Η Βαλμαντούρα είναι χτισμένη σε ημιορεινή τοποθεσία πλούσιας φυσικής ομορφιάς, σε υψόμετρο περίπου 240 μέτρων[5], και στον πυθμένα μιας μικρής κατάφυτης από πλατάνιακοιλάδας που δημιουργείται από τον ποταμό Πείρο ο οποίος διασχίζει το χωριό ενώ στην περιοχή εκβάλλει σ' αυτόν και παραπόταμός του.
Απέχει οδικώς περίπου: 25 χλμ. από το την πόλη της Πάτρας, 6 χλμ. περίπου από την Χαλανδρίτσα, έδρα του Δήμου Ερυμάνθου, και 3,5 χλμ. από το Ελληνικό, έδρα της ομώνυμης (τοπικής) κοινότητας στην οποία υπάγεται.[6] Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 7 χλμ. από την Εθνική Οδό Πατρών-Τριπόλεως ("111") και συγκεκριμένα από το ύψος του Πρεβέδου.
Πλησίον του οικισμού, προς τα νότια-νοτιοδυτικά (ΝΝΔ) του, σε ανατάντη τμήμα μέρους της κοιλάδας του Πείρου βρίσκεται η οικιστική περιοχή Χαμοκέλες στην οποία βρίσκεται το κτίριο του ανενεργού πλέον Δημοτικού Σχολείου Βαλμαντούρας όπου παλαιότερα φοιτούσαν παιδιά από όλη τη γύρω περιοχή. Στην περιοχή επίσης, λιγότερο από 1 χλμ. νότια του οικισμού, βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Ζωοδόχου Πηγής.
Η Βαλματούρα φημίζεται για τους παραδοσιακούς χώρους αναψυχής και εστίασης που διαθέτει, συγκεκριμένα δύο ταβέρνες και ένα καφενείο-παντοπωλείο. Στην περιοχή επίσης, εδρεύει μεγάλη βιομηχανία γάλακτος της Αχαΐας με παραγωγή πολλών προϊόντων.
Ιστορικά στοιχεία
Η ονομασία του χωριού κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τη λέξη «βαλμάς», που σημαίνει αλογοβοσκός, και ίσως να πρόκειται για ανθρωπωνυμικό τοπωνύμιο από την εκεί περιουσία κάποιου Βαλματούρα.[7]
Σε ενετικούς χάρτες του 18ου αιώνα αναφέρεται περιοχή με ονομασία «Salmatura» που γειτνιάζει με την Χαλανδρίτσα.[7] Στην ενετική απογραφή του 1689 ωστόσο αναφέρεται με την ονομασία «Salm(at)ira».[7]
Παρότι το χωριό κατοικείται από παλιά, όπως δείχνουν και οι ιστορικές αναφορές, αποτελεί ωστόσο σχετικά πολύ πρόσφατο οικισμό (Ο.Τ.Α.), ο οποίος αναγνωρίστηκε την 09/05/2011, όταν και εντάχθηκε ως οικισμός στο Δήμο Ερυμάνθου.[3][8] Ωστόσο η Βαλματούρα υπήρξε αναγνωρισμένος οικισμός και παλιότερα, με την επίσημη ονομασία «Βαλμανδούρα», με βραχύβια διάρκεια (18/12/1920 έως 16/05/1928)[9], υπαγόμενη στην τότε ΚοινότηταΚαλάνιστρας.[10]
Απογράφηκε το 1920 έχοντας πληθυσμό 12 κατοίκους.[11] Έκτοτε επισήμως απογράφηκε ξανά μόλις το 2011 όπου βρέθηκε να έχει πληθυσμό 15 μόνιμους κατοίκους.[12]
Τεχνικά έργα και υποδομές
Στα πλαίσια της κατασκευής του Φράγματος Πείρου - Παραπείρου δημιουργήθηκε στην περιοχή της Βαλματούρας χαμηλό φράγμα υδροληψίας, έργο ήδη ολοκληρωμένο από τον Οκτώβριο του 2013[13] και κατασκευασμένο από σκυρόδεμα, από το οποίο χαλύβδινος αγωγός μεταφοράς υδάτων κατευθύνει τη συλλεγόμενη ποσότητα νερού στο μεγάλο ταμιευτήρα (χωμάτινο φράγμα) στην περιοχή του Αστερίου.[14]
Περίπου 2½ χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού, εντός των ορίων της Τοπικής Κοινότητας Χαλανδρίτσας, βρίσκεται ο χώρος του λεγόμενου Αυτοκινητοδρομίου Πατρών που προβλέπεται, εφόσον αδειοδοτηθεί, ξεκινήσει να κατασκευάζεται και ολοκληρωθεί, να δώσει ιδιαίτερη ώθηση στην ανάπτυξη όλης της γύρω και ευρύτερης περιοχής. Μέρος του εκεί χώρου χρησιμοποιείται σήμερα από μηχανές εντούρο και αυτοκίνητα 4Χ4 για αγώνες και επιδείξεις.
↑Βλ. λ.χ. «Τουριστικός - Γεωφυσικός χάρτης του Νομού Αχαΐας», στο Νομός Αχαΐας... για όλες τις εποχές! Γεωγραφικός χάρτης Νομού Αχαΐας & Ένθετο τουριστικών πληροφοριών, Εκδόσεις Αναστάσιος Πετρόπουλος, Αίγιο-Αθήνα 2000.
