Συντεταγμένες: 43°14′0″N 0°4′5″E / 43.23333°N 0.06806°E / 43.23333; 0.06806

Άνω Πυρηναία
Σημαία Έμβλημα Σφραγίδα
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Οξιτανία
Δημιουργία νομού	4  Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Ταρμπ
Υπονομαρχία	Αρζελές-Γκαζόστ Μπανιέρ-ντε-Μπιγκόρ
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Μισέλ Πελιέ (PRG)
Νομάρχης	Μπρις Μπλοντέλ[1]
Κωδικός νομού	65
ISO 3166-2	FR-65
Κωδικός NUTS	FR626
Δημογραφία
Πληθυσμός	231.453 (1  Ιανουαρίου 2022)[2]
Πυκνότητα	51 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	4.464 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	2
Καντόνια	17
Διακοινοτικότητες	9
Κοινότητες	469
Ιστότοπος
https://www.hautes-pyrenees.gouv.fr/
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Τα Άνω Πυρηναία (γαλλικά: Hautes-Pyrénées) είναι νομός της νοτιοδυτικής Γαλλίας, στη διοικητική περιοχή Οξιτανία. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Ταρμπ. Η INSEE και το ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 65.

Στο νομό βρίσκεται η κοινότητα Λούρδη με το Ιερό της Παναγίας της Λούρδης, που είναι ένας από τους σημαντικότερους τόπους στον τομέα του προσκυνήματος και του θρησκευτικού τουρισμού.

Οι κάτοικοι του νομού ονομάζονται Ω-Πιρεάν ^[3] ή Μπιγκουρντάν, καθώς ο νομός αντιστοιχεί περίπου στην περιοχή της παλιάς κομητείας του Μπιγκόρ.

Ο νομός Άνω Πυρηναία αποτελεί τμήμα της διοικητικής περιοχής Οξιτανία και έχει έκταση 4.464 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Συνορεύει στα δυτικά με το νομό Ατλαντικά Πυρηναία (Νέα Ακουιτανία), στα ανατολικά με το νομό Ωτ-Γκαρόν, στα βόρεια με το νομό Ζερς και στο νότο με την ισπανική επαρχία Ουέσκα.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Ταρμπ, που βρίσκεται σε απόσταση 650 χιλιομέτρων κατ'ευθεία γραμμή νοτιοδυτικά του Παρισιού.^[4]

Τρεις ξεχωριστές φυσικές περιοχές αποτελούν το έδαφος του νομού: το βουνό με τις κοιλάδες του, οι πλαγιές και οι πεδιάδες.

Το βουνό, δηλαδή τα Πυρηναία, καλύπτει, στο νότο, το ήμισυ της επικράτειας του νομού. Αποτελεί ένα φυσικό σύνορο μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας, επιτρέποντας μόνο μια οδική πρόσβαση στην Αραγωνία μέσω της σήραγγας Aragnouet-Bielsa. 35 από τις κορυφές του υπερβαίνουν τα 3.000 μέτρα. Το υψηλότερο σημείο του είναι η κορυφή του όρους Βινιεμάλ, στα 3.298 μέτρα.

Το υψόμετρο των Πυρηναίων εξασθενεί σταδιακά προς τα βόρεια και τα βουνά δίνουν τη θέση τους στους πρόποδες με λόφους χαμηλού υψομέτρου. Οριοθετείται στα ανατολικά από το μεγάλο οροπέδιο του Λανμεζάν (600 m), ένα πραγματικό υδραγωγείο του νομού, από όπου πηγάζουν πολλά ποτάμια των λεκανοπεδίων του Γαρούνα και Αντούρ (Ζερς, Μπαΐζ, Σαβ, Ζιμόν, Μιντού, Ντουζ).

Το βόρειο τμήμα του νομού αποτελείται κυρίως από επίπεδη καλλιεργήσιμη γη, όπου είναι συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού.

Οι κυριότεροι ποταμοί του νομού είναι οι Γκαβ ντε Πω, Αντούρ, Νεστ και Πικ.

Τα Άνω Πυρηναία έχουν δύο μικρούς εδαφικούς θύλακες - κατάλοιπο του Μεσαίωνα - που βρίσκονται στο γειτονικό διαμέρισμα των Ατλαντικών Πυρηναίων.

Η ευρύτερη περιοχή της Ταρμπ είναι το οικονομικό και διοικητικό κέντρο του νομού, ενώ η Λούρδη, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού, αφιερώνεται σχεδόν αποκλειστικά στον θρησκευτικό προσκυνηματικό τουρισμό.

Ο νομός Άνω Πυρηναία είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (σήμερα 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790. Έως το 2016 ανήκε στην περιοχή Μιντί-Πυρηναία, η οποία συνενώθηκε με το Λανγκεντόκ-Ρουσιγιόν και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Οξιτανία.

Ιστορικά, η περιοχή από την οποία συγκροτήθηκε ο νομός ήταν γνωστή ως Μπιγκόρ, μια περιοχή που κατά καιρούς ήταν ανεξάρτητη, αλλά αργότερα αποτέλεσε τμήμα της επαρχίας της Γασκώνης. Μεγάλα τμήματα της περιοχής παραχωρήθηκαν στους Άγγλους μετά τη Συνθήκη του Μπρετινί το 1360. Τον 16ο αιώνα, τα εδάφη του νομού αποτελούσαν μέρος των κτήσεων των Προτεσταντών μοναρχών της Ναβάρρας, που προσαρτήθηκαν στη Γαλλία από τον Ερρίκο τον Δ' το 1607.

Η Ταρμπ είναι γενέτειρα πόλη του στρατάρχη Φερντινάν Φος (1851-1929).

Ο νομός Άνω Πυρηναία αποτελείται από 3 διοικητικά διαμερίσματα, 17 καντόνια και 469 κοινότητες.

Στην αγροτική παραγωγή κυριαρχεί η καλλιέργεια αραβόσιτου, φασολιών και φρούτων.

Η βιομηχανική παραγωγή είναι ένας σημαντικός παράγοντας της τοπικής οικονομίας. Η βιομηχανική δραστηριότητα συγκεντρώνεται στην πεδιάδα της Ταρμπ, γύρω από τη Λουρντ, το Λανμεζάν και την Μπανιέρ-ντε-Μπιγκόρ.

Αυτή η βιομηχανική δραστηριότητα ενισχύεται από την παρουσία στην Ταρμπ πανεπιστημιακού κέντρου (6000 φοιτητές),^[5] που προσφέρει στην περιοχή τεχνικούς, μηχανικούς και ερευνητές στους τομείς της αεροδιαστημικής, της μηχανολογίας, της βιομηχανικής μηχανικής, της παραγωγής, υλικών, ενέργειας, ηλεκτρονικών, αυτοματισμών κλπ. Τα ιδρύματα που προσφέρουν αυτό το εργατικό δυναμικό περιλαμβάνουν: την Εθνική Πολυτεχνική Σχολή της Τάρμπ,^[6] το Τεχνολογικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ταρμπ, παράρτημα του πανεπιστημίου της Τουλούζης ^[7] και ερευνητικά εργαστήρια.

Σημαντική οικονομική δραστηριότητα για το νομό είναι επίσης και ο τουρισμός.

Η Λούρδη υποδέχεται κάθε χρόνο 6 εκατομμύρια προσκυνητές και επισκέπτες από όλο τον κόσμο,^[8] συμπεριλαμβανομένων περίπου 60.000 ασθενών και αναπήρων. Είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές καθολικό θέρετρο προσκυνήματος στην Ευρώπη.^[9]

Το Εθνικό Πάρκο Δυτικών Πυρηναίων καλύπτει μια σημαντική περιοχή και περιλαμβάνει γνωστά αξιοθέατα όπως την αμφιθεατρική κοιλάδα του Γκαβαρνί και τη Γέφυρα της Ισπανίας. Ολόκληρη η περιοχή είναι ένας αγαπημένος προορισμός για πεζοπόρους και λάτρεις του βουνού.

Η περιοχή ήταν γνωστή ίσως από την Αρχαιότητα για τις θερμές πηγές της και πολλές κωμοπόλεις χτίστηκαν γύρω από αυτές, όπως οι Κωτερέ, Λυζ-Σαιν-Σωβέρ και Μπανιέρ-ντε-Μπιγκόρ.

Στην κοινότητα Αρζελές-Γκαζόστ υπάρχει ένα πάρκο άγριων ζώων, με ζώα που ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον, και ένα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Μια αξιοσημείωτη λίμνη στην περιοχή είναι η Λακ Μπλε ντ'Ιλεού (Lac Bleu d'Ilhéou) σε ύψος 1976 μέτρων, νοτιοδυτικά του Κωτερέ.

Υπάρχουν πολλά δημοφιλή χιονοδρομικά κέντρα, όπως το Γκαβαρνί, το Λυζ-Αρντιντάν, το Κωτερέ κ.α.

Η περιοχή είναι ένα σχεδόν μόνιμο πέρασμα στη διαδρομή του ποδηλατικού γύρου της Γαλλίας (Tour de France), με σημαντικά δύσκολα περάσματα όπως το Τουρμαλέ, το Ωμπίσκ και το Σουλόρ.

Ένα φεστιβάλ τζαζ πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην κοινότητα Λυζ-Σαιν-Σωβέρ: Jazz à Luz.^[10] Στην Ταρμπ γίνεται το ετήσιο φεστιβάλ αλόγων Equestria,^[11] και ένα φεστιβάλ τάγκο, Tarbes en Tango.^[12]

Τουρισμός και πολιτισμός στα Άνω Πυρηναία (επιλογή γλώσσας)

Εθνικό πάρκο Δυτικών Πυρηναίων (αγγλικά)

Γραφείο Τουρισμού