχωρήσει σε χιλιάδες παράνομες προσλήψεις στο Ελληνικό δημόσιο. Ο Προκόπης Παυλόπουλος κατηγορήθηκε ότι είχε και ο ίδιος συμμετοχή, χωρίς όμως να υπάρξουν απτές αποδείξεις.[19]
Ως υπουργός Εσωτερικών απασχόλησε την κοινή γνώμη λόγω των γεγονότων που ακολούθησαν της δολοφονίας του δεκαεξάχρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου από αστυνομικούς στα Εξάρχεια. Μετά το περιστατικό ο ίδιος υπέβαλε την παραίτησή[20] του για λόγους ευθιξίας, παραίτηση όμως που δεν έγινε δεκτή από τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή.
Στις αρχές του 2011 βγήκε το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής της βουλής, το οποίο παρουσίαζε συμμετοχή του Προκόπη Παυλόπουλου στο μεγάλο σκάνδαλο της SIEMENS. Το πόρισμα ανέφερε μεταξύ άλλων: «Στο μικροσκόπιο της κοινοβουλευτικής έρευνας προτείνει να μείνουν και οι χειρισμοί του κ. Παυλόπουλου η επιτροπή. Οι ενέργειες του πρώην υπουργού Εσωτερικών (2007-2009) σχετικά με το C4I και συγκεκριμένα με τα υποσυστήματα CDSS προκαλούν ερωτηματικά στα μέλη της επιτροπής τα οποία αποφάνθηκαν ότι είναι προφανές, ότι ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος δεν διαχειρίστηκε με την πρέπουσα προσοχή την δημόσια περιουσία, η οποία του ήταν διεπιστευμένη με την ιδιότητά του ως Υπουργού».[21]
Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Στις 17 Φεβρουαρίου 2015 προτάθηκε από τον ΠρωθυπουργόΑλέξη Τσίπρα για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.[22]