Ιφιγένεια εν Ταύροις (όπερα του Γκλουκ)

Ιφιγένεια εν Ταύροις

To εξώφυλλο της γερμανικής έκδοσης του λιμπρέτου, Βιέννη, 1781
Πρωτότυπος τίτλος Iphigénie en Tauride
Γλώσσα πρωτοτύπου Γαλλικά
Είδος Λυρική τραγωδία (tragédie en musique)
Μουσικό ρεύμα Κλασικισμός
Μουσική Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ
Λιμπρέτο Νικολά Φρανσουά Γκιγιάρντ
Λογοτεχνική πηγή Ιφιγένεια εν Ταύροις
Πράξεις 4
Περίοδος σύνθεσης 1778-1779
Πρεμιέρα 18 Μαΐου 1779

Η Ιφιγένεια εν Ταύροις (γαλλικά: Iphigénie en Tauride‎‎ είναι όπερα σε τέσσερις πράξεις του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 18 Μαΐου 1779 από την εταιρία της Όπερας του Παρισιού, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία.[1] Το λιμπρέτο της όπερας συνέγραψε ο Νικολά Φρανσουά Γκιγιάρντ, επί τη βάσει της τραγωδίας Ιφιγένεια εν Ταύροις του αρχαίου Έλληνα δραματουργού Ευριπίδη, η οποία αποτελείται από ένα σύνολο ιστοριών σχετικών με την οικογένεια του Αγαμέμνονα, που εκτυλίσσονται στον απόηχο του Τρωικού Πολέμου.[2]

Καινοτομίες της όπερας

Η Ιφιγένεια εν Ταύροις συνιστά την κλιμάκωση της οπερατικής μεταρρύθμισης που επεχείρησε ο Γκλουκ· ως προς τη μουσική, τα ρετσιτατίβο της είναι σύντομα και συνοδεύονται από έγχορδα ή άλλα μουσικά όργανα (récitatif accompagné) και όχι απλώς από μπάσο κοντίνουο.[3] Ακόμα, τα χορογραφικά στοιχεία της τυπικής γαλλικής λυρικής τραγωδίας απουσιάζουν σχεδόν πλήρως από την όπερα.[4]

Αλλά και το λιμπρέτο της όπερας είχε αρκετές καινοτομίες. Μία εξ αυτών, υπήρξε η αποφυγή αναφοράς στο θέμα του έρωτα, γεγονός που καθιστά το οπερατικό έργο ένα εκ των ελαχίστων που δεν εμπεριέχουν το θέμα αυτό.[5]

Διασκευές

Το 1781 ο Γκλουκ δημιούργησε μια γερμανική εκδοχή της όπερας υπό τον τίτλο Iphigenia in Tauris, με αφορμή την επίσκεψη του Παύλου Α' της Ρωσίας στη Βιέννη. Η αναθεωρημένη έκδοση ήταν η μόνη όπερα που έγραψε ο Γκλουκ στα γερμανικά και το τελευταίο του σκηνικό έργο.[6] Αυτή η εκδοχή του έργου έκανε πρεμιέρα ως «ένα τραγικό μουσικό δράμα» (Singspiel) στις 23 Οκτωβρίου 1781 στο Μπούργκτεατερ.[7] Στις 14 Δεκεμβρίου 1783, παρουσιάστηκε στην ίδια λυρική σκηνή η ιταλική εκδοχή του έργου, σε μετάφραση του ονομαστού ιταλού λιμπρετίστα Λορέντζο Ντα Πόντε.[8] Το 1889, αντλώντας έμπνευση από το έργο του Γκαίτε, ο συνθέτης Ρίχαρντ Στράους έκανε μια νέα γερμανική διασκευή του έργου, που ανέβηκε στη Βαϊμάρη στις 9 Ιουνίου 1900, υπό τον τίτλο Iphigenie auf Tauris.[9]

Η ιταλική εκδοχή της όπερας με το λιμπρέτο του Ντα Πόντε γνώρισε μια επιτυχημένη αναβίωση το 1957 στη Σκάλα του Μιλάνου· τη σκηνοθεσία της παραγωγής ανέλαβε ο Λουκίνο Βισκόντι, τη μουσική διεύθυνση ο Νίνο Σαντσόνιο και τον πρωταγωνιστικό ρόλο η επιφανής υψίφωνος Μαρία Κάλλας.[10]

Ρόλοι

Ρόλος Τύπος φωνής
Ιφιγένεια, ιέρεια της Ντιάνα (ρωμαϊκής εκδοχής της Αρτέμιδος) υψίφωνος ή μεσόφωνος
Ορέστης, ο αδερφός της βαρύτονος ή τενόρος
Πυλάδης, φίλος του Ορέστη τενόρος
Θόας, βασιλιάς της Σκυθίας βαθύφωνος
Ντιάνα υψίφωνος
Σκύθες, ιέρειες της Ντιάνας, Έλληνες

Παραπομπές

  1. ↑ The New Encyclopaedia Britannica (στα Αγγλικά). Encyclopaedia Britannica. 1998. σελ. 310. ISBN 978-0-85229-663-9. 
  2. ↑ Guides, Rough (2010). The Rough Guide to Classical Music (στα Αγγλικά). Rough Guides UK. σελ. 216. ISBN 978-1-84836-677-0. 
  3. ↑ Howard, Patricia (2017). Gluck (στα Αγγλικά και Γαλλικά). Routledge. σελ. 407, 408, 297. ISBN 978-1-351-56536-3. 
  4. ↑ Holden 2001, σελ. 385.
  5. ↑ Ewans 2007, σελ. 43.
  6. ↑ Holden 2001, σελ. 371.
  7. ↑ James, Barrington (2021). The Musical World of Marie-Antoinette: Opera and Ballet in 18th Century Paris and Versailles (στα Αγγλικά). McFarland. σελ. 80. ISBN 978-1-4766-4202-4. 
  8. ↑ Raeburn, Michael (2007). The Chronicle of Opera (στα Αγγλικά). Thames & Hudson. σελ. 70. ISBN 978-0-500-28667-8. 
  9. ↑ Ashley, Tim (1999). Richard Strauss (στα Αγγλικά). Phaidon Press. σελ. 51. ISBN 978-0-7148-3794-9. 
  10. ↑ Laurence., Schifano, (1990). Luchino Visconti : the flames of passion (στα Αγγλικά). Collins. σελ. 432. ISBN 0-00-215478-1. 1292015248. 

Πηγές

  • Francesco Blanchetti, Iphigénie en Tauride (στα ιταλικά), στο Piero Gelli και Filippo Poletti (επιμελητές), Dizionario dell'opera 2008, Μιλάνο, Baldini Castoldi Dalai, 2007, σελίδες 663–665 (ISBN 978-88-6073-184-5) (διαδικτυακή έκδοση στο Opera Manager)
  • Ewans, Michael (2007). Opera from the Greek: Studies in the Poetics of Appropriation (στα Αγγλικά). Ashgate Publishing. ISBN 0754660990. 
  • Pitou, Spire, The Paris Opéra. An Encyclopedia of Operas, Ballets, Composers, and Performers – Rococo and Romantic, 1715–1815 (στα αγγλικά), Greenwood Press, 1985 (ISBN 0274920603)
  • Holden, Amanda (2001). The New Penguin Opera Guide (στα Αγγλικά). Penguin Putnam. ISBN 0-140-29312-4. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι