Ακολουθεί κατάλογος των πολέμων ή εξωτερικών συγκρούσεων που διεξήχθησαν σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με έδρα την Κωνσταντινούπολη (395-1475). Για εσωτερικές έριδες δείτε τον Κατάλογο με Βυζαντινές εξεγέρσεις και εμφυλίους πολέμους.
Η μάχη στον ποταμό Λαλακάοντα (863) μεταξύ των Ρωμαίων και των Αράβων, που έληξε με ήττα του Αμέρ, εμίρη της Μελιτηνής/Μαλάτυα. Από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη.
668-678: Οι ανανεωμένες επιθέσεις στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τον Μωαβία Β΄, καταλήγουν στην Α΄ Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (674-678). Έπειτα από την αποτυχία, ο Χαλίφης συμφωνεί ανακωχή με πληρωμή φόρου υποτέλειας, ανδρών και αλόγων στην Αυτοκρατορία.
680-681: Η εκστρατεία του Κωνσταντίνου ΣΤ΄ εναντίον του Ασπαρούχ χάνου των Βουλγάρων τελειώνει με ήττα, αναγκάζοντας την Αυτοκρατορία να αναγνωρίσει την ίδρυση της Α΄ Βουλγαρικής αυτοκρατορίας στη Μοισία.
686-688: Επιτυχείς Ρωμαϊκές επιθέσεις εγκαθιδρύουν τον Ρωμαϊκό έλεγχο στην Αρμενία και την Ιβηρία στον Καύκασο. Ακολουθεί ευνοϊκή συμφωνία με το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών με αντάλλαγμα την απόσυρση των Μαρδαϊτών στην Αυτοκρατορία.
688-689: Η εκστρατεία του Ιουστινιανού Β΄ στα Βαλκάνια ασφαλίζει την ακτή μεταξύ Θράκης και Μακεδονίας. Πολλοί Σλάβοι αιχμαλωτίζονται και εγκαθίστανται σε Αυτοκρατορικό έδαφος. Περισσότεροι από 30.000 ενσωματώνονται στον Ρωμαϊκό στρατό.
688/689: Ρωμαϊκές επιθέσεις στη Συρία και τον Λίβανο οδηγούν σε νέα ανακωχή και στην απόσυρση περισσότερων Μαρδαϊτών.
692-718: Σχεδόν συνεχής πόλεμος με τους Άραβες σε διάφορα μέτωπα. Η ήττα στη μάχη της Σεβαστουπόλεως και η εσωτερική αστάθεια οδηγούν στη σταδιακή απώλεια της Αρμενίας και της Κιλικίας και παρά τις κάποιες επιτυχίες του Αυτοκράτορα Ηράκλειου, οι Ρωμαίοι γενικά κρατούν μία αμυντική στάση έναντι των ετησίων επιδρομών των Αράβων στην Ανατολία. Η Καρχηδόνα έπεσε το 697. Ανακαταλαμβάνεται σύντομα, χάνεται πάλι το 698, σηματοδοτώντας το τέλος της Ρωμαϊκής Βόρειας Αφρικής. Από το 712 και μετά οι Αραβικές επιδρομές εισχωρούν ακόμη βαθύτερα στη Μ. Ασία, με τον τελικό στόχο να επιτεθούν στην ίδια την Κωνσταντινούπολη. Η απώθηση της Β΄ πολιορκίας της Πόλης (717-18) ήταν μία μεγάλη Ρωμαϊκή επιτυχία. Θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές μάχες της Ιστορίας, καθώς η νίκη εμπόδισε τους Μουσουλμάνους να προωθηθούν στην νοτιο-ανατολική Ευρώπη για αιώνες.
8ος αι.
708: Πόλεμος με τη Βουλγαρία, που λήγει την ήττα της Αγχιάλου.
720-740: Ξαναρχίζουν ετήσιες Αραβικές εκστρατείες λεηλασίας (ṣawā'if) εναντίον της Ρωμαϊκής Μ. Ασίας. Η σκληρή Ρωμαϊκή αντίσταση οδηγεί στη νίκη στο Ακροϊνό το 740.
741-752: Εκστρατείες του Κωνσταντίνου Ε΄ εναντίον των Αράβων, που ενεπλάκησαν σε εμφύλιο πόλεμο, οδηγεί σε ανάκτηση όλης της Αρμενίας και της Κύπρου.
755-767: Πόλεμος με τους Βουλγάρους. Ο Κωνσταντίνος Ε΄ νικά τον χάνο Τέλετς, πράγμα που οδηγεί στη σύναψη ευνοϊκής συνθήκης ειρήνης το 767.
772-775: Πόλεμος με τους Βουλγάρους του Τέλεριγκ, που ξεκίνησε ως προληπτική επίθεση από τον Κωνσταντίνο Ε΄
775-783: Πόλεμος με τους Αββασίδες. Έπειτα από το τέλος του Κωνσταντίνου Ε΄ το 775, οι Αραβικές επιδρομές επαναλήφθηκαν. Έπειτα από μία βαριά ήττα στη Γερμανικόπολη το 779/780, οι Αββασίδες ξεκινούν μία σειρά από εκστρατείες υπό τον Χαρούν αλ-Ρασίντ, που οδηγούν στη σύναψη ανακωχής το 783.
780-783: Επιδρομές από τους Βουλγάρους υπό τον Κάρνταμ, που καταλήγει σε συμφωνία μη-επίθεσης με αντάλλαγμα ετησίων πληρωμών.
797-798: Μεγάλης κλίμακας εισβολή από τον Χαούν αλ-Ρασίντ οδηγεί σε επανάληψη των ετησίων πληρωμών στο Χαλιφάτο με αντάλλαγμα την ειρήνη.
9ος αι.
803-809: Πόλεμος με τους Αβασίδες, έπειτα από την παύση από τον Νικηφόρου Α΄ των ετησίων πληρωμών. Οι Άραβες υπό τον Χαρούν αλ-Ρασίντ επιτυγχάνουν σημαντικές αρχικά επιτυχίες, αλλά το ξεκίνημα εξέγερσης στο Χορασάν διευκόλυνε μία αντεπίθεση το 807-809. Η ανακωχή του 809 αποκατέστησε το συνοριακό status quo.
808-816: Πόλεμος με τους Βουλγάρους, που άρχισε με την κατάληψη της Σερδικής (Σόφιας) από τους Βουλγάρους. Ως αντίποινα, μία μεγάλης κλίμακας εκστρατεία έληξε με την καταστροφική μάχη της Πλίσκας (811), έπειτα από την οποία ο Κρούμος της Βουλγαρίας λεηλάτησε την Ανατολική θράκη και εξασφάλισε μία μεγάλη μάχη της Βερσινίκιας. Έπειτα από το τέλος του Κρούμου, ο Λέων Ε΄ ο Αρμένιος νικά τους Βουλγάρους στη Μεσημβρία και εξασφαλίζει 30ετή ειρήνη.
830-841: Πόλεμος με τους Αββασίδες με μεγάλης κλίμακας εκστρατείες που ξεκίνησαν οι χαλίφες Αλ-Μαμούν και Αλ-Μουτασίμ. Παρά τη συντριπτική ήττα στη μάχη του Δαζιμώνος και την άλωση του Αμορίου το 838, ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος μπόρεσε να καταλήξει σε ανακωχή το 841 χωρίς εδαφικές απώλειες, αν και συνεχίστηκαν οι επιδρομές από τα Μουσουλμανικά εμιράτα κοντά στα σύνορα.
π. 844-878, Πόλεμοι με τους Παυλικιανούς στην πόλη Τεφρική τελειώνουν με την καταστροφή του Παυλικιανού κράτους και την επανένωσή του στην Αυτοκρατορία.
851-863: Πόλεμος με τους Αββασίδες και τους υποτελείς τους. Επιτυχείς Ρωμαϊκές επιδρομές στη Συρία, τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο αναχαιτίστηκαν με μία σειρά Μουσουλμανικών εισβολών στη Μ. Ασία το 860. Άλλη επιδρομή το 863 επιφέρει τον πλήρη αφανισμό του Μουσουλμανικού στρατού στη μάχη του Λαλακάοντα.
852, 855-856: Σύντομοι πόλεμοι με τη Βουλγαρία τελειώνουν με την ανάκτηση αρκετών πόλεων της νότιας Θράκης.
871-885: Εκστρατείες υπό τον Βασίλειο Α΄ προσωπικά εναντίον της βόρειας Μεσοποταμίας (871-873) ακολουθούνται από μία σειρά εκστρατειών εναντίον των Μουσουλμάνων της Σικελίας και της νότιας Ιταλίας. Η τελική απώλεια της Σικελίας δεν μπορούσε να αποτραπεί, αλλά οι Άραβες εκδιώκονται από τη νότιο Ιταλία και τη Δαλματία. Ιδρύεται το Κατεπανάτο της Ιταλίας.
894-896/897: Πόλεμος με τη Βουλγαρία υπό τον τσάρο Συμεών εκρήγνυται για εμπορικά δικαιώματα. Τελειώνει με μία Βουλγαρική νίκη έπειτα από τη μάχη του Βουλγαρόφυγου. Οι Ρωμαίοι συμφωνούν να πληρώσουν εισφορά και αποκαθιστούν την αγορά για τα Βουλγαρικά αγαθά στην Κωνσταντινούπολη.
948-962: Συνεχείς μεγάλης κλίμακας επιδρομές και αντι-επιδρομές κατά μήκος του Βυζαντινο-Αραβικού συνόρου, κυρίως εναντίον του Χαμδανίδηεμίρη του ΧαλεπίουΣαΐφ αλ-Ντάουλα.
961-962: Τεράστεια φιλόδοξη εκστρατεία εναντίον του εμιράτου της Κρήτης υπό τον Νικηφόρο Φωκά, με αποτέλεσμα την ανάκτηση της νήσου.
992-999: Πόλεμος με τους Φατιμίδες για το Χαλέπιο. Οι αρχικές νίκες των Φατιμιδών επί του Μιχαήλ Βούρτζη επιφέρουν την άμεση παρέμβαση του Βασιλείου Β΄, που καθαρίζει τη βόρειο Συρία από τους Φατιμίδες και εξασφαλίζει μία 10ετή ανακωχή.
11ος αι.
1014: Στη Μάχη του Κλειδίου οι Ρωμαίοι νικούν αποφασιστικά τους Βουλγάρους του Σαμουήλ.
1032-1036: επιχειρήσεις εναντίον ανανεωμένων Μουσουλμανικών πειρατικών επιδρομών. Ο Ρωμαϊκός στόλος, περιλαμβανομένου ενός μεγάλου μέρους Βαράγγων, είναι νικηφόρος.
1038-1043: Εκστρατείες του Γεωργίου Μανιάκη στη Σικελία και τη Νότιο Ιταλία, ως τη δική του εξέγερση εναντίον του Κωνσταντίνου Θ΄.
1071: Πολιορκία του Μπάρι: οι Νορμανδοί κκατακτούν το Μπάρι και θέτουν τέλος στο Κατεπανάτο της Ιταλίας.
1071: Μάχη του Μαντζικέρτ: οι Σελτζούκοι νικούν τους Ρωμαίους και ξεκινούν την εισβολή στη Μ. Ασία.
1078:Ο Σουλεϊμάν δημιουργεί το σουλτανάτο του Ρουμ έπειτα από την κατάληψη της Νίκαιας.
1081-85: Πόλεμος εναντίον της πρώτης Νορμανδικής εισβολής στα Βαλκάνια. Η αρχική ήττα των Ρωμαίων στο Δυρράχιο (1081) ακολουθείται από την επιτυχή άμυνα της Θεσσαλίας και ναυτικές νίκες με τη Βενετική συνδρομή. Ως αποτέλεσμα, έπειτα από το τέλος του ΡοβέρτουΓυισκάρδου, η εισβολή εγκαταλείπεται.
1081-95: Σελτζουκικές εκστρατείες στο Αιγαίο: ο Τζαχάς της Σμύρνης στέλνει στόλους στο Αιγαίο και καταλαμβάνει έναν αριθμό νησιών, αλλά τελικά νικάται από τους Ρωμαίους.
1086-91: Εξέγερδη των Βογομίλων στη Βουλγαρία, βοηθούμενη από τους Κουμάνους και τους Πετσενέγκους. Στην αρχή οι Ρωμαίοι ηττώνται στη Δρίστρα (1086), αλλά οι Πετσενέγκοι ηττώνται αποφασιστικά στη μάχη του Λεβουνίου το 1091.
1096-97: Η Α΄ Σταυροφορία περνά από τη Ρωμανία στη διαδρομή της για τους Αγίους Τόπους. Ανάκτηση της Νίκαιας με τη βοήθεια των Σταυροφόρων και ακολούθως ανάκτηση της δυτικής Μ. Ασίας από τον Ιωάννη Δούκα.
1091-1108: Ανανέωση του πολέμου με τους Νορμανδούς του Βοημούνδου, στην Κιλικία εναντίον του πριγκιπάτου της Αντιόχειας και ταυτόχρονα στην Ήπειρο. Ο πόλεμος τελειώνει με τον Βοημούνδο να αναγνωρίζει τη Ρωμαϊκή υποτέλεια επί της Αντιόχειας.
12ος αι.
1110-1117: Ανανέωση του πολέμου με τους Σελτζούκους. Η αρχική τουρκική προώθηση αντιστρέφεται με τη νίκη των Ρωμαίων στη μάχη του Φιλομήλιου· συνάπτεται συνθήκη.
1124-1126: Πόλεμος με τη Βενετία λόγω μη ανανέωσης εμπορικών προνομίων από τον Ιωάννη Β΄ Κομνηνό. Ο Βενετικός στόλος λεηλατεί τις ακτές της Ελλάδας, αναγκάζοντας τον Αυτοκράτορα να υποχωρήσει.
1136-1139: Κατάκτηση της Αρμενιακής Κιλικίας και υποτέλεια του πιγκιπάτου της Αντιόχειας.
1147-1148: Ο Ρογήρος Β΄ της Σικελίας επιτίθεται και καταλαμβάνει την Εύβοια, τη Θήβα και την Κόρινθο.
1149-1152: Η εξέγερση της Σερβίας συγκρατείται από τον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό.
1155-1156: Ο πόλεμος με την Ουγγαρία τελειώνει με Ρωμαϊκή νίκη.
1158-1161: Αποστολές εναντίον των Σελτζούκων.
1163-1168: Πόλεμος με την Ουγγαρία. Καταλήγει σε μία Ρωμαϊκή νίκη με τη μάχη του Σίρμιου, μετά την οποία η Αυτοκρατορία ανακτά τα περισσότερα δυτικά Βαλκάνια.
1169: Η κοινή επιδρομή Βυζαντινών-Σταυροφόρων στη Δαμιέτη αποτυγχάνει.
1171-1177: Πόλεμος με τη Βενετία. Αρχικές Βενετικές κινήσεις στο Αιγαίο ελέγχονται από τον Ρωμαϊκό στόλο. Το 1177 συνήφθη ανακωχή, το 1183 συνθήκη ειρήνη.
1176-1180: Πόλεμος με τους Σελτζούκους. Η αρχική εκστρατεία λήγει με την ήττα στη μάχη του Μυριοκέφαλου, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία απώλεια εδαφών στη Μ. Ασία.
1185: Νορμανδική εισβολή στα Βαλκάνια. Καταλαμβάνουν το Δυρράχιο και τη Θεσσαλονίκη· μετά ηττώνται.
1215-1227: Επέκταση της ηγεμονίας της Ηπείρου υπό τον Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα. Οι Ηπειρωτικές δυνάμεις κατακτούν το λατινικό βασίλειο της Θεσσαλονίκης και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Ο Θεόδωρος της Ηπείρου στέφεται αυτοκράτορας στη Θεσσαλονίκη.
1230: Ο Θεόδωρος της Ηπείρου εισβάλλει στη Βουλγαρία, όμως ηττάτε και αιχμαλωτίζεται στη μάχη της Κλοκοτνίτσας.
1254-1256: Η Βουλγαρία επιτίθεται στη Νίκαια, έπειτα από το τέλος του Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη, σε μία προσπάθεια να ανακτήσει χαμένο έδαφος. Ο Αυτοκράτορας Θεόδωρος Β΄ Βατάτζης εκστρατεύει εναντίον των Βουλγάρων και τους οδηγεί πίσω.
1274-1275: Η Ρωμαϊκή επίθεση εναντίον του στρατού του Καρόλου Α΄ της Σικελίας στην Αλβανία απομακρύνει τις δυνάμεις τους από το μεγαλύτερο μέρος της χώρας· ωστόσο οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στα δύο τελευταία προπύργια του Δυρραχίου και της Αυλώνας αποτυγχάνουν.
1279: Ανεπιτυχείς εκστρατείες εναντίον της Βουλγαρίας, ήττα στη Ντεβίνα.
1280-1281: Η επίθεση του Καρόλου Α΄ στη Αλβανία αποκρούεται και το μεγαλύτερο μέρος της Αλβανίας ανακτάται.
1302-1305: Πόλεμος με τους Οθωμανούς. Έπειτα από τη Μάχη του Βαφέως, οι Ρωμαίοι μισθώνουν την Καταλανική Εταιρεία. Μετά από μία σειρά νικών εναντίον των Τούρκων, οι Καταλανοί στρέφονται εναντίον της Ρωμανίας, έπειτα από τον φόνο του αρχηγού τους.
1304-1305: Οι βούλγαροι επιτίθενται στη Ρωμανία, που καταφέρνει να ανακτήσει τις πόλεις-λιμάνια στην ακτή του Εύξεινου Πόντου.
1326-1338: Βαθμιαία κατάληψη των υπόλοιπων ρωμαϊκών πόλεων στη βορειο-δυτική Μ. Ασία από τους Οθωμανούς. Οι Ρωμαίοι ηττώνται στη Μάχη του Πελεκάνου και στη μάχη της Φιλοκρήνης.
1462: Ο ίδιος σουλτάνος κατακτά τη Λέσβο, αυθεντία των Γκατιλούζι.
1475: Ο Μωάμεθ Β΄ κατακτά την Αυθεντία Θεοδωρούς (πριγκιπάτο της Περαίας) το εναπομείναν τμήμα της Ηγεμονίας της Τραπεζούντας, τελευταίο κράτος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
