Ιούλιος Πολυδεύκης

Ιούλιος Πολυδεύκης
Εξώφυλλο του «Ονομαστικόν», έκδοσης 1608
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση2ος αιώνας
Ναύκρατις
Θάνατος238[1][2][3]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑρχαία ελληνικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταλεξικογράφος
ρήτορας
σοφιστής
συγγραφέας
φιλόσοφος[5]
Περίοδος ακμής2ος αιώνας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ιούλιος Πολυδεύκης (αναφερόμενος στη διεθνή βιβλιογραφία ως Pollux) υπήρξε Έλληνας ρήτορας, σοφιστής, φιλόσοφος, λεξικογράφος και γραμματικός που άκμασε περί το 180 μ.Χ.. Γεννήθηκε στην Ναύκρατη της Αιγύπτου. Διδάχτηκε από τον πατέρα του, Κρατίκιο, και μετέπειτα από τον Σοφιστή Αδριανό, σπουδάζοντας ρητορική στην Αθήνα. Ταξίδεψε στη Ρώμη όταν ήταν αυτοκράτορας ο Μάρκος Αυρήλιος και εκεί δίδαξε το γιο του (και στη συνέχεια συναυτοκράτορα) Κόμμοδο. για τον οποίο αναφέρεται ότι τον γοήτευσε. Αναφέρεται μάλιστα ότι είχε λεπτότατη φωνή που άρεσε στο γιο του αυτοκράτορα. Με την υποστήριξη του Κόμμοδου έλαβε θέση καθηγητή ρητορικής στην Αθήνα. Απεβίωσε σε ηλικία πενήντα οκτώ ετών αφήνοντας ένα νεαρό γιο[6].

Σε σχέση με τον Φρύνιχο τον Αράβιο ο οποίος ήταν υπέρμαχος του ακραίου αττικισμού, ο Πολυδεύκης ακολουθούσε μια πιο χαλαρή εκδοχή του.[7]Για τον Ιούλιο Πολυδεύκη υπάρχει λήμμα στο βιβλίο Βίοι Σοφιστών του Φιλοστράτου του τέλους του 2ου- πρώτου μισού του 3ου αιώνα, αλλά και στο Σουίδα του 10ου αιώνα. Από τον Φιλόστρατο αναφέρεται ότι ο Πολυδεύκης δίδασκε την ίδια εποχή με τον Αθηνόδωρο το σοφιστή[8], ενώ μαθητής του (και του Σοφιστή Αδριανού) ήταν ο Αντίπατρος από την Ιεράπολη[9].

Συγγράμματα

Στο Σουίδα αναφέρεται ότι ο Πολυδεύκης έγραψε πολλά και διάφορα βιβλία[6]:

  • Ονομαστικὸν ἐν βιβλίοις ί (Ονομαστικόν σε βιβλία δέκα) - σώθηκε μέρος του σε επιτομή
  • Διαλέξεις ἤτοι λαλιαί
  • Μελέται
  • Εἰς Κόμοδον Καίσαρα ἐπιθαλάμιος
  • Ρωμαϊκὸς λόγος
  • Σαλπιγκτὴς ἢ ἀγὼν μουσικός
  • Κατὰ Σωκράτους
  • Κατὰ Σινωπέων
  • Πανελλήνιος
  • Αρκαδικός

Ονομαστικόν

Το μόνο βιβλίο του Ιούλιου Πολυδεύκη που σώθηκε, σε συνεπτυγμένη μορφή, είναι το «Ονομαστικόν», ένα είδος λεξικού, που αποτελείται από δέκα βιβλία. Παρά το ότι δεν έχει διασωθεί το πρωτότυπο κείμενο, το σωζόμενο κείμενο είναι αρκετά μεγάλο και εκτιμάται ότι περιέχει κείμενο του ίδιου του Πολυδεύκη. Αποτελεί σημαντικότατη πηγή πληροφοριών και για το θέατρο και το αθηναϊκό πολίτευμα, αλλά είναι κυρίως θησαυρός όρων.[10] Για παράδειγμα μελετώντας το Ὀνομαστικόν διαπιστώνουμε ότι περιέχει έναν πολύτιμο θησαυρό οδοντιατρικών γνώσεων. Ο μεγάλος αριθμός λημμάτων που αναφέρονται σε οδοντοστοματολογικά ζητήματα αντικατοπτρίζει την επιστήμη του στόματος και των δοντιών στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. η οποία είχε εξελιχθεί αρκετά ώστε να διαθέτει ένα εξειδικευμένο λεξιλόγιο ικανό να περιγράψει ανατομικά στοιχεία, οδοντιατρικά εργαλεία και οδοντοστοματολογικές παθολογικές καταστάσεις[11]. Θεωρείται ότι το έργο του Παμφύλου του Αλεξανδρέα του 1ου αιώνα ήταν σημαντική λεξικογραφική πηγή για τον Πολυδεύκη[12].

Επιπλέον βιβλιογραφία

Παραπομπές

  1. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6fr2599. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. skuk0001124.
  3. ↑ Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas. 95418.
  4. ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 032348223. Ανακτήθηκε στις 2  Μαΐου 2020.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 Λήμμα Πολυδεύκης[νεκρός σύνδεσμος], Adler number: pi,1951, Σούδα
  7. ↑ Rance, Philip (2008-11). «Review of: L'Onomasticon di Giulio Polluce. Tra lessicografia e antiquaria. Contributi di storia antica, 5». Bryn Mawr Classical Review. ISSN 1055-7660. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-04-13. https://web.archive.org/web/20180413162515/http://bmcr.brynmawr.edu/2008/2008-11-28.html. Ανακτήθηκε στις 2018-04-04. 
  8. ↑ Βίοι Σοφιστών, Φλάβιος Φιλόστρατος, σελ. 269 στην έκδοση Philostratus and Eunapius : the lives of the Sophists, με μετάφραση του Wilmer Cave Wright, The Loead Classical Library, 1922
  9. ↑ Βίοι Σοφιστών, Φλάβιος Φιλόστρατος, σελ. 243 στην έκδοση Philostratus and Eunapius : the lives of the Sophists, με μετάφραση του Wilmer Cave Wright, The Loead Classical Library, 1922
  10. ↑ Νικόλαος Κονομής, «Ακμή των επιστημών-φιλολογία-Η λεξικογραφία και το τέλος μιας εποχής», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.Ε΄, (1974), σελ.315 «Το έργο είναι κυρίως θησαυρός όρων και όχι πληροφοριών»
  11. ↑ Κουτρούμπας, Δημήτριος (2016). Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο Κόσμο. Ερευνητική Μονογραφία. Αθήνα: Ε.Κ.Π.Α. σελ. 333 - 352. ISBN 978-960-93-8402-5. 
  12. ↑ Julius Pollux, Encyclopædia Britannica Online, ανακτήθηκε στις 10/7/2015

Πηγές