Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 07/12/2019.

Ο Θεόδωρος Αναστασίου (Καβάλα, 1718 - Μοσχόπολη, Βόρεια Ήπειρος, 11 Αυγούστου 1789) ήταν Έλληνας λόγιος, από τις σημαντικότερες πνευματικές μορφές του ελληνικού κόσμου τον 18ο αιώνα. Γεννήθηκε στην Καβάλα,^[2] γι' αυτό και ονομάστηκε Καβαλιώτης. Λόγω της ευφυίας του και της κλίσης του προς τα γράμματα, το Σωματείο των Χαλκέων τον έστειλε στα Ιωάννινα για να μαθητεύσει στον Ευγένιο Βούλγαρη. Αφού μαθήτευσε εκεί αρκετό καιρό, ακολούθησε τον Βούλγαρη και στην Κοζάνη για να συνεχίσει τις σπουδές του. Αργότερα πήγε στη Μοσχόπολη (περιοχή Βορείου Ηπείρου), όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (1743-1769) διετέλεσε καθηγητής και διευθυντής (από το 1750) μιας από τις πιο γνωστές ελληνικές σχολές του 18ου αιώνα, της Νέας Ακαδημίας. Παντρεύτηκε και χειροτονήθηκε ιερέας. Μετά από λίγο ονομάστηκε μέγας πρωτοπαπάς. Αφού δίδαξε για πολλά χρόνια, πήγε στην Πόλη και διορίστηκε από τον Πατριάρχη ιεροκήρυκας της «Ιουστινιανής Πρώτης» στην Αχρίδα. Αποδήμησε στη Γερμανία αναζητώντας περαιτέρω μόρφωση. Επέστρεψε στην Μοσχόπολη και απεβίωσε το το 1789.

Υπήρξε ένας των αρίστων διδασκάλων του γένους. Εκτός των άλλων έγραψε Ελληνική Γραμματική, τρίγλωσσο λεξικό της Ελληνικής απλής, Βλαχικής και Αλβανικής γλώσσας, κ.ά.

• Τα ιστορικά. Εκδόσεις Μέλισσα, 1985
• Αφιέρωμα, 1821-1871 Δημ. Τσάκωνας, 1971.
• Ηπειρωτικά χρονικά, 1933 ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Χαρίσης Πούλιος. Κατάλογος των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Μακεδόνων από της καταλύσεως της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι της εθνεγερσίας. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2010.  (pdf)