Ο Ιντρίς Ντεμπί (Idriss Déby Itno, αραβ. إدريس ديبي, 18 Ιουνίου 1952 – 20 Απριλίου 2021) ήταν πολιτικός από το Τσαντ, πρόεδρος της χώρας από το 1990 μέχρι τη δολοφονία του από αντάρτες το 2021.
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1952 στο χωριό Μπερντομπά στο βόρειο Τσαντ, περίπου 190 χιλιόμετρα από την πόλη Φαντά, και το πλήρες όνομά του από τον Ιανουάριο του 2006 ήταν Ιντρίς Ντεμπύ Ίτνο (Idriss Déby Itno). Ανήκει στην εθνότητα Ζαγκάουα. Αρχηγός του Πατριωτικού Μετώπου Σωτηρίας, ξεκίνησε ως πολέμαρχος στον εμφύλιο πόλεμο του Τσαντ. Ο στρατός του κατέλαβε χωρίς να συναντήσει αντίσταση την πρωτεύουσα Ντζαμένα στις 2 Δεκεμβρίου 1990. Έπειτα από τριών μηνών προσωρινή κυβέρνηση, έγινε Πρόεδρος με διάταγμα στις 28 Φεβρουαρίου.
Ο Ντεμπί εξελέγη για πρώτη φορά στις 3 Ιουλίου 1996, με ποσοστό 69%. Επανεξελέγη το 2001 με 63,2% (έναντι 16,4% για τον Νγκαρλεζί Γιαρονγκάρ) και για τρίτη φορά στις 3 Μαΐου 2006, με 64,67%. Ωστόσο οι διεθνείς παρατηρητές ανέφεραν παρατυπίες κατά τη διεξαγωγή αυτών των εκλογών. Η Αντιπολίτευση κατά το μεγαλύτερο μέρος δεν έλαβε μέρος και στις προεδρικές εκλογές του 2006.
Στις 6 Αυγούστου 2006 η κυβέρνηση Ντεμπί σύναψε ξανά διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα, διακόπτοντας ταυτόχρονα τις διπλωματικές σχέσεις του Τσαντ με την Ταϊβάν. Δύο ημέρες μετά, στις 8 Αυγούστου, ο Ντεμπί ορκίστηκε ξανά Πρόεδρος και έσφιξε τα χέρια με τον άνθρωπο που αποπειράθηκε να τον ανατρέψει, τον Πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ Μπασίρ.
Στις 6 Ιουνίου 2005 με δημοψήφισμα καταργήθηκε νόμος που θα του επέτρεπε να διεκδικήσει και νέα θητεία (πέρα από 2 συνεχείς) στον προεδρικό θώκο. Στις 2 Ιουλίου 2007 δολοφονήθηκε ο γιος του και φερόμενος ως μελλοντικός διάδοχός του, Μπραχίμ Ντεμπί, ο οποίος είχε αναμειχθεί σε υποθέσεις ναρκωτικών.
Κρίση 2008
Τον Φεβρουάριο του 2008 κορυφώθηκαν οι συγκρούσεις των ανταρτών και του κυβερνητικού στρατού. Στις 2 Φεβρουαρίου οι αντάρτες εισήλθαν στην πρωτεύουσα Ντζαμένα και ο Ντεμπί επεχείρησε να σπάσει[6] τον κλοιό τους. Ο εκ των ηγετών των ανταρτών Τιμάν Εντιμί φερόταν αποφασισμένος να ανατρέψει τον πρόεδρο. Ωστόσο, ο ρόλος του είναι αμφιλεγόμενος, καθώς είναι θείος του Ντεμπί. Επίσης, υπάρχουν και άλλες ομάδες ανταρτών.[7]
Η εξέγερση κατεστάλη από τον κυβερνητικό στρατό, ενώ ήδη είχαν απομακρυνθεί από τη χώρα οι ξένοι υπήκοοι. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε ειδική συνεδρίαση, καταδίκασε την προσπάθεια των ανταρτών να καταλάβουν την Ντζαμένα και η Διεθνής Κοινότητα στήριξε την παρούσα κυβέρνηση. Οι αντάρτες εξοπλίζονται και από το Σουδάν, κάτι το οποίο η σουδανική κυβέρνηση το έχει αρνηθεί. Σύμφωνα με τις διεθνείς οργανώσεις[8] σκοτώθηκαν δεκάδες άνθρωποι και πάνω από 500 τραυματίστηκαν. Αρκετοί κατέφυγαν στο Καμερούν. Στις 15 Φεβρουαρίου ο Ντεμπί κήρυξε τη χώρα του σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης επί δεκαπενθήμερο, με σκοπό την πλήρη αποσόβηση της κρίσης.
Βουλευτικές και προεδρικές εκλογές 2011
Το κόμμα του Ντεμπί κατήγαγε νίκη στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 13 Φεβρουαρίου 2011.[9] Οι εκλογές έγιναν βάσει της συμφωνίας ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση (υπογράφηκε από 87 συνολικά κόμματα), η οποία είχε υπογραφεί το 2007.
Το κυβερνών Πατριωτικό Κίνημα Σωτηρίας κέρδισε 110 επί συνόλου 188 εδρών στο Κοινοβούλιο και εξασφάλισε την πλειοψηφία. Οι σύμμαχοί του πήραν άλλες 21 έδρες [10].
Στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου του 2011, στις οποίες δεν έλαβαν μέρος σε ένδειξη διαμαρτυρίας πολλοί υποψήφιοι της αντιπολίτευσης, ο Ντεμπί επανεξελέγη με ποσοστό 88,6%.[11]
Τον Ιανουάριο του 2016 ανέλαβε για έναν χρόνο την προεδρία της Αφρικανικής Ένωσης.
Επανεκλογή 2016
Στις 10 Απριλίου 2016 κέρδισε ξανά τις προεδρικές εκλογές, με ποσοστό 61,56% των ψήφων, από τον πρώτο γύρο.[12]
Εκλογές 2021
Ο Ντεμπί, λίγο πριν πεθάνει, επανεξελέγη πρόεδρος, επικρατώντας στις προεδρικές εκλογές τον Απρίλιο του 2021, με ποσοστό 79% των ψήφων.[13]
Θάνατος
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του στρατού του Τσαντ, ο Ντεμπί υπέκυψε σε θανάσιμο τραυματισμό από πυροβόλο όπλο στις 20 Απριλίου 2021, τη στιγμή που διεύθυνε τον στρατό του εναντίον ανταρτών του «Μετώπου για την Αλλαγή και την Ομόνοια στο Τσαντ» (FACT), στα βόρεια της χώρας, σε ηλικία 68 ετών.[14][15][16][17]
Παραπομπές
