Ελληνο-Ινδικές σχέσεις

Ελλάδα	Ινδία

Ως Ελληνο-Ινδικές σχέσεις αναφέρονται οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ινδίας. Η Ελλάδα έχει πρεσβεία στο Νέο Δελχί και τρία επίτιμα προξενεία στην Καλκούτα, το Τσεννάι και το Μουμπάι. Η Ινδία έχει πρεσβεία στην Αθήνα και γενικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη.

Για τους Έλληνες «Ινδία» σήμαινε μόνο ο άνω Ινδός ποταμός μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετά το "Ινδία" σήμαινε για τους Έλληνες το μεγαλύτερο μέρος του βόρειο μισού της την Ινδική υποηπείρου. Οι Έλληνες αναφέρονταν στους ντόπιους (οι άνθρωποι της σημερινής Ινδίας και Πακιστάν) ως Ἰνδοί, που κυριολεκτικά σημαίνει «οι άνθρωποι του Ποταμού Ινδού».

Ο Κτησίας στο έργο του Ινδικά καταγράφει τις πεποιθήσεις και άποψη των Περσών για την Ινδία.

Ο έλληνας εξερευνητής Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, περίπου το 515 π.Χ., εστάλη από τον Βασιλιά Δαρείο Α΄ της Περσίας να ακολουθήσει την πορεία του Ινδού Ποταμού και να ανακαλύψει που οδήγησε.

Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο στρατός του, πολέμησε τον Ινδικό στρατό του Βασιλιά Πώρου στην Ινδική εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Μέρος της σημερινής Ινδίας προσαρτήθηκε στα Ινδοελληνικά βασίλεια που ίδρυσε ο διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Σύμφωνα με Ινδικές πηγές, τα ελληνικά στρατεύματα φαίνεται να έχουν βοηθήσει τον Τσαντραγκούπτα Μαουρύα στην ανατορπή της δυναστείας των Νάντα και την ίδρυση της Αυτοκρατορίας των Μαουρύα.^[1]

Αργότερα, ο στρατός του Σέλευκου Α΄ πολέμησε τον στρατό του Τσαντραγκούπτα. Στο τέλος, ο Σέλευκος και ο Τσαντραγκούπτα σύναψε συμμαχία. Ο Σέλευκος έδωσε την κόρη του σε γάμο, παραχώρησε τα εδάφη της Αραχωσίας, το Χεράτ, την Καμπούλ και τη Μακρανία και έλαβε 500 πολεμικούς ελέφαντες.

Ο έλληνας εθνογράφος και εξερευνητής της Ελληνιστικής περιόδου, Μεγασθένης ήταν ο πρέσβης του Σέλευκου στην Ινδία. Στο έργο του, Ινδικά, έγραψε την ιστορία των Ινδών και τον πολιτισμό τους. Ο Μεγασθένης αναφέρει επίσης σχετικά με την προϊστορική άφιξη του Θεού Διονύσου και του Ηρακλή στην Ινδία.

Επιπλέον, το επικό ποίημα Διονυσιακά, αναφέρεται σχετικά με την αποστολή του Θεού Διόνυσου στην Ινδία.

Ο Αρριανός, στο έργο του Ινδικά έχει γράψει για την Ινδία.

Ο Διονύσιος ήταν έλληνας πρέσβης στην Ινδία, που είχε σταλεί από τον Πτολεμαίο Β΄ Φιλάδελφο.

Η στήλη του Ηλιόδωρου είναι μια πέτρινη στήλη αφιερωμένη στον Γκαρούντα (πτηνό-όχημα του θεού Βισνού) που στήθηκε γύρω στο 110 π.Χ. στη σημερινή κεντρική Ινδία στην πόλη Βιντίσα κοντά στο σημερινό Μπέσναγκαρ, από τον Ηλιόδωρο, έλληνα πρέσβη του ινδοέλληνα βασιλιά Αντιαλκίδα στην αυλή του βασιλιά των Σούνγκα Μπαγκαμπάντρα. Ο χώρος βρίσκεται μόνο 5 χιλιόμετρα από τη Βουδιστική στούπα του Σάντσι.

Ο έλληνας ιστορικός Απολλόδωρος και ο Ρωμαίος ιστορικός Ιουστίνος, επιβεβαιώνουν ότι οι Βακτριανοί Έλληνες κατέκτησαν την Ινδία. Ο Ιουστίνος επίσης περιγράφει τον Δημήτριος Α΄ ως "Βασιλιά των Ινδών". Ελληνικές και ινδικές πηγές αναφέρουν ότι οι Έλληνες εκστράτευσαν μέχρι την Παταλιπούτρα μέχρι που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μετά από ένα πραξικόπημα στη Βακτρία το 170 π.Χ.

Ο έλληνας σοφιστής Φιλόστρατος στο έργο του η Βίος Απολλωνίου του Τυανέως αναφέρει ότι ο έλληνας φιλόσοφος Απολλώνιος έχει ταξιδέψει στην Ινδία.

Ο Βασιλιάς Φραότης έλαβε ελληνική εκπαίδευση στην αυλή του πατέρα του και μιλούσε άπταιστα ελληνικά.^[2]

Ο Διόδωρος, ανέφερε στον Ιάμβουλο ότι ο βασιλιάς της Παταλιπούτρα είχε "μεγάλη αγάπη για τους Έλληνες".^[3][4]

Ο Ευσέβιος αναφέρει ότι, σύμφωνα με τον Αριστόξενο, ο Ινδίας πήγε στην Αθήνα και συζήτησε με τον Σωκράτη.^[5]

Ο Βουδισμός άνθισε υπό τους Ινδοέλληνες, που οδήγησε στην Ελληνοβουδιστικό πολιτιστικό συγκρητισμό. Οι τέχνες στην Ινδική υποήπειρο επίσης επηρεάστηκαν αρκετά από την Ελληνιστική τέχνη κατά τη διάρκεια και μετά από αυτές τις αλληλεπιδράσεις.

Ο εποικισμός Ελλήνων εμπόρων στη Βεγγάλη ξεκίνησε στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα και διήρκησε μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα.^[6]

Ο εμπορικός οίκος των Αδελφών Ράλλη που δραστηριοποιήθηκε στην Καλκούτα και την Ντάκα υπήρξε η σημαντικότερη ελληνική επιχειρηματική παρουσία στην Ινδία κατά τον 19ο και 20ο αιώνα.

Ο Δημήτριος Γαλανός (1760-1833) υπήρξε ο πρώτος σύγχρονος Έλληνας Ινδολόγος που έζησε για 40 χρόνια στην Ινδία και μετέφρασε πολλά σανσκριτικά κείμενα στα ελληνικά κάνοντας διαθέσιμη τη γνώση των φιλοσοφικών και λογοτεχνικών παραδόσεων της Ινδίας στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο.

Την εκκλησία, το νεκροταφείο και την περιουσία της ελληνικής κοινότητας της Βεγγάλης διαχειρίζεται σήμερα το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Καλκούτα.

Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ινδίας ξεκίνησαν τον Μάιο του 1950. Η Ινδία άνοιξε Πρεσβεία στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1978. Η νέα ελληνική Πρεσβεία στο Νέο Δελχί εγκαινιάστηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2001.

Οι τάφοι των Ινδών, που πέθαναν στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων Πολέμων βρίσκονται στα μνημειακά νεκροταφεία των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη^[7] και τη Λήμνο.

Η Θεσσαλονίκη αδελφοποιήθηκε με την Καλκούτα τον Ιανουάριο του 2005.^[8]

Η Ινδία και η Ελλάδα απολαμβάνουν στενές διπλωματικές σχέσεις και η Ελλάδα στηρίζει την υποψηφιότητα της Ινδίας ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Στις 26 Νοεμβρίου 1926, ο Νομπελίστας Ποιητής Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ επισκέφτηκε την Αθήνα.^[9]

Η Έδρα Ελληνικών Σπουδών "Δημήτριος Γαλανός" ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο Τζαβαρχλάλ Νεχρού στο Νέο Δελχί της Ινδίας τον Σεπτέμβριο του 2000.

Η εθνική γλώσσα της Ινδίας τα χίντι διδάσκονται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ από το 2005.

Στο Κέντρο Ινδικών και Ελληνο-Ινδικών Σπουδών Αθηνών διδάσκονται τα σανσκριτικά, τα χίντι, η ινδική φιλοσοφία και η ιστορία της Νότιας Ασίας από το 2016.

Τον Μάρτιο και Απρίλιο του 1995, Το Ινδικό Συμβούλιο Πολιτιστικών Σχέσεων (ICCR) και το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού συνδιοργάνωσαν ένα Διεθνές Συμπόσιο με θέμα “Ινδία – Ελλάδα: 2500 χρόνια πολιτιστικών ανταλλαγών” στο Διεθνές Κέντρο του Νέου Δελχί.^[10]

Τον Φεβρουάριο του 2018, τo Indira Gandhi National Center for the Arts (IGNCA) και το Χίντου Πανεπιστήμιο του Μπεναρές (BHU) διοργάνωσαν ένα διεθνές συνέδριο με τίτλο “Δημήτριος Γαλανος και η κληρονομιά του: Ινδο-Ελληνικές σπουδές 1790-2018” που διεξήχθη σε δύο φάσεις, μια στο Νέο Δελχί και μια στο Βαρανάσι της Ινδίας.^[11]

Τον Νοέμβριο του 2018, διοργανώθηκε από την ΕΛΙΝΕΠΑ το 1ο στην Ευρώπη Διεθνές Συμπόσιο για τον Τζαϊνισμό στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα.^[12]

Τον Ιούνιο του 2019 διοργανώθηκε από την ΕΛΙΝΕΠΑ το 17ο Διεθνές Συνέδριο Χίντι στην Αθήνα.^[13]

Στις 26 Ιουνίου 2021, οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ινδίας Νίκος Δένδιας και Σ. Τζαϊσανκάρ και ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης έκαναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Μαχάτμα Γκάντι στην Αθήνα.^[14]

Τον Νοέμβριο του 2021, η ΕΛΙΝΕΠΑ και το Ινδικό Συμβούλιο Πολιτιστικών Σχέσεων (ICCR) συνδιοργάνωσαν στο πλαίσιο των εορτασμών για τη 200ή επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης, μία έκθεση ζωγραφικής και μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων στο Νέο Δελχί και το Τσάντιγκαρ.^[15]

Την 1η Μαρτίου 2022, έγινε στην Αθήνα η τελετή απονομής του Βραβείου Padma Shri στον Ινδολόγο Καθ. Νικόλαο Καζάνα για την εξαιρετική υπηρεσία και συμβολή του στον εμπλουτισμό της λογοτεχνίας και της εκπαίδευσης. ^[16]

Τον Δεκέμβριο του 2022, η Έδρα Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal Nehru (Νέο Δελχί) και το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών (Βενετία) συνδιοργάνωσαν ένα Διεθνές Συνέδριο με θέμα: «Ο ελληνικός κόσμος και η Ινδία: Ιστορία, πολιτισμός και εμπόριο από την ελληνιστική περίοδο έως τη σύγχρονη εποχή» στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Jawaharlal Nehru, στο Νέο Δελχί.^[17]

Τον Ιούνιο του 2023, η Ακαδημία Αθηνών διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα: «Το ερευνητικό έργο του Ινδολόγου Μιλτιάδη Σπύρου και οι άγνωστες δημοσιεύσεις του Δημήτριου Γαλανού στις Ινδίες» ^[18]

Τον Απρίλιο του 2024, η Έδρα Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal Nehru (Νέο Δελχί) σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος και το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών διοργάνωσαν ένα πολυεπιστημονικό Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Ελλάδα και Ινδία: Ιστορία, Κοινωνία, Επιστήμη & Επιχειρηματικότητα».^[19]

Περίπου 12.000–13.000 Ινδοί ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα.

Το ετήσιο διμερές εμπόριο ανέρχεται σε 0,83 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) δείχνουν ότι το εμπορικό ισοζύγιο είναι σταθερά ελλειμματικό εις βάρος της Ελλάδας. Το 2021 καταγράφηκε έλλειμμα 564,8 εκατ. ευρώ καθώς οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 134,2 εκατ. ευρώ σημειώνοντας σημαντική αύξηση 74,6% σε σύγκριση με το 2020, ενώ οι εισαγωγές σε 699,1 εκατ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 68,4% σε σύγκριση με το 2020.^[20]

Μικρές ινδικές επιχειρήσεις, όπως εστιατόρια, μίνι μάρκετ και τουριστικά γραφεία, έχουν αρχίσει να δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, τη Μύκονο, τη Σαντορίνη και άλλα μέρη της Ελλάδας. Ελληνικές εταιρείες έχουν συνεργάτες και στην Ινδία.

Μια κοινοπραξία υποδομών που αποτελείται από την ινδική GMR Airports Limited (GAL) και την ελληνική GEK Terna κέρδισε τον διαγωνισμό για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου Καστέλι στο Ηράκλειο Κρήτης.^[21]

Η Ινδία υπήρξε τιμώμενη χώρα στην 74η (2009)^[22] και στην 84 (2019)^[23] Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης.

Τον Ιούνιο του 2019 ιδρύθηκαν στην Αθήνα το Ελληνο Ινδικό Επιμελητήριο Εμπορίου & Οικονομίας^[24] και ο Ελληνο-Ινδικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος.^[25]

• Τον Φεβρουάριο του 1963, ο Βασιλιάς της Ελλάδας Παύλος και η Βασίλισσα Φρειδερίκη πραγματοποίησαν επίσημη επίσκεψη στην Ινδία.^[26]
• Τον Μάρτιο του 1982, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνος Καραμανλής πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ινδία.^[27]
• Τον Σεπτέμβριο του 1983, η Πρωθυπουργός της Ινδίας Ίντιρα Γκάντι επισκέφτηκε την Αθήνα και τους Δελφούς.^[28]
• Τον Δεκέμβριο του 2000, οι Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γεώργιος Παπανδρέου επισκέφθηκε την Ινδία.
• Τον Φεβρουάριο του 2001, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Σημίτης επισκέφθηκε την Ινδία.
• Τον Ιούλιο του 2004, ο Υπουργός Αθλητισμού Σουνίλ Ντατ επισκέφτηκε την Ελλάδα με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004. ^[29]
• Τον Σεπτέμβριο του 2006, ο Πρόεδρος της Ινδικής Βουλής (Lok Sabha) Σομνάθ Τσατερτζί επισκέφθηκε την Ελλάδα.^[30]
• Τον Φεβρουάριο του 2007, ο Υπουργός Οικονομικών Γεώργιος Αλογοσκούφης επιισκέφθηκε την Ινδία^[31]
• Τον Απρίλιο του 2007, ο Πρόεδρος της Ινδίας Αβούλ Πακίρ Τζαϊναλουμπντίν Αμπντούλ Καλάμ έκανε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα.^[32]
• Τον Ιανουάριο του 2008, ο Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής επισκέφθηκε την Ινδία.^[33]
• Τον Δεκέμβριο του 2015, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος επισκέφθηκε την Ινδία.^[34]
• Τον Ιούνιο του 2018, ο Πρόεδρος της Ινδίας Ραμ Ναθ Κοβίντ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα.^[35]
• Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας της Ινδίας Χαρντίπ Σινγκ Πουρί πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα και εγκαινίασε το Ινδικό Περίπτερο στη ΔΕΘ].^[36]
• Τον Ιούνιο του 2021, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας Σ. Τζαϊσανκάρ πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα.^[37]
• Τον Μάρτιο του 2022, ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ινδία.^[38]
• Τον Ιανουάριο του 2023, η Υφυπουργός Εξωτερικών και Πολιτισμού της Ινδίας Μινακσί Λέκι πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα.^[39]
• Στις 25 Αυγούστουτου 2023, ο Πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα.^[40]
• Τον Νοέμβριο του 2023, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ινδία.^[41]
• Τον Φεβρουάριο του 2024 ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Ινδία.^[42]

• Συμφωνία για τις Πολιτιστικές ανταλλαγές, 1961
• Συμφωνία για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας, 1967
• Συμφωνία για την Κοινή Επιτροπή για την Οικονομική, Επιστημονική και Τεχνική Συνεργασία, 1983.
• Κοινό Επιχειρηματικό Συμβούλιο των FICCI και ASSOCHAM και του Επιμελητηρίου Αθηνών, 1996.
• Συμφωνία Συνεργασίας μεταξύ του Ελληνικού Συμβουλίου Εξωτερικού Εμπορίου και την Οργάνωση Προώθησης του Εμπορίου της Ινδίας, 1996.
• Συμφωνία Τουριστικής Συνεργασίας, 1998.
• Μνημόνιο Αμυντικής Συνεργασίας, 1998.
• Μνημόνιο Συνεργασίας στον τομέα της Γεωργίας, 2001.
• Συμφωνία για την Προώθηση και Αμοιβαία Προστασία των Επενδύσεων (BIPA), 2007.
• Συμφωνία για τη Συνεργασία στην Επιστήμη και την Τεχνολογία, 2007.
• Μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ του CII και της Ομοσπονδίας Ελληνικών Βιομηχανιών, 2007.
• Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Ινστιτούτου Επιστημών στο Μπενγκαλούρου και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), 2007.

Τα παρακάτω άτομα έχουν υπηρετήσει ως πρεσβευτές Ινδίας στην Ελλάδα.^[43]

• Διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας
• Διεθνείς σχέσεις της Ινδίας

• Greek Indian Economic Forum, ΕΛΙΝΕΠΑ
• "India in Greece" by E.Pococke (1852)
• "The Greeks in India" by Demetrios Th. Vassiliades (2000)
• "The shape of Ancient Thought: Comparative Studies in Greek and Indian Philosophies" by Thomas McEvilley
• "Greeks and Buddhism" by Demetrios Th. Vassiliades (2016)
• Kazanas, Nicholas. "Archaic Greece and the Veda." Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute 82.1/4 (2001): 1–42.
• Kazanas, N. "Advaita and Gnosticism." Indian Historical Review 32.1 (2005): 197–254.
• Kazanas, Nicholas. "Renaissances with Vedic Vaāk and Hellenic Logos." IUP Journal of History & Culture 4.4 (2010).
• Kazanas, N. 2004 ‘Plato and the Upaniṣads’ in Brahmavidyā: Adyar Library Bulletin.
• Swarup, Ram (2000). " India and Greece" In: On Hinduism: Reviews and reflections. New Delhi: Voice of India.
• Timothy Lomperis, Hindu Influence on Greek Philosophy: The Odyssey of the Soul From the Upanishads to Plato
• Meenakshi Jain, The India They Saw : Foreign accounts (co-edited with Sandhya Jain, 4 Volumes, Prabhat Prakashan), (ISBN 8184301065), (ISBN 8184301073), (ISBN 8184301081), (ISBN 818430109X).
• Majumdar, R. C. (1981). The Classical accounts of India: Being a compilation of the English translations of the accounts left by Herodotus, Megasthenes, Arrian, Strabo, Quintus, Diodorus, Siculus, Justin, Plutarch, Frontinus, Nearchus, Apollonius, Pliny, Ptolemy, Aelian, and others with maps. Calcutta: Firma KLM.

• Σελίδα του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών για τις σχέσεις με την Ινδία Αρχειοθετήθηκε 2012-03-14 στο Wayback Machine.
• Ινδική πρεσβεία στην Αθήνα
• Πρεσβευτές Ινδίας στην Ελλάδα Αρχειοθετήθηκε 2019-08-05 στο Wayback Machine.
• Ελληνο-Ινδική Εταιρεία Πολιτισμού & Ανάπτυξης (ΕΛΙΝΕΠΑ)