Το Ουζμπεκιστάν διεξάγει εκλογές σε εθνικό επίπεδο για πρόεδρο και για κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος εκλέγεται από το λαό για 5ετή θητεία και η Ανώτατη Συνέλευση (Oliy Majlis) αριθμεί 150 μέλη στη Νομοθετική Συνέλευση, που εκλέγονται για θητεία 5 ετών και 100 μέλη στη Γερουσία (τα 84 εκλέγονται από αντιπροσώπους σε νομούς, περιφέρειες και πόλεις και άλλα 16 διορίζονται από τον πρόεδρο. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα αποκλείονται.
Η χώρα αποτελείται από ανθρώπους που υποστηρίζουν τον πρόεδρο, που είναι ο αρχηγός κράτους. Αν και επιτρέπεται λειτουργία των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ωστόσο θεωρείται ευρέως ότι δεν έχουν καμία πραγματική ευκαιρία να κυβερνήσουν.
Στη χώρα μέχρι πρότινος η ηλικία χορήγησης δικαιώματος ψήφου ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο (25 ετών). Σήμερα, οι κάτοικοι ψηφίζουν σε ηλικία 18 ετών.
Προεδρικές εκλογές
Πρόσφατες (2023)
1991
Οι πρώτες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 29 Δεκεμβρίου 1991.[1] Ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού του Ουζμπεκιστάν, Ισλάμ Καρίμοφ αναδείχθηκε νικητής με ποσοστό 87,1% των ψήφων. Η συμμετοχή σύμφωνα με πληροφορίες ήταν 94,2%.[2]
2000
Ο Ισλάμ Καρίμοφ επανεξελέγη και στις εκλογές που έγιναν στις 9 Ιανουαρίου 2000 με ποσοστό 95,7% των ψήφων.[1] Η συμμετοχή φέρεται να ήταν 95,1%.[2]
2007
Ο Ισλάμ Καρίμοφ επανεκλέχθηκε πρόεδρος της χώρας στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 23 Δεκεμβρίου 2007.[3]
Η θητεία του Καρίμοφ είχε θεωρηθεί ότι έληξε στις 22 Ιανουαρίου 2007, σύμφωνα με το Σύνταγμα του Ουζμπεκιστάν, ενώ η εκλογική νομοθεσία ορίζει ότι "εκλογές πρέπει να διεξάγονται τον Δεκέμβριο της χρονιάς που λήγει η θητεία του προέδρου". Αυτή η ντε φάκτο επέκταση της θητείας του Καρίμοφ σε 8 χρόνια έτυχε της οξείας κριτικής από την αντιπολίτευση.[4]
Ανάμεσα στους υποψηφίους ήταν για πρώτη φορά στην εκλογική ιστορία της χώρας και μία γυναίκα: η Τοσμουχαμέντοβα.[5]
Ο Καρίμοφ κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 90,76% και ορκίστηκε για μια νέα θητεία στις 16 Ιανουαρίου 2008.[6]
Την επίβλεψη των εκλογών είχε ο ΟΑΣΕ, ο οποίος απέστειλε στη χώρα 21 παρατηρητές. Ο οργανισμός χαρακτήρισε τις αλλαγές "ασήμαντες εξαιτίας του γεγονότος ότι φανερά ήταν περιορισμένης φύσεως ο συναγωνισμός".[7] Ο ΟΑΣΕ επίσης επέκρινε τις εκλογές επειδή διεξήχθησαν σε ένα ελεγχόμενο πολιτικό περιβάλλον, που δεν αφήνει χώρο για αληθινή αντιπολίτευση και ότι οι εκλογές απέτυχαν να φτάσουν τα κριτήρια ώστε να είναι δημοκρατικές. Η συμμετοχή, σύμφωνα με τον οργανισμό, έφτασε το 90,6%.[7]
ε • σ Πρόεδρος 23 Δεκεμβρίου 2007
| Υποψήφιος
|
Ψήφοι
|
%
|
| Ισλάμ Καρίμοφ (Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Ουζμπεκιστάν)
|
13.008.357
|
88,10
|
| Ασλιντίν Ρουστάμοφ (Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού του Ουζμπεκιστάν)
|
468.064
|
3,17
|
| Ντιλόρομ Τοσμουχαμέντοβα (Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα της Δικαιοσύνης)
|
434.111
|
2,94
|
| Ακμάλ Σαΐντοφ (ανεξάρτητος)
|
420.815
|
2,85
|
| Άκυρα
|
άγνωστο
|
2,94
|
| Έγκυρα ψηφοδέλτια (συμμετοχή 90,6%)
|
14.331.347
|
|
| Πηγή: uza.uz
|
2015
Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 29 Μαρτίου 2015. Πρόεδρος επανεκλέχθηκε με ποσοστό 90% ο Ισλάμ Καρίμοφ.
2016
Προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 4 Δεκεμβρίου 2016. Πρόεδρος εκλέχθηκε με ποσοστό 88,61% ο Σαβκάτ Μιρζιγιάγιεφ.
2021
Βουλευτικές εκλογές
Η διθάλαμη Ανώτατη Συνέλευση ή Oliy Majlis αποτελείται από την Άνω Βουλή ή Γερουσία, με 100 έδρες (84 μέλη εκλέγονται για θητεία 5 ετών από τα περιφερειακά κυβερνητικά συμβούλια και 16 διορίζονται από την κυβέρνηση) και την Κάτω Βουλή , που απαρτίζεται από 120 έδρες. Τα μέλη της Κάτω βουλής εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από το λαό για πενταετή θητεία.
2019-20
Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο του 2019 και τον Ιανουάριο του 2020.
Προηγούμενες βουλευτικές εκλογές
1990
Οι εκλογές για το Ανώτατο Σοβιέτ διεξήχθησαν στη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν στις 18 Φεβρουαρίου 1990. Από τις 500 έδρες, οι 368 αποφασίστηκαν στον πρώτο γύρο.[1] Το κομμουνιστικό Κόμμα του Ουζμπεκιστάν κέρδισε 348 από τις συνολικά 368 έδρες στον πρώτο γύρο, ενώ γύρω στις 50 έδρες πήγαν στο κόμμα Ενότητα.[8] Η συμμετοχή διαμορφώθηκε στο 93,5%.
1994-95
Ο πρώτος γύρος των εκλογών διεξήχθη στις 25 Δεκεμβρίου 1994 και ο 2ος γύρος σε 39 περιφέρειες στις 8 Ιανουαρίου 1995 και σε άλλες 7 στις 22 Ιανουαρίου.[1] Συνολικά πήραν μέρος 634 υποψήφιοι, από τους οποίους οι 250 πήραν το χρίσμα από τα τοπικά συμβούλια, οι 243 από το Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού του Ουζμπεκιστάν και οι 141 από το Κόμμα της Προόδου για την Πατρίδα.[9] Η πλειοψηφία των εδρών κερδήθηκε από τους υποψηφίους που είχαν πάρει το χρίσμα από τα τοπικά συμβούλια (γύρω στους 120 ήταν μέλη του PDP ),[9] ενώ μεγαλύτερο κόμμα ήταν το Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού.[8] Η συμμετοχή ήταν 93,6%.
| Κόμμα
|
Ψήφοι
|
%
|
Έδρες
|
| Υποψήφιοι από τα τοπικά συμβούλια |
|
|
167
|
| Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού του Ουζμπεκιστάν |
|
|
69
|
| Κόμμα της Προόδου για την Πατρίδα |
|
|
14
|
| Άκυρα/λευκά |
|
- |
-
|
| Σύνολο |
10.592.896 |
100 |
250
|
| Πηγή: Nohlen et al.
|
1999
Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έγιναν στις 5 Δεκεμβρίου 1999 με τον δεύτερο γύρο σε 66 από τις 250 περιφέρειες στις 19 Δεκεμβρίου.[1] Με 49 έδρες επί συνόλου 250 εδρών και με συμμετοχή 95% ως μεγαλύτερο κόμμα προέκυψε το Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού του Ουζμπεκιστάν.[1]
2004-05
Εκλογές διεξήχθησαν στις 26 Δεκεμβρίου του 2004 και στις 9 Ιανουαρίου του 2005. Στις εκλογές για την Κάτω Βουλή, το κόμμα LDPU πήρε 41 έδρες, το NDP 32, το Fidokorlar 17, το MTP 11, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Δικαιοσύνης 9 και οι ακομμάτιστοι 10.
ε • σ
| Κόμμα
|
Ψήφοι
|
%
|
Έδρες
|
| Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Ουζμπεκιστάν (O'zbekiston Liberal Demokratik Partiyasi)
|
|
34,0
|
41
|
| Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού του Ουζμπεκιστάν (O'zbekistan Xalq Demokratik Partiyasi)
|
|
23,4
|
28
|
| Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα Αυτοθυσία (Fidokorlar Milliy Demokratik Partiyasi)
|
|
.
|
18
|
| Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα Αναζωογόνησης του Ουζμπεκιστάν (O'zbekistan Milliy Tiklanish Demokratik Partiyasi)
|
|
.
|
11
|
| Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Δικαιοσύνης (Adolat Sotsial Demokratik Partiyasi)
|
|
.
|
10
|
| Μη κομματικοί
|
|
|
14
|
| Σύνολο
|
|
|
120
|
| Πηγή: Exxun.com
|
2009-10
Εκλογές διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο του 2009 και τον Ιανουάριο του 2010. Στον δεύτερο γύρο, ο οποίος διεξήχθη στις 10 Ιανουαρίου 2010, οι εκλογείς ήταν 4.969.547.[10] Η συμμετοχή ήταν της τάξης του 79,7% (3.960.876 ψηφοφόροι).[11]
ε • σ Νομοθετική Συνέλευση του Ουζμπεκιστάν, 27 Δεκεμβρίου 2009 και 10 Ιανουαρίου 2010
| Κόμματα
|
Πρώτος γύρος
|
Δεύτερος γύρος*
|
Σύνολο
εδρών
|
| Ψήφοι
|
%
|
Έδρες
|
Ψήφοι
|
%
|
Έδρες
|
Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Ουζμπεκιστάν
(O'zbekiston Liberal Demokratik Partiyasi)
|
|
|
33
|
|
|
20
|
53
|
Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα του Ουζμπεκιστάν
(O'zbekistan Xalq Demokratik Partiyasi)
|
|
|
22
|
|
|
10
|
32
|
Δημοκρατικό Κόμμα για την Εθνική Αναγέννηση του Ουζμπεκιστάν
(O'zbekistan Milliy Tiklanish Demokratik Partiyasi)
|
|
|
25
|
|
|
6
|
31
|
Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Δικαιοσύνης
(Adolat Sotsial Demokratik Partiyasi)
|
|
|
16
|
|
|
3
|
19
|
| Σύνολο
|
|
|
96
|
|
|
39
|
135
|
| Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων
|
15.108.950
|
(87,8%)
|
|
3.960.876
|
(79,7%)
|
|
|
| Εγγεγραμμένοι
|
17.215.700
|
|
4.969.547
|
|
|
*Σε 39 επί συνόλου 135 εκλογικών περιφερειών στις οποίες κανείς υποψήφιος δεν έλαβε ποσοστό άνω του 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο.
15 βουλευτές στο κοινοβούλιο εξελέγησαν επίσης με το Οικολογικό Κίνημα του Ουζμπεκιστάν σε έμμεσες εκλογές.
Πηγή: Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Δημοκρατίας του Ουζμπεκιστάν
|
Εκλογές 2014-15
Δημοψηφίσματα
1991 (Μαρτίου και Δεκεμβρίου)
Όπως και στην υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση, οι ψηφοφόροι στο Ουζμπεκιστάν ρωτήθηκαν σε δημοψήφισμα στις 17 Μαρτίου 1991 αν συμφωνούν να παραμείνει η Σοβιετική Ένωση.[12] Η συμμετοχή ήταν 80% σε όλη την ΕΣΣΔ.[13] Ήταν το πρώτο και μοναδικό δημοψήφισμα που έγινε στη Σοβιετική Ένωση, η οποία διαλύθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1991.[14][15]
Στο Ουζμπεκιστάν η πρόταση υπερψηφίστηκε από το 94,73% με συμμετοχή 95,42%.|[16] Μόνο εκεί υπήρξε και μία επιπλέον ερώτηση στο δημοψήφισμα για να "παραμείνει η χώρα εμήμα μιας ανανεωμένης ένωσης (ομοσπονδία) ως κυρίαρχη δημοκρατία με ίσα δικαιώματα".[17]
Το δεύτερο δημοψήφισμα του 1991 έγινε στις 29 Δεκεμβρίου (ταυτόχρονα με τις προεδρικές εκλογές), τρεις ημέρες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Το 98,3% των ψηφοφόρων τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας του Ουζμπεκιστάν, με συμμετοχή 94,1%.[18] a Η χώρα είχε ήδη κηρύξει την ανεξαρτησία της στις 31 Αυγούστου 1991.[19]
1995
Σε δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 26 Μαρτίου 1995 οι πολίτες υπερψήφισαν την πρόταση να παραμείνει στην εξουσία ο Ισλάμ Καρίμοφ ως το 2000.[1] Το 99,6% των ψηφισάντων, με συμμετοχή 99,3% ενέκριναν την πρόταση.[20]
2002
Στις 27 Ιανουαρίου 2002 οι πολίτες ενέκριναν αλλαγές στο σύνταγμα. Οι ψηφοφόροι ρωτήθηκαν για την επέκταση της προεδρικής θητείας από τα 5 στα 7 χρόνια και για την εισαγωγή ενός διθάλαμου κοινοβουλίου. Και τα δύο ερωτήματα υπερψηφίστηκαν από τους πολίτες, το πρώτο με ποσοστό 91%.[21] Η συμμετοχή ήταν 92%.[22] To 2012 το κοινοβούλιο μείωσε ξανά τη θητεία του προέδρου από τα 7 στα 5 χρόνια.[23]
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p490 ISBN 0-19-924958-X
- ↑ 2,0 2,1 Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p496 ISBN 0-19-924958-X
- ↑ "Uzbek Incumbent Wins Presidential Poll Without 'Genuine Choice'", Radio Free Europe/Radio Liberty, 24-12-2007.
- ↑ "Legal ambiguity allows Uzbek president to stay on for extra year", Associated Press (International Herald Tribune), 26-1-2007.
- ↑ "Uzbek Election Watchdog Clears Karimov For Third Term", Radio Free Europe/Radio Liberty, 19-11-2007.
- ↑ "Uzbek President Karimov sworn in for new seven-year term", Xinhua, 17-1-2008.
- ↑ 7,0 7,1 "Uzbek voters 'offered no choice'", BBC News, 24-12-2007.
- ↑ 8,0 8,1 Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p495 ISBN 0-19-924958-X
- ↑ 9,0 9,1 Uzbekistan Inter-Parliamentary Union
- ↑ Second round of elections are taking place in compliance with the norms of electoral legislation, Centreal Election Commission of the Republic of Uzbekistan, 2010-01-10, http://elections.uz/eng/news_and_events/news_e/second_round_of_elections_are_taking_place_in_compliance_with_the_no000.mgr, ανακτήθηκε στις 2015-01-04 .
- ↑ Over 80 percent people vote in second tour of parliamentary elections in Uzbekistan, Trend News, 2010-01-11, http://en.trend.az/regions/casia/uzbekistan/1615363.html, ανακτήθηκε στις 2015-01-04 .
- ↑ Duffy-Toft, M (2003) The geography of ethnic violence: identity, interests, and the indivisibility of territory p98
- ↑ Referendum of March 1991 Russian History Encyclopedia on Answers.com
- ↑ Russia and the World Economy: Problems of Integration by Alan H. Smith, Routledge, 1993, ISBN 0-415-08925-5 (page 1)
- ↑ Referendum on the preservation of the USSR, RIA Novosti (2011)
- ↑ Direct Democracy
- ↑ Uzbekistan, 17 March 1991: Equal sovereign republic Direct Democracy (Γερμανικά)
- ↑ Nohlen et al, p492
- ↑ B.V. Rao (200) History Of Modern Europe (1789-1992) Sterling Publishers, p337
- ↑ Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p492 ISBN 0-19-924958-X
- ↑ Uzbekistan Αρχειοθετήθηκε 2011-08-04 στο Wayback Machine. Freedom House
- ↑ KISTAN: Referendum criticised by human rights groups IRIN, 28-1-2002
- ↑ OSCE Criticizes Uzbek Vote, RFE/RL, 21-12-2014.