Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|19|01|2025}}

Η Ιταλική ενοποίηση (ιταλικά: il Risorgimento, ή «Η αναβίωση») ήταν το πολιτικό και κοινωνικό κίνημα κατά το οποίο συσσωματώθηκαν διαφορετικά κράτη της ιταλικής χερσονήσου στο ενιαίο κράτος της Ιταλίας στη διάρκεια του 19ου αιώνα. Παρά την έλλειψη συναίνεσης όσον αφορά τις ακριβείς ημερομηνίες για την έναρξη και το τέλος αυτής της περιόδου, πολλοί μελετητές συμφωνούν ότι η διαδικασία ξεκίνησε το 1815 με το Συνέδριο της Βιέννης και το τέλος της διοίκησής του Ναπολέοντα, και έκλεισε κάποια στιγμή γύρω στο 1871 με τον Γαλλοπρωσικό πολέμο.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα, στην ιταλική χερσόνησο υπήρχαν πολλά διαφορετικά κράτη. Από αυτά, το μοναδικό στο οποίο βασίλευε Ιταλός μονάρχης ήταν το βασίλειο του Πεδεμοντίου και της Σαρδηνίας. Σε αυτό βασίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, και η προσπάθεια ενοποίησης. Πρωτεργάτες υπήρξαν ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄ και ο μετριοπαθής φιλελεύθερος πρωθυπουργός Καμίλο Καβούρ. Παράλληλα, ο πολιτικός Τζουζέπε Ματσίνι ίδρυσε το κίνημα Νέα Ιταλία με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου και δημοκρατικού ιταλικού κράτους. Στα 1859 - 1860 το Πεδεμόντιο απέσπασε από την Αυστρία περιοχές της βόρειας Ιταλίας, ενώ ο Ιταλός επαναστάτης Τζουζέπε Γκαριμπάλντι, κάνοντας απόβαση στη Σικελία στις 11 Μαΐου 1860, κήρυξε την επανάσταση στη νότια Ιταλία και την ένωση αυτών των περιοχών με το Πεδεμόντιο. Έτσι, το 1861 σχηματίστηκε το ενιαίο Βασίλειο της Ιταλίας, που ως το 1870 είχε λάβει την εδαφική μορφή που έχει σήμερα η Ιταλία.

• 1829 Το Δουκάτο της Μάσσα και Καρράρα προσαρτάται από το Δουκάτο της Μόντενα και Ρέτζιο
• 1847 Το Δουκάτο της Λούκκα προσαρτάται από την Τοσκάνη και τη Μόντενα. Τα σύνορα μεταξύ της Μόντενα, Πάρμας και Τοσκάνης αλλάζουν
• 11 Ιουλίου 1859 Ανακωχή της Βιλλαφράνκα μετά τον Δεύτερο Ιταλικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους της Λομβαρδίας στο Βασίλειο της Σαρδηνίας με Γαλλική διαμεσολάβηση (η οποία μεταφορά επικυρώθηκε από τη Συνθήκη της Ζυρίχης στις 11 Νοεμβρίου 1859)
• 8 Δεκεμβρίου 1859 Δημιουργούνται οι Ηνωμένες Επαρχίες της Κεντρικής Ιταλίας
• 22 Μαρτίου 1860 Η Κεντρική Ιταλία ενώνεται με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 24 Μαρτίου 1860 Συνθήκη του Τορίνο. Η Σαβοΐα και η Νίκαια προσαρτώνται στη Γαλλία
• 18 Ιουλίου 1860 Το Βασίλειο της Σαρδηνίας αποσύρει τα στρατεύματά του από το Μονακό
• 18 Αυγούστου 1860 Η Μπαζιλικάτα ανακηρύσσει την ένωσή της με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 21 Αυγούστου 1860 Η Απουλία ανακηρύσσει την ένωσή της με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 2 Σεπτεμβρίου 1860 Το Ποντεκόρβο ενώνεται με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 3 Σεπτεμβρίου 1860 Το Μπενεβέντο ενώνεται με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 7 Σεπτεμβρίου 1860 Απελευθέρωση της Νάπολης
• 16 Σεπτεμβρίου Τα παπικά στρατεύματα ανακαταλαμβάνουν το Ποντεκόρβο
• 21 Οκτωβρίου 1860 Κατόπιν δημοψηφίσματος η Νότια Ιταλία ενώνεται με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 7 Δεκεμβρίου 1860 Τα παπικά στρατεύματα εκδιώκονται από το Ποντεκόρβο
• 17 Δεκεμβρίου 1860 Κατόπιν του δημοψηφίσματος της 4ης Νοεμβρίου, το Μάρκε και η Ούμπρια ενώνονται με το Βασίλειο της Σαρδηνίας
• 2 Φεβρουαρίου 1861 Το Μονακό παραχωρεί την πόλη της Μενόν στη Γαλλία
• 17 Μαρτίου 1861 Ανακήρυξη του Βασιλείου της Ιταλίας
• 3-4 Φεβρουαρίου 1865 Η Φλωρεντία γίνεται πρωτεύουσα
• 23 Αυγούστου 1866 Συνάπτεται η Ειρήνη της Πράγας. Μετά τον Αυστρο-Πρωσικό Πόλεμο το Βένετο παραχωρείται στη Γαλλία, η οποία μετά το παραχωρεί στην Ιταλία
• 20 Σεπτεμβρίου 1870 Το Παπικό Κράτος προσαρτάται από την Ιταλία
• 3 Φεβρουαρίου 1871 Η Ρώμη γίνεται πρωτεύουσα

• Άγιος Μαρίνος
• Βατικανό