Οι Εκλογές στην Ελλάδα είναι η διαδικασία για την ανάδειξη αντιπροσώπων στο Ελληνικό και Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, δημάρχων, μελών των δημοτικών συμβουλίων, περιφερειαρχών και μελών των περιφερειακών συμβουλίων.
Εκλογικές διαδικασίες
Οι εκλογικές αναμετρήσεις στις οποίες ψηφίζει το εκλογικό σώμα, είναι οι βουλευτικές, οι αυτοδιοικητικές, καθώς και οι ευρωεκλογές.
Βουλευτικές εκλογές
Οι βουλευτικές εκλογές είναι η διαδικασία ανάδειξης των βουλευτών και του πρωθυπουργού. Διενεργούνται κάθε τέσσερα χρόνια βάσει του συντάγματος αλλά μπορεί να υπάρξουν και πρόωρες κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Οι βουλευτές εκλέγονται ανάλογα με το πλήθος των σταυρών δίπλα από το όνομά τους στο ψηφοδέλτιο, ενώ πρωθυπουργός γίνεται ο αρχηγός του κόμματος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους.
Οι πρώτες που έγιναν στη νεότερη Ελλάδα ήταν αυτές του 1844 από τις οποίες σχηματίστηκε η κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη. Η εκλογική διαδικασία διήρκεσε έξι μήνες μέσα σε κλίμα βίας και νοθείας.[1] Το 1875, μετά την καθιέρωση της αρχής της Δεδηλωμένης από τον Χαρίλαο Τρικούπη δημιουργήθηκε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα με την ορθή έννοια του όρου.[2] Οι τελευταίες εκλογές που έγιναν ήταν στις 25 Ιουνίου 2023.
Αυτοδιοικητικές εκλογές
Από τη διαδικασία των αυτοδιοικητικών εκλογών αναδεικνύονται οι δήμαρχοι, οι περιφερειάρχες και τα μέλη των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων. Πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια.
Ευρωεκλογές
Οι ευρωεκλογές γίνονται κάθε πέντε χρόνια ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάδειξη αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι πρώτες στην Ελλάδα έγιναν μετά την ένταξη στην ΕΟΚ, στις 18 Οκτωβρίου 1981 ταυτόχρονα με τις βουλευτικές. Διεξάγονται ανά πενταετία από το 1984 με τελευταίες αυτές στις 9 Ιουνίου 2024.
Βασικές αρχές ψηφοφορίας
Βάσει του άρθρου 51 του Συντάγματος[3] η ψηφοφορία για την ανάδειξη αντιπροσώπων είναι:
Άμεση, οι αντιπρόσωποι εκλέγονται απευθείας από το εκλογικό σώμα,
Καθολική, ψηφίζουν όλοι οι Έλληνες πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και δεν έχουν αφαιρεθεί τα εκλογικά τους δικαιώματα ως συνέπεια καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα,
Μυστική, η ψηφοφορία πραγματοποιείται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, ώστε να διατηρείται η μυστικότητα της ψήφου. Η παραβίασή της αποτελεί σοβαρό αδίκημα και διώκεται ποινικά,
Υποχρεωτική, όλοι οι ψηφοφόροι είναι υποχρεωμένοι να ψηφίσουν,
1 Εκλογές της ΠΕΕΑ την περίοδο της κατοχής σε περιορισμένο τμήμα της επικράτειας 2 Δεν έγιναν λόγω της Χούντας3 Ματαιώθηκαν λόγω του κινήματος του Δημητρίου Ιωαννίδη4 Εξαγγέλθηκε αλλά ματαιώθηκε