Η Μοζέλ (γαλλικά: Moselle) βρίσκεται στη διοικητική περιοχή Γκραντ Εστ στα ανατολικά της Γαλλίας στα σύνορα με τη Γερμανία και το Λουξεμβούργο. Έλαβε το όνομα του από τον ποταμό Μοζέλ, παραπόταμο του Ρήνου, ο οποίος διασχίζει το δυτικό τμήμα του. Πρωτεύουσα του νομού είναι το Μετς, το οποίο ήταν επίσης πρωτεύουσα της παλαιάς διοικητικής περιοχής της Λωρραίνης, στην οποία ανήκε ο νομός έως το 2015.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 57.
Ο ποταμός Μοζέλ στο ΜετςΘέση του νομού Μοζέλ στην περιοχή Γκραντ Εστ
Ο νομός Μοζέλ είναι τμήμα της διοικητικής περιοχής Γκραντ Εστ. Έχει έκταση 6.216 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελείται από 5 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 725 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 1.045.271 κάτοικοι (στην απογραφή του 2016).
Τμήμα του νομού προστατεύεται από το Περιφερειακό φυσικό πάρκο της Λωρραίνης.
Τα πιο σημαντικά ποτάμια είναι: Μοζέλ, Σάαρ και Σέιγ. Χάρτης του νομού.[4]
Περιβάλλον
Η περιοχή, ένας διάδρομος εισβολής κατά τους αρχαίους χρόνους, υπήρξε για αιώνες μια μαρκιωνία που λειτουργούσε σαν ανάχωμα ανάμεσα στην Αλσατία και στον βορρά, ήταν σχετικά φτωχή μέχρι τον 19ο αιώνα και ως εκ τούτου με μικρή αστικοποίηση και αραιοκατοικημένη.
Στο δυτικό τμήμα, το τοπίο είναι ένα οροπέδιο με αγροτικές εκτάσεις και δασωμένους λόφους χαμηλού υψόμετρου. Στο ανατολικό τμήμα, το τοπίο χαρακτηρίζεται προοδευτικά από το δάσος και από έναν πιο ορεινό χαρακτήρα, καθώς αρχίζει το βόρειο τμήμα των Βοσγίων. Το υψηλότερο σημείο του Μοζέλ είναι το Γκροσμάν (986 μ.)
Σοβαρά προβλήματα ρύπανσης του περιβάλλοντος δημιουργήθηκαν από την εντατική εκβιομηχάνιση της περιοχής, που συνδέθηκε με τα αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος της Λωρραίνης.
Το ζήτημα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης έγινε πολιτικό από τα τέλη του 19ου αιώνα. Επήλθε ενός είδους συναίνεση, όπου η ρύπανση στις κοιλάδες και τις όχθες των ποταμών έγινε ένα είδος αποδεκτής λύσης, εγγύηση της τοπικής ευημερίας. Από τη δεκαετία του 1960 παρατηρείται η αποδυνάμωση της μεταλλουργικής βιομηχανίας).[5]
Ο νομός Μοζέλ είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (πλέον 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με το νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789, με την κατάργηση των παλαιών επαρχιών. Δημιουργήθηκε από το βόρειο τμήμα της επαρχίας της Λωρραίνης και μέρος της επαρχίας Μπαρουά καθώς και το επισκοπικό πριγκιπάτο του Μετς.
Έως το 2015 ήταν ένας από τους 4 νομούς της πρώην διοικητικής περιοχής Λωρραίνη, η οποία μαζί με τις πρώην περιοχές Καμπανία-Αρδέννες και Αλσατία από την 1 Ιανουαρίου 2016 συγκροτούν τη νέα περιοχή Γκραντ Εστ, ως αποτέλεσμα του νόμου σχετικά με την τροποποίηση των περιοχών που ψηφίστηκε το 2014.
Διοικητική διαίρεση
Τα διοικητικά διαμερίσματα του νομού Μοζέλ
Ο νομός Μοζέλ χωρίζεται σε 5 διοικητικά διαμερίσματα, 23 καντόνια και 514 κοινότητες:
Διαμέρισμα
Καντόνια
Κοινότητες
Πληθυσμός
Απογραφή 2016
Έκταση
χμ²
Πυκνότητα
Κάτ./χμ²
Κωδ.
INSEE
Φορμπάκ-Μπουλαί-Μοζέλ
8
169
243.054
1.283,28
189
573
Μετς
10
139
344.203
1.088,97
316
579
Σαρμπούρ-Σατώ-Σαλέν
3
230
92.282
1.966,92
47
575
Σαργκεμίν
3
83
99.226
935,91
106
576
Τιονβίλ
7
104
266.506
941,55
283
577
Σύνολο νομού
27
725
1.045.271
6.216,63
168
57
Πόλεις
Χάρτης της περιοχής Γκραντ Εστ με τις κυριότερες πόλεις. Ο νομός Μοζέλ στα βορειο-ανατολικά
Ο νομός Μοζέλ, όπως και οι νομοί Κάτω Ρήνος και Άνω Ρήνος υπόκεινται, σε ορισμένους τομείς, σε έναν συγκεκριμένο τοπικό νόμο, ο οποίος βασίζεται κυρίως στο γερμανικό δίκαιο. Η ιδιαίτερη αυτή κατάσταση οφείλεται στο γεγονός ότι μετά τη γαλλική ήττα κατά τον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο του 1871, αυτά τα εδάφη προσαρτήθηκαν από τη Γερμανική Αυτοκρατορία από το 1871 έως το 1919. Με την επιστροφή της Αλσατίας-Λωρραίνης στη Γαλλία το 1919, το Παρίσι δέχτηκε ότι η Αλσατία και ο νομός Μοζέλ πρέπει να διατηρήσουν ορισμένους τοπικούς νόμους όσον αφορά ορισμένα θέματα, ιδίως όσον αφορά το κυνήγι, την οικονομική ζωή, τις σχέσεις τοπικής αυτοδιοίκησης, την ασφάλιση υγείας και τα κοινωνικά δικαιώματα. Περιλαμβάνει κυρίως την απουσία οποιουδήποτε τυπικού διαχωρισμού μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους, όπως ισχύει στην υπόλοιπη Γαλλία από το 1905: έτσι οργανισμοί της Χριστιανικής εκκλησίας επωφελούνται από κρατική χρηματοδότηση, σε αντίθεση με τις αρχές που εφαρμόζονται στην υπόλοιπη Γαλλία.
Οικονομία
Η οικονομία του νομού Μοζέλ βασίστηκε από τον 19ο αιώνα στη βαριά βιομηχανία, ιδιαίτερα στη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα. Μετά την κρίση των βιομηχανιών αυτών στο τέλος του 20ού αιώνα, ο νομός προωθεί νέες δραστηριότητες με βάση τη βιομηχανική και τεχνολογική τεχνογνωσία. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, με την ομάδα ανταγωνιστικότητας MIP (καινοτόμα υλικά-ευφυή προϊόντα) και τον πυρηνικό σταθμό του Cattenom.
Σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες στο νομό περιλαμβάνουν:
Αυτοκινητοβιομηχανία
Μηχανουργία
Δημόσια έργα
Λιπάσματα, φυτοϋγειονομικά, σπόροι: καλαμπόκι, ηλίανθος, κραμβόσπορος και εξοπλισμός.
Σχεδιασμός, παραγωγή και εμπορία λύσεων για τη μεταφορά νερού, αποχέτευσης, οδών και κτιρίων.
Ενοικίαση και διαχείριση κοινωνικών κατοικιών, νέων, παλαιών και γαιών.
Γεωργία-οινοπαραγωγή
Κρασιά του Μοζέλ
Πάτημα σταφυλιών, από μεσαιωνικό χειρόγραφο
Στην αρχαιότητα, ο λατίνος ποιητής Αυσόνιος συχνά τιμούσε στο τραπέζι του το κρασί του Μπορντώ αλλά επίσης και τα κρασιά του Μοζέλ.
Ο Ζακ Μπρελ τραγούδησε επίσης το κρασί του Μοζέλ πολύ αργότερα στο τραγούδι Jef.
Ο νομός Μοζέλ ήταν για αιώνες μια οινοπαραγωγός περιοχή μέσα στους υπόλοιπους αμπελώνες της Λωρραίνης.
Η έκρηξη της φυλλοξήρας στα τέλη του 19ου αιώνα και η απώλεια της γερμανικής αγοράς μετά την υπογραφή της ανακωχής του 1918 προκάλεσε κάποια μείωση στους αμπελώνες του Μοζέλ.
Παρ'όλα αυτά οι λόφοι Μοζέλ συνεχίζουν να παράγουν ένα ποιοτικό κρασί. Από το 2010, τα κρασιά της περιοχής έλαβαν τη διάκριση ελεγχόμενης ετικέτας προέλευσης (AOC).
Τουρισμός-αξιοθέατα
Το εκκλησιαστικό όργανο του Καθεδρικού ναού του Μετς
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το νομαρχιακό συμβούλιο του νομού Μοζέλ ενθάρρυνε την ανάπτυξη του τουρισμού στο νομό. Η δημιουργία περισσότερων ξενοδοχείων, κατασκηνώσεων, μονοπατιών πεζοπορίας, ποδηλατόδρομων και άλλων τουριστικών υπηρεσιών έχει αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των τουριστών.
Το νομαρχιακό συμβούλιο δημιούργησε μια «διαδρομή οργάνων» για να αναδείξει μια σειρά από 650 εκκλησιαστικά όργανα του νομού, πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν στην περιοχή και έχουν ιστορική σημασία. Το παλαιότερο όργανο του νομού βρίσκεται στον Καθεδρικό ναό του Αίου Στεφάνου του Μετς και χρονολογείται από το 1537. Τον 19ο αιώνα, ο Μοζέλ είχε 17 εργοστάσια λειτουργικών οργάνων, από τα οποία μόνο πέντε υπάρχουν σήμερα.
Ο νομός Μοζέλ διαθέτει πολυάριθμα κάστρα, αρχοντικά και οχυρωμένα αρχοντικά, που χρονολογούνται σε μεγάλο βαθμό από τον 17ο και τον 18ο αιώνα.
↑Romain Garcier, Thèse "La pollution industrielle de la Moselle française. Naissance, développement et gestion d'un problème environnemental, 1850-2000"
