Η Βαλανσιέν (γαλλικά: Valenciennes, ολλανδικά: Valencijn, λατινικά: Valentianae) είναι δήμος στον νομό Νορ της βόρειας Γαλλίας. Βρίσκεται στην όχθη του ποταμού Εσκώ (Σχέλντε) και, μολονότι η πόλη αντιμετώπισε μια σταθερή μείωση πληθυσμού κατά την περίοδο 1975 - 1990, κατάφερε να ανακάμψει. Η απογραφή του 1999 είχε καταγράψει πληθυσμό 41.278 κατοίκων με τη μητροπολιτική περιοχή να καταγράφει 399.677 άτομα. Οι κάτοικοι της Βαλανσιέν ονομάζονται Βαλανσιενουά(ζ) (γαλλικά: Valenciennois(es)).
Ιστορία
Πριν το 1500
Η Βαλανσιέν αναφέρεται για πρώτη φορά σε νομικό έγγραφο του Κλόβι Β΄ ως Valentiana. Το 843, με τη συνθήκη του Βερντέν έγινε ουδέτερη πόλη μεταξύ Νευστρίας και Αυστρασίας. Αργότερα, κατά τον 9ο αιώνα, η περιοχή δέχτηκε την εισβολή των Νορμανδών και το 881 η πόλη πέρασε στην κυριαρχία τους. Το 923 πέρασε στην κυριαρχία του δουκάτου της Κάτω Λοθαριγγίας, που εξαρτιόταν από την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Όταν εγκαθιδρύθηκε το βασίλειο των Φράγκων η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται, αν και οι αρχαιολογικές και αρχειακές έρευνες δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει όλα τα στοιχεία αυτής της περιόδου. Υπό τη Δυναστεία των Οθωνιδών έγινε το κέντρο των παραμεθορίων περιοχών (marches) στα σύνορα του βασιλείου.
Το 1008 ένας φοβερός λιμός είχε ως συνέπεια την εμφάνιση βουβωνικής πανώλης. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η Παρθένος Μαρία έστησε ένα σχοινί γύρω από την πόλη, προστατεύοντας έτσι τους κατοίκους της από την επιδημία. Από τότε κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι κάτοικοι της Βαλανσιέν συνηθίζουν να περπατούν σε ένα δρόμο μήκους 14 χλμ. γύρω από την πόλη, που αποκαλείται "γύρος του αγίου κορδονίου".
Την ηγεμονία της πόλης ανέλαβαν διαδοχικά μια σειρά από κόμητες, αρχικά υπό τον τίτλο του μαργράβου και από το 1070 υπό τον τίτλο του κόμητα του Αινώ (Compte de Hainaut).
Το 1259 η Βαλανσιέν ήταν η έδρα της Γενικής Συνόδου του τάγματος των Δομινικανών μοναχών, στην οποία συμμετείχαν οι Μπονουσχόμο Μπρίττο, [8] Φλωρέντιος (Florentius)[9], Αλβέρτος ο Μέγας και Πάπας Ιννοκέντιος Ε΄, για να αποφασίσουν επί ενός ratio studiorum, δηλ. ενός προγράμματος σπουδών του τάγματος,[10] το οποίο περιλάμβανε διδασκαλία της φιλοσοφίας ως καινοτομία για αυτούς που δεν είχαν επαρκή εκπαίδευση να σπουδάσουν θεολογία.
Το 1285 το νόμισμα του Αινώ αντικαταστάθηκε από το γαλλικό νόμισμα, το Écu. Η Βαλανσιέν έσφυζε από δραστηριότητα, με πολυάριθμες εταιρείες, ενώ εκτός των τειχών αναπτύχθηκε μεγάλος αριθμός μονών, όπως αυτή των Δομινικανών (η εκκλησία του οποίου ανασκάφηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία της πόλης το 1989 - 90).
Τον 14ο αιώνα, ο Αλβέρτος Α΄ της Βαυαρίας κατασκεύασε τον πύργο Ντοντέν (Dodenne), του οποίου ακόμη και σήμερα η καμπάνα κτυπά προς τιμήν της Παναγίας του Κορδονίου. Τον 15ο αιώνα η Κομητεία του Αινώ, τμήμα της οποίας αποτελούσε η πόλη, επανενοποιήθηκε με το Δουκάτο της Βουργουνδίας, χάνοντας την αυτονομία της. Εκείνη την περίοδο η πόλη ανάδειξε περίοπτους πολίτες της, όπως ο χρονικογράφος Ζωρζ Σατελέν (Georges Chastellain), ο ποιητής Ζαν Μολινέ (Jean Molinet), ο μικρογράφος Σιμόν Μαρμιόν (Simon Marmion) και ο χρυσοχόος Ζερόμ ντε Μουαγιενβίλ (Jérôme de Moyenneville).
1500 - 1793
Η Βαλανσιέν τον 17ο αιώνα
Το 1524 ο Κάρολος Ε΄ κατέφθασε στη Βαλανσιέν και - ακόμη και όταν ο Ερρίκος Β΄ της Γαλλίας συμμάχησε μαζί του κατά των Προτεσταντών το 1552, η πόλη έγινε πρώιμο προπύργιο των Καλβινιστών το 1560 και το 1562 ήταν ο χώρος της πρώτης πράξης αντίστασης κατά των διώξεων των Προτεσταντών στις Ισπανικές Κάτω Χώρες: Το πρωινό της "Journée des Mals Brûlés" (ημέρας των κακόβουλων καύσεων) ένας όχλος απελευθέρωσε μερικούς καταδικασμένους σε καύση στην πυρά. Κατά τη διάρκεια του Beeldenstorm, δηλ. του κινήματος καταστροφής του θρησκευτικού περιεχομένου εικόνων, το καλοκαίρι του 1566, η πόλη ήταν η νοτιότερη που δέχτηκε παρόμοια επίθεση. Κατά την Ολλανδική επανάσταση οι δυνάμεις του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας, που είχαν συγκεντρωθεί στην πύλη του Ανζιέν σε ένα κάστρο με το όνομα "La Redoute" πολιορκήθηκαν από τις δυνάμεις της Βαλανσιέν το 1576. Το 1580 ο Αλεσσάντρο Φαρνέζε Δούκας της Πάρμα κατέλαβε την πόλη και ο προτεσταντισμός κατέρρευσε, αλλά παρ' όλες τις διενέξεις η Βαλανσιέν παρέμεινε υπό ισπανική κυριαρχία. Με τους επεξεργαστές μαλλιού και τους κατασκευαστές πολύ καλών υφασμάτων, η πόλη μπόρεσε να γίνει οικονομικά ανεξάρτητη.
Το 1591 οι Ιησουίτες δημιούργησαν μια σχολή και στη συνέχεια έθεσαν τα θεμέλια ενός ναού του Αγίου Σταυρού. Το 1611 η πρόσοψη του Δημαρχείου ανακατασκευάστηκε πλήρως με θαυμάσιο αναγεννησιακό ρυθμό. Τον 17ο αιώνα ο ποταμός Εσκώ απέκτησε ένα κανάλι που συνέδεε τη Βαλανσιέν με το Καμπραί, γεγονός που ωφέλησε την ανάπτυξη της επεξεργασίας μαλλιού, της κατασκευής υφασμάτων και τις Καλές Τέχνες. Χρησιμοποιώντας νήματα από λινό, οι γυναίκες της πόλης άρχισαν να κατασκευάζουν τις δαντέλες για τις οποίες η πόλη έγινε διάσημη.
Ο γαλλικός στρατός πολιόρκησε την πόλη το 1656 (ο Βωμπάν έλαβε μέρος στην πολιορκία, χωρίς όμως να ασκεί διοίκηση μονάδας)[11]. Υπερασπίζοντας την πόλη, ο Αλμπέρ ντε Μερόντ (Albert de Merode), μαρκήσιος του Τελόν Trélon)) τραυματίστηκε πραγματοποιώντας μια έφιππη έξοδο, πέθανε εξ αιτίας των τραυμάτων του και τάφηκε στην εκκλησία του Αγίου Παύλου. Ο τάφος του αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ανασκαφών το 1990. Η ισπανική νίκη στη Μάχη της Βαλανσιέν το 1656 έλυσε τη γαλλική πολιορκία.
Το 1677, ο στρατός του Λουδοβίκου ΙΔ΄, αυτή τη φορά υπό την ηγεσία του Βωμπάν,[12] κατέλαβε την πόλη και το 1678 η Συνθήκη του Ναϊμέχεν παραχώρησε τον έλεγχο της πόλης και των νότιων περιχώρων της κομητείας του Αινώ στους Γάλλους, τεμαχίζοντας την πρώην κομητεία περίπου στη μέση. Η πόλη έγινε ένα από τα κύρια οχυρά της Βόρειας Γαλλίας και οχυρώθηκε από τον Βωμπάν, ο οποίος την επισκέφθηκε προσωπικά μετά την υπογραφή της συνθήκης.
Κατά την εποχή του Διαφωτισμού η οικονομική κατάσταση της πόλης βρισκόταν σε πτώση, μέχρι την ανακάλυψη του γαιάνθρακα. Το πρώτο όρυγμα έγινε στο Φρεν (Fresnes) το 1718 και η ανακάλυψη καύσιμου γαιάνθρακα στην πύλη Ανζέν (porte d'Anzin) οδήγησε στον σχηματισμό της εταιρείας Compagnie des Mines d'Anzin. Κατά τον 18ο αιώνα η πόλη είχε γίνει ονομαστή και για τις πορσελάνες της, καθώς η ζήτηση των βιοτεχνιών πορσελάνης για τους φούρνους τους είχε οδηγήσει στη δημιουργία των εταιρειών γαιάνθρακα. Παρά την ποιότητα των προϊόντων, ωστόσο, η βιοτεχνία δεν παρέμεινε βιώσιμη. Η Βαλανσιέν, διαθέτοντας σημαντικά ταλέντα, απέκτησε τον τίτλο της "Αθήνας του Βορρά", υπογραμμίζοντας έτσι τις καλλιτεχνικές της επιδράσεις.
1793 - 1914
Η πόλη πολιορκήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου του Πρώτου Συνασπισμού κατά της Γαλλικής Επανάστασης το 1793.[13] Ύστερα από παρατεταμένη πολιορκία, το 1793, η πόλη καταλήφθηκε και τέθηκε υπό τον έλεγχο Αγγλο-αυστριακών δυνάμεων υπό τον πρίγκηπα Φρειδερίκο, δούκα της Υόρκης και του πρίγκηπα Ιωσία του Σαξ-Κοβούργου. Ανακαταλήφθηκε από τις γαλλικές επαναστατικές δυνάμεις τον Αύγουστο του 1794. Τον Ιούλιο του 1795, ένα έτος μετά την εκτέλεση του Ροβεσπιέρου, που έθεσε τέλος στην περίοδο της Τρομοκρατίας, οι δημοκράτες της Βαλανσιέν βίασαν, βασάνισαν και τελικά αποκεφάλισαν πέντε Ουρσουλίνες καλόγριες. Μετά την εποχή του Ναπολέοντα, η Βαλανσιέν παραδόθηκε αυτοβούλως στους Βουρβόνους το 1815 επί πενταετία. Ύστερα από αυτή την περίοδο, τα εργοστάσια ζάχαρης και άνθρακα άρχισαν και πάλι να αναπτύσσονται.
Το 1824 η Βαλανσιέν έγινε υπονομαρχία (sous-préfecture). Τον 19ο αιώνα, χάρη στον άνθρακα, καθώς ήταν ένα από τα κύρια αστικά κέντρα της ανθρακοφόρου λεκάνης του Νορ-Πα-ντε-Καλέ, η πόλη έγινε μεγάλο βιομηχανικό κέντρο και πρωτεύουσα της βιομηχανίας ατσαλιού της βόρειας Γαλλίας.
Στις 6 Αυγούστου 1890 ένας νόμος υποβάθμισε την κατάσταση οχύρωσης της Βαλανσιέν, κι έτσι κατά την περίοδο 1891 - 1893 οι οχυρώσεις της κατεδαφίστηκαν. Στην πόλη απονεμήθηκε ο τίτλος της Λεγεώνος της Τιμής (Légion d'honneur) το 1900.
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η πόλη καταλήφθηκε από τις γερμανικές δυνάμεις το 1914. Κατά την περίοδο αυτή αναδείχτηκε μια ακόμη προσωπικότητα της πόλης, η Λουίζ ντε Μπετινί (Louise de Bettignies). Γεννημένη στο Σαιντ-Αμάν-λες-Ω (Saint-Amand-les-Eaux), μαθήτρια στις Ουρσουλίνες κατά την περίοδο 1890 - 1896, μιλούσε άπταιστα τέσσερις γλώσσες (ανάμεσά τους και Γερμανικά). Το 1915 η Λουίζ δημιούργησε και διηύθυνε το βασικό κατασκοπευτικό δίκτυο των Βρετανών πίσω από τις εχθρικές γραμμές, σε απόσταση 60 χλμ. από το μέτωπο γύρω από τη Λιλ. Συνελήφθη το 1915 και φυλακίστηκε στη Γερμανία, όπου απεβίωσε από την κακομεταχείριση τον Σεπτέμβριο του 1918, δύο μόλις μήνες πριν την ανακωχή. Εκτιμάται ότι με τη δράση της έσωσε τη ζωή σε σχεδόν χίλιους Βρετανούς στρατιώτες, μέσω των εξαιρετικά ακριβών πληροφοριών που κατάφερε να αποκτήσει. Για παράδειγμα, έδωσε τη δυνατότητα στους Βρετανούς να πραγματοποιήσουν τον πρώτο εναέριο βομβαρδισμό σε τρένο, στο οποίο επέβαινε ο Κάιζερ Γουλιέλμος Β΄, που πήγαινε να επιθεωρήσει το μέτωπο στη Λιλ. Και τα δύο αεροσκάφη δεν ήταν εξοπλισμένα με κατάλληλα σκόπευτρα και σχεδόν έχασαν τον στόχο τους. Η γερμανική ανώτατη διοίκηση, που τότε ήταν εγκατεστημένη στις Βρυξέλλες, κινητοποίησε όλες της τις δυνάμεις προκειμένου να εντοπιστεί και να εξουδετερωθεί το κατασκοπευτικό δίκτυο που έδινε τη δυνατότητα στους Βρετανούς να γνωρίζουν τα πάντα σχετικά με το μέτωπο αυτό του πολέμου. Η σύλληψη της Λουίζ σχετίζεται με τη δραπέτευση του Ζεκ Αλεξάντρε (Szeck Alexandre), ενός νεαρού Αυστριακού ραδιοχειριστή, που διέφυγε από τις Βρυξέλλες τον Αύγουστο του 1915 επιτρέποντας στους Βρετανούς να αποκτήσουν τον μυστικό γερμανικό διπλωματικό κώδικα. Ο κώδικας αυτός ερευνήθηκε από το προσωπικό της περίφημης "Αίθουσας 40", υπό την επίβλεψη του Σερ Ρέτζιναλντ Χωλ (Sir Reginald Hall) και τον Ιανουάριο του 1917 έγινε δυνατή η αποκρυπτογράφηση του περίφημου "Τηλεγραφήματος Τσίμμερμαν" (Zimmermann Telegram), που προκάλεσε την είσοδο των ΗΠΑ στον Πόλεμο.[14]
Ύστερα από σφοδρές μάχες το 1918 η Βαλανσιέν ανακαταλήφθηκε από βρετανικά και καναδικά στρατεύματα. Ένας Καναδός στρατιώτης, που είχε τιμηθεί με τον Σταυρό της Βικτωρίας, ο λοχίας Χιου Καιρνς (Hugh Cairns) τιμήθηκε από τη Βαλανσιέν το 1936, η οποία απέδωσε το όνομά του σε λεωφόρο της πόλης.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Στις 10 Μαΐου 1940 οι κάτοικοι της πόλης διέφυγαν οδικώς, εγκαταλείποντάς τη σε πλιατσικολόγους του γαλλικού στρατού. Μια τεράστια πυρκαγιά κατάκαψε το κέντρο της πόλης, τροφοδοτούμενη από μια δεξαμενή καυσίμων. Τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την ερειπωμένη πλέον πόλη στις 27 Μαΐου 1940. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1944, ύστερα από αιματηρές μάχες, τα αμερικανικά στρατεύματα εισήλθαν στην πόλη απελευθερώνοντάς την.
1945 - σήμερα
Το 1970 δημιουργήθηκε το πανεπιστημιακό κέντρο στη Βαλανσιέν και αυτονομήθηκε το 1979 ως Πανεπιστήμιο της Βαλανσιέν και του Αινώ-Καμπρεζί (Valenciennes et Hainaut-Cambrésis).
Το 2005 η κάτοικος της πόλης Ιζαμπέλ Ντινουάρ (Isabelle Dinoire) έγινε το πρώτο άτομο που υπέστη μερική μεταμόσχευση προσώπου.
Κύρια αξιοθέατα
Το Δημαρχείο της ΒαλανσιένΜουσείο Καλών Τεχνών της Βαλανσιέν
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από την πόλη διερχόταν η "γραμμή Χίντενμπουργκ", γεγονός που οδήγησε σε εκτεταμένες καταστροφές της. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς και ανοικοδομήθηκε με βάση το μπετόν. Στα ελάχιστα διασωθέντα μνημεία περιλαμβάνονται:
Η πρόσοψη του Δημαρχείου, που επιβίωσε των βομβαρδισμών των πολέμων.
Η Παναγία του Ιερού Κορδονίου (Notre-Dame du Saint-Cordon), στην οποία πραγματοποιείται ετήσιο προσκύνημα.
La Maison Espagnole (Η ισπανική κατοικία), απομεινάρι της ισπανικής κατοχής, η οποία τελείωσε το 1678. Το κτίσμα σήμερα στεγάζει την υπηρεσία παροχής τουριστικών πληροφοριών.
Ο πύργος Ντοντέν, τμήμα των μεσαιωνικών οχυρώσεων που καταστράφηκαν με εντολή του Καρόλου Ε΄.
Το καμπαναριό (Beffroi), μνημείο ύψους 45 μ. κατασκευασμένο το 2007 στη θέση του παλαιού καμπαναριού.
Η Maison Espagnole που σήμερα στεγάζει το γραφείο τουρισμούΘέατρο Le Phénix
Οικονομία
Η Βαλανσιέν είναι ιστορικά γνωστή για τις δαντέλες της. Μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι παραδοσιακές βιομηχανίες στην πόλη ήταν αυτές των υφασμάτων και του χάλυβα. Όταν άρχισαν να παρακμάζουν, οι οικονομικές μετατροπές εστίασαν κυρίως στην αυτοκινητοβιομηχανία. Το 2001 η Toyota κατασκεύασε την πρώτη δυτικοευρωπαϊκή γραμμή παραγωγής της για το μοντέλο Yaris στη Βαλανσιέν. Λόγω αυτών και άλλων μεταρρυθμίσεων στην οικονομική ζωή της πόλης, η ανεργία σε αυτήν σήμερα είναι χαμηλότερη του εθνικού μέσου όρου.
Στις 15 Ιουλίου 2004 το Διοικητικό Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Πρακτορείου Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποίησε την εναρκτήρια συνεδρίασή του στην αίθουσα του θεάτρου Phénix, με εκπροσώπους των 25 χωρών μελών και παρουσία του τότε Επιτρόπου για την Ενέργεια και τις Μεταφορές Φρανσουά Λαμουρέ (François Lamoureux). Η Βαλανσιέν επελέγη ως έδρα του αρχηγείου των Ευρωπαϊκών Σιδηροδρόμων. Οι διεθνείς συναντήσεις του πραγματοποιούνται στη Λιλ.
Δημόσιες μεταφορές
Γραμμή τραμ "1" - Ο σταθμός UniversitéΟ σιδηροδρομικός σταθμός της Βαλανσιέν
Η γραμμή "1" του τραμ της πόλης τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία στις 3 Ιουλίου 2006. Έχει μήκος 9,5 χλμ. και διασχίζει και τις πέντε κοινότητες που απαρτίζουν τη μητροπολιτική περιοχή. Το έργο κόστισε 242,75 εκατ. ευρώ.
Τα τρένα που περνούν από τον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης προσφέρουν απευθείας συνδέσεις με τη Λιλ, το Παρίσι αλλά και ορισμένους τοπικούς σταθμούς.
Διεθνείς σχέσεις
Αδελφοποιημένες πόλεις
Η Βαλανσιέν είναι αδελφοποιημένη με τις εξής πόλεις:
↑Martin Barros, Nicole Salat et Thierry Sarmant. Vauban - L’intelligence du territoire. Éditions Nicolas Chaudun et Service historique de l'armée, Paris, 2006. Préface de Jean Nouvel. 175 p, ISBN 2-35039-028-4, p 166
↑Ο Φιλίπ-Ζακ ντε Λουτερμπούρ (Philippe-Jacques de Loutherbourg) ανέλαβε να δημιουργήσει ένα πίνακα της πολιορκίας το 1793-4 κατά παραγγελία των εκδοτών V. και R. Green και του Christian von Mechel, ενώ αργότερα δημιούργησε ένα συνοδευτικό πίνακα, τον Lord Howe's action, or the Glorious First of June. Οι δύο πίνακες πωλήθηκαν στον Τ. Βέρνον (T. Vernon) στο Λίβερπουλ το 1799 και οι δύο 'Valenciennes' κατέληξαν στη συλλογή του Λόρδου Χέσκεθ (Hesketh) στο μέγαρο Ίστον Νέστον (Easton Neston(.
.jpg)
