Ιερά Μητρόπολις Δοροστόλου

Ιερά Μητρόπολις Δοροστόλου
Γενικές πληροφορίες
XώραΒουλγαρία
ΈδραΣιλίστρα
ΥπαγωγήΒουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία
Ναοί51
Μονές2
Μητροπολιτικός ΝαόςΚαθεδρικός Ναός Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Σιλίστρας
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΙάκωβος (Στόικοφ Ντόντσεφ)

Η Ιερά Μητρόπολις Δοροστόλου (βουλγαρικά: Доростолска митрополия‎‎) είναι μία από τις Μητροπόλεις της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ως τα τέλη του 19ου αιώνα που υπαγόταν στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, ήταν γνωστή ως «Ιερά Μητρόπολις Δρύστρας». Έδρα της είναι η Σιλίστρα (Δορύστολον ή Δουρόστολον στα Βυζαντινά Ελληνικά) και Μητροπολίτης της από τις 25 Οκτωβρίου 2020 ο Ιάκωβος (Στόικοφ Ντόντσεφ).

Ιστορικά στοιχεία

Ο Χριστιανισμός διαδόθηκε στην Κάτω Μοισία, την περιοχή της ρωμαϊκής πόλης Ντοροστόρουμ, κατά την παράδοση από τον Απόστολο Ανδρέα στα τέλη του 1ου αιώνα και πάντως πρέπει να είχε εξαπλωθεί αρκετά το αργότερο στα τέλη του 3ου αιώνα, καθώς τότε μαρτύρησε στο Δορόστολο για τη χριστιανική του πίστη ο στρατιώτης Δάσιος, του οποίου η μνήμη τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 20 Νοεμβρίου[1]. Επίσκοπος Δοροστόλου (ή Δοροστόλου ή Ροδοστόλου) μαρτυρείται στο β΄ μισό του 4ου αιώνα: περί το 383 την έδρα κατείχε ο επίσκοπος Αυξέντιος, ο οποίος ήταν Αρειανός. Η επισκοπή υπαγόταν τότε στη Μητρόπολη Μαρκιανουπόλεως[2], ενώ στα τέλη του 8ου αιώνα αναφέρεται ως επισκοπή της Μητρόπολης Οδησσού[3].

Κατά την εποχή του ηγεμόνα της Βουλγαρίας Πέτρου, μεταξύ των ετών 934 και 944[4], ο ελληνικής καταγωγής Επίσκοπος Δρύστρας Δαμιανός έλαβε από τον Αυτοκράτορα Ρωμανό Λεκαπηνό τιμητικώς τον τίτλο του Πατριάρχη[α]. Από τον 11ο αιώνα η Mητρόπολη Δοροστόλου, μετά από σύντομη υπαγωγή στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών[7], ονομάζεται πλέον «Δρύστρας», πιθανότατα σλαβική παραφθορά της παλαιότερης ονομασίας[8] και ο Μητροπολίτης Δρύστρας έφερε και τον τίτλο «υπέρτιμος και έξαρχος παντός Παραδουνάβεως[9]».

Κατά την Οθωμανική περίοδο, η Μητρόπολη συνέχισε να έχει έδρα τη Σιλίστρα και δικαιοδοσία σε όλη την περιοχή της Δοβρουτσάς[10]. Αργότερα, κατά το 17ο και 18ο αιώνα, φαίνεται πως η Μητρόπολη Δρύστρας διατηρούσε στενές σχέσεις με τους ηγεμόνες της Βλαχίας, όπως μαρτυρεί και το γεγονός ότι ο πρίγκιπας («οσποδάρος») της Βλαχίας Γρηγόριος Α΄ Γκίκας ανήγειρε τον καθεδρικό ναό στη Σιλίστρα[10], ενώ οι μητροπολίτες Δρύστρας αποστέλλονταν συχνά στη Βλαχία ως έξαρχοι του Οικουμενικού Θρόνου[11].

Το 1806 ο μητροπολίτης κατέφυγε στο Βουκουρέστι λόγω του Ρωσοτουρκικού πολέμου και η Μητρόπολη παρέμεινε σε χηρεία[10]. Ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα η βόρεια Δοβρουτσά είχε τεθεί υπό τη δικαιοδοσία του μητροπολίτη Προϊλάβας με έδρα τη Βραΐλα και ίσως για το λόγο αυτό το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφάσισε το 1813 να ενωθούν οι μητροπόλεις Προϊλάβας και Δρύστρας[12].

Μετά τη συνθήκη της Αδριανούπολης που ενσωμάτωσε την Βραΐλα στην ηγεμονία της Βλαχίας, η μητρόπολη Προϊλάβας καταργήθηκε και επανασυστάθηκε εκείνη της Δρύστρας, με έδρα και πάλι τη Σιλίστρα και δικαιοδοσία σε όλη την οθωμανική επαρχία της Δοβρουτσάς[13]. Ακολούθησαν προσπάθειες να ανασυγκροτηθεί η επαρχία, η οποία ανακόπηκε από την άνοδο του βουλγαρικού εθνικισμού και την κρίση στις σχέσεις της «Μεγάλης Εκκλησίας» με τους Βούλγαρους. Ήδη από το καλοκαίρι του 1860 πολλές βουλγαρικές κοινότητες στην περιοχή δεν αναγνώριζαν πια τον πατριαρχικό, ελληνικής καταγωγής, μητροπολίτη Διονύσιο[10].

Ο Καθεδρικός Ναός Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Στις 28 Φεβρουαρίου 1870, με το φιρμάνι του σουλτάνου Αμπντούλ Αζίζ που επέτρεψε την ίδρυση της Βουλγαρικής Εξαρχίας, οριζόταν η επισκοπή Δοροστόλου ως μία από τις 15 επισκοπές της. Το ίδιο έτος αποφασίστηκε η ένωση των επισκοπών Δοροστόλου και Τσερβένου (Ρούσε) σε ενιαία Μητρόπολη Δοροστόλου-Τσερβένου, με έδρα το Ρουστσούκι (Ρούσε), και το 1872 εξελέγη ο πρώτος επίσκοπος της νέας επισκοπής. Ακολούθησε οξύς ανταγωνισμός μεταξύ της πατριαρχικής και της εξαρχικής μητρόπολης για τον προσεταιρισμό των ρουμανικών ορθόδοξων κοινοτήτων[10].

Μετά το 1879 το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν χειροτόνησε άλλο Μητροπολίτη Δρύστρας και η επαρχία έπαψε να υπάρχει γι'αυτό, αλλά από το 1896 αποδίδει τον τίτλο «Ροδοστόλου» σε τιτουλάριους επισκόπους του[14]. Βούλγαροι Μητροπολίτες που χειροτονούνταν από την Εξαρχία ως το 1945 θεωρούνταν σχισματικοί. Το 1927 εξελέγη Μητροπολίτης Δοροστόλου και Τσερβένου ο Μιχαήλ (Τοντόρωφ Τσαβντάρωφ), επί των ημερών του οποίου ήρθη το σχίσμα (1945) και η Βουλγαρική Εκκλησία εξυψώθηκε σε Πατριαρχείο (1953).

Στις 17 Δεκεμβρίου 2001 η Μητρόπολη διαιρέθηκε εκ νέου στη Μητρόπολη Ρούσε και τη Μητρόπολη Δοροστόλου.

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα Έτη Σημειώσεις
Επίσκοποι Δοροστόλου
Αυξέντιος ~ 383 Αρειανός
Ιάκωβος ~ 431 συμμετείχε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[15]
Δαμιανός 10ος αιώνας τιμητικώς «Πατριάρχης»[α]
Μητροπολίτες Δρύστρας (Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Λεόντιος ~ 1050 ~ 1060[16]
Χριστόφορος πριν το 1082[17] – περί το 1090[18]
Λέων ~ 1166/7[19]
Ζαχαρίας ~ 1360[20]
Κάλλιστος ~ 1438/39[21]
Παρθένιος πριν το 1564[22] – μετά τον Απρίλιο 1580[9]
Γρηγόριος πριν τον Ιούνιο 1583[23] – μετά τον Ιούνιο 1591[22]
Ιωάσαφ ~ Ιανουάριος 1605[9]
Ιωακείμ πριν τον Μάιο 1615 – πριν τον Αύγουστο 1618[23]
Μητροφάνης Αύγουστος 1618[9] – πριν τις 21 Δεκεμβρίου 1621[24] από Καφά και Φούλλων[25]
Ιωακείμ ; – πριν τον Μάρτιο 1622 α΄ θητεία
Μελέτιος πριν τον Μάρτιο 1622 – Ιανουάριος 1626 καθαιρέθηκε[9]
Ιωακείμ Ιανουάριος 1626 – Απρίλιος 1628 β΄ θητεία, καθαιρέθηκε[26]
Αντώνιος ~ 24 Σεπτεμβρίου 1628[22] α΄ θητεία
Γρηγόριος ~ 1631[22]
Αντώνιος 22 Μαρτίου 1633[26] – Αύγουστος ή Οκτώβριος 1637[27] β΄ θητεία
Ιερεμίας Οκτώβριος 1637 – Φεβρουάριος 1638(;)[28] κατόπιν Σμύρνης
Αντώνιος 1638(;) – Αύγουστος 1643[29] συγχωρήθηκε και αποκαταστάθηκε, γ΄ θητεία
Παΐσιος ~ Φεβρουάριος 1647[22]
Αντώνιος 7 Μαρτίου 1650 – 16 Μαρτίου 1650[22][30] δ΄ θητεία, κατόπιν Παλαιών Πατρών
Μακάριος Ιούλιος 1651[22] – 1674 υποψήφιος το 1662 για τον Πατριαρχικό Θρόνο[31], καθαιρέθηκε[32]
Μεθόδιος/Μελέτιος (;) 1671 – 1674[33]
Διονύσιος 21 Μαρτίου 1674[32] – 1677[34]
Μακάριος ~ Μάρτιος 1677[32] – μετά την 1η Μαΐου 1679[35]
Γεννάδιος ~ 1682[32] ~ 1683[22] κατόπιν Νικαίας[36]
Μακάριος ~ Οκτώβριος 1684[32]
Παρθένιος (Μαρκανάβας) ~ Φεβρουάριος 1687 – πριν τον Μάρτιο 1691 παραιτήθηκε[37]
Αθανάσιος Μάρτιος 1691[37] – μετά τον Οκτώβριο 1710[32] κατόπιν Ηρακλείας
Ιερόθεος 1711[38] – 1719[32] †
Σεραφείμ 1719 – 1725[39]
Κωνστάντιος 1725 – μετά το 1734[22] †
Βαρθολομαίος Νοέμβριος 1734 – πριν τον Φεβρουάριο 1764[40] κατόπιν Αθηνών[41]
Κύριλλος 1764 – Ιούλιος 1764 † από Ξάνθης[41]
Παρθένιος Ιούλιος 1764 – 1790 καθαιρέθηκε και εξορίστηκε[41]
Γρηγόριος Α΄ Δεκέμβριος 1790 – 1800[41]
Γρηγόριος Β΄ Σεπτέμβριος 1800 – Ιανουάριος 1806 από Βάρνης, παραιτήθηκε[41]
Κύριλλος Ιανουάριος 1806 – 1813 από πρώην Γάνου[41], επαύθη
Μητροπολίτες Δρύστρας και Προϊλάβου (Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Καλλίνικος Απρίλιος 1813 – Μάρτιος 1821 κατόπιν Διδυμοτείχου[42]
Άνθιμος Μάρτιος 1821 – Νοέμβριος 1836 από Διδυμοτείχου[42], από το 1830 μόνο Δρύστρας[9], εγκατέλειψε την επαρχία του και επαύθη
Μητροπολίτες Δρύστρας (Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Γρηγόριος Νοέμβριος 1836 – 11 Δεκεμβρίου 1839 † από πρώην Αίνου
Ιερώνυμος Ιανουάριος 1840 – Νοέμβριος 1851
Διονύσιος (Ιωάννου) 18 Νοεμβρίου 1851[42] – 4 Ιανουαρίου 1879 †
Επίσκοποι Ροδοστόλου (Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Κωνσταντίνος (Αράμπογλου) 10 Μαρτίου 1896 – 22 Ιουλίου 1899 κατόπιν Βελλάς, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Άνθιμος (Σαρίδης) 25 Νοεμβρίου 1899 – 31 Μαρτίου 1905 κατόπιν Μογλενών
Αλέξανδρος (Δημόγλου) 27 Οκτωβρίου 1907 – 26 Απριλίου 1922 κατόπιν Αμερικής
Τιμόθεος (Χαλόφτης) 22 Απριλίου 1962 – 21 Δεκεμβρίου 1977 †
Χρυσόστομος (Αναγνωστόπουλος) 22 Απριλίου 1978 – σήμερα από 10 Ιανουαρίου 2023 Μητροπολίτης Ροδοστόλου
Μητροπολίτες Δοροστόλου και Τσερβένου, έδρα Ρούσε (Βουλγαρική Εξαρχία)
Γρηγόριος (Νεμτσώφ) 1 Ιουλίου 1872 – 16 Δεκεμβρίου 1898 †
Βασίλειος (Μιχαήλωφ) 18 Ιουλίου 1899 – 24 Ιανουαρίου 1927 †
Μιχαήλ (Τοντόρωφ Τσαβντάρωφ) 3 Απριλίου 1927 – 8 Μαΐου 1961 από Βελίκης, θεραπεία του σχίσματος το 1945
Μητροπολίτες Δοροστόλου και Τσερβένου, έδρα Ρούσε (Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία)
Σωφρόνιος (Στόιτσεφ Κόεφ) 4 Μαρτίου 1962 – 19 Ιανουαρίου 1994 από Προβάτας, παραιτήθηκε
Νεόφυτος (Νικόλωφ Δημητρώφ) 3 Απριλίου 1994 – 17 Δεκεμβρίου 2001 από Λεύκης, μετέπειτα Πατριάρχης Βουλγαρίας
Μητροπολίτες Δοροστόλου (Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία)
Ιλαρίων (Ντραγκάνωφ Τσώνεφ) 12 Οκτωβρίου 2003 – 28 Οκτωβρίου 2009 †
Αμβρόσιος (Αλεξάνδρωφ Παρασκεύωφ) 24 Ιανουαρίου 2010 – 18 Αυγούστου 2020 † από Βρανίτσης
Ιάκωβος (Στόικοφ Ντόντσεφ) 25 Οκτωβρίου 2020 – σήμερα

Μονές

  • Μονή Αναλήψεως του Κυρίου, χωριό Καμέντσι
  • Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου, χωριό Aydemir

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Υποσημειώσεις

  1. ↑ 1,0 1,1 Στον κατάλογο Αρχιεπισκόπων Βουλγαρίας εκείνης της περιόδου σημειώνεται: «Δαμιανὸς ἐν Δoροστόλῳ, τῇ νῦν Δρήστᾳ· ἐφ’ οὗ καὶ ἡ Βουλγαρία τετίμηται αὐτοκέφαλος· οὗτος Πατριάρχης ἀνηγορεύθη παρὰ τῆς Βασιλικῆς Συγκλήτου κελεύσει τοῦ βασιλέως Ῥωμανοῦ τοῦ Λακαπηνοῦ· ὕστερον δὲ καθηρέθη παρὰ Ἰωάννου τοῦ Τζιμισκῆ»[5][6].

Παραπομπές

  1. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 4.
  2. ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 136.
  3. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 5.
  4. ↑ Πάντος 2007, σελ. 82.
  5. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 5-6.
  6. ↑ Πάντος 2007, σελ. 80.
  7. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 7-8.
  8. ↑ Janin, R. (1960). «Dorostorum». Dictionnaire d’Histoire et de Géographie ecclésiastiques 14. Paris. σελίδες 683–684. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Σάρδεων 1937, σελ. 137.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Κοντογεώργης 2008.
  11. ↑ Mateescu 1972, σελ. 281-282, 284-287.
  12. ↑ Mateescu 1972, σελ. 287-288.
  13. ↑ Mateescu 1972, σελ. 288.
  14. ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 159.
  15. ↑ Πάντος 2007, σελ. 78.
  16. ↑ «Leontios, monk and bishop of Dristra». Prosopography of the Byzantine World. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2024. 
  17. ↑ Gouillard, J. Le procès officiel de Jean l′Italien. Les actes et leurs sous-entendus. — Travaux et Mémoires, 9, 1985, 137, 141.
  18. ↑ «Christophoros, metropolitan of Dristra and protosynkellos». Prosopography of the Byzantine World. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2024. 
  19. ↑ Patrologia Graeca, ed. J.-P. Migne. T. 140. Col. 237 Αρχειοθετήθηκε Αύγουστος 12, 2014 στη Wayback Machine του Internet Archive
  20. ↑ Житие и жизнь преподобнаго отца нашего Теодосия иже в Трънове постничьствовавшаго съписано светеишимь патриархомь Константина града кирь Калистомь (изд. В. Н. Златарски). — Сборник за народни умотворения, наука и книжнина, 20/II.2, 1904, 25.
  21. ↑ Trapp, E. Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit. Wien, 1976—1996. № 10472
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 22,7 22,8 Fedalto 1988, σελ. 343.
  23. ↑ 23,0 23,1 Βαλαής 2013, σελ. 16.
  24. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 27.
  25. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 26.
  26. ↑ 26,0 26,1 Σάρδεων 1937, σελ. 138.
  27. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 38.
  28. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 39, 48-49.
  29. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 40.
  30. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 44.
  31. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 59-60.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 32,6 Σάρδεων 1937, σελ. 139.
  33. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 67-69.
  34. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 69-70.
  35. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 66.
  36. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 71-72.
  37. ↑ 37,0 37,1 Βαλαής 2013, σελ. 74-75.
  38. ↑ Βαλαής 2013, σελ. 14.
  39. ↑ Fedalto 1988, σελ. 344.
  40. ↑ Φορόπουλος, Ιωακείμ (Δεκέμβριος 1900). «Έγγραφα του Πατριαρχικού Αρχειοφυλακείου». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (48): 517. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA517#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2024. 
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 41,5 Σάρδεων 1937, σελ. 140.
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 Σάρδεων 1937, σελ. 141.

Πηγές