Η Άκαμπα (αραβικά: لعقبة, Al-Aqabah· εβραϊκά: עַקַבָּה) είναι μια παραθαλάσσια πόλη της νότιας Ιορδανίας στον μυχό του ομώνυμου κόλπου της Ερυθράς Θάλασσας, με πληθυσμό 86.000 (εκτίμηση) ή το 2% του πληθυσμού της Ιορδανίας. Είναι στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, καθώς αποτελεί το μοναδικό της λιμάνι και πρωτεύουσα ομώνυμης επαρχίας. Γειτονεύει με το λιμάνι Εϊλάτ του Ισραήλ και υπάρχει συνοριακή δίοδος μεταξύ τους. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της είναι 29° 31΄ βόρειο πλάτος και 35° 00΄ ανατολικό μήκος. Η έκταση του δήμου είναι 375 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η τοπική πολιτική ώρα είναι η ίδια με την ώρα Ελλάδας.
Η πόλη είναι γνωστή σήμερα για τον τουρισμό της, ιδίως στους φίλους των καταδύσεων, αλλά εξάγει και θαλασσινά, όπως και φωσφορικά άλατα.
Το φρούριο της Άκαμπα.
Ιστορία
Η Άκαμπα κατοικείται από το 4000 π.Χ. εξαιτίας της στρατηγικής της τοποθεσίας. Ο πρώτος οικισμός φαίνεται ότι ήταν των Ιδουμαίων) και ακολούθησαν οι ΆραβεςΝαβαταίοι.
Η Βίβλος αναφέρεται στην περιοχή στο Α΄ Βασιλέων (θ΄ 26), όπου γράφεται πως ο βασιλιάς Σολομώντας ναυπήγησε πλοία στο Εζιόν-Γκεμπέρ, «στην Εδώμ, στις ακτές της Ερυθρής Θάλασσας». Αυτός ο στίχος πιθανότατα αναφέρεται σε λιμάνι της Εποχής του Σιδήρου στην ίδια θέση με τη σημερινή Άκαμπα.
Στην Ελληνιστική Περίοδο η ελληνική ονομασία της Άκαμπα ήταν «Βερενίκη» και η ρωμαϊκή Άιλα και Αελάνα. Εκεί απέληγε η οδός Βία Τραϊάνα Νόβα, που ξεκινούσε από τη Δαμασκό.
Σύντομα μετά τον θάνατο του Μωάμεθ η πόλη έγινε τμήμα του νέου Χαλιφάτου, και στη συνέχεια πέρασε από τις δυναστείες των Αββασιδών, των Φατιμιδών και των Μαμελούκων. Η πρώτη ισλαμική περίοδος σηματοδοτεί το χτίσιμο νέου οικισμού, της Άιλα (πρβλ. τη ρωμαϊκή ονομασία), που περιγράφεται από τον γεωγράφο Σαμς Εντίν Μουκαντάσι ως δίπλα στα ερείπια του παλαιού οικισμού. Σήμερα τα ερείπια της Άιλα (ανασκάφηκαν τη δεκαετία του 1980 από αμερικανοϊορδανική ομάδα αρχαιολόγων) απέχουν λίγα λεπτά με τα πόδια από την κύρια προκυμαία της Άκαμπα.
Τον 12ο αιώνα οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την περιοχή και έκτισαν το φρούριό τους Χελίμ, που σώζεται μέχρι σήμερα. Την ανακατέλαβαν οι Άραβες του Σαλαδίνου το 1170. Οι Μαμελούκοι τους διαδέχθηκαν το 1250 και ξανάχτισαν το φρούριο τον 14ο αιώνα επί σουλτάνου Κανσάχ αλ-Γκούρι.
Μετά την παρακμή (αρχές 16ου αιώνα) της δυναστείας των Μαμελούκων, η περιοχή εισήλθε στη σφαίρα επιρροής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οπότε και η Άκαμπα έχασε τη σημασία της και επί 400 χρόνια παρέμεινε ένα απλό ψαροχώρι.
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι οθωμανικές δυνάμεις υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν από την πόλη μετά από επιδρομή υπό τον «Λώρενς της Αραβίας» και τις αραβικές δυνάμεις του Σαρίφ Χουσεΐν το 1917, καθιστώντας το έδαφος τμήμα του βασιλείου της Χετζάζης, υπό τη διοίκηση του Πρίγκηπα Φαϊζάλ. Η κατάληψη της Άκαμπα άνοιξε γραμμές εφοδιασμού από την Αίγυπτο προς τις αραβικές και βρετανικές δυνάμεις στα βόρεια (Υπεριορδανία και Παλαιστίνη), και, το σημαντικότερο, ήρε την απειλή τουρκικών επιθέσεων στη στρατηγικά σημαντική Διώρυγα του Σουέζ.
Το 1965 ο Βασιλιάς Χουσεΐν έδωσε χώρο στην Άκαμπα για ανάπτυξη ανταλλάσσοντας γη με τη Σαουδική Αραβία: Για 6.000 τ.χλμ.ερήμου στο εσωτερικό της Ιορδανίας η Σαουδική Αραβία παρεχώρησε 12 χιλιόμετρα ακτογραμμής νότια της πόλης. Εκτός από χώρο για την επέκταση του λιμανιού, η Ιορδανία κέρδισε και την πρόσβαση στον υπέροχο κοραλλιογενή ύφαλο Γιαμανιέχ.
Τον Αύγουστο 2000 ιδρύθηκε η Αρχή Ειδικής Οικονομικής Ζώνης της Άκαμπα (ASEZA).
Τουρισμός
Παραλία της Άκαμπα.
Η Άκαμπα είναι γνωστή για τις αμμώδεις παραλίες της και τα πολυτελή της ξενοδοχεία, και προσελκύει πολλούς καταδύτες και γουίντσερφερς. Τα πολλά καφενεία της προσφέρουν και μανσάφ ή μπακλαβά. Πολύ δημοφιλές είναι και το τουρκικό λουτρό (χαμάμ).
Το 2006 άρχισε μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία της ASEZA για την ενίσχυση και του εσωτερικού τουρισμού, που επεκτάθηκε και στη βόρεια κυρίως Ευρώπη τον επόμενο χρόνο.
Μεταφορές
Το σιδηροδρομικό δίκτυο χρησιμοποιείται μόνο για τη μεταφορά εμπορευμάτων και όχι επιβατών, με μόνη εξαίρεση τη γραμμή Άκαμπα-Ουάντι Ραμ.[1][2]
Η Άκαμπα συνδέεται με ένα σύγχρονο σύστημα αυτοκινητοδρόμων μήκους 8.000 χιλιομέτρων (5.000 mi) με τις γειτονικές χώρες. Η πόλη συνδέεται με την υπόλοιπη Ιορδανία μέσω του «Αυτοκινητοδρόμου της Ερήμου» και του «Αυτοκινητοδρόμου του Βασιλιά», που παρέχει πρόσβαση στα θέρετρα και τους οικισμούς της Νεκράς Θάλασσας. Η Άκαμπα συνδέεται με το Εϊλάτ του Ισραήλ με υπηρεσίες ταξί και λεωφορείων που διέρχονται από τη συνοριακή διάβαση Βάντι Άραμπα και με το Χακλ της Σαουδικής Αραβίας μέσω της συνοριακής διάβασης Ντούρα. Υπάρχουν πολλές υπηρεσίες μεταφοράς μέσω λεωφορείων μεταξύ Άκαμπα, Αμμάν και άλλων μεγάλων πόλεων της Ιορδανίας, με πιο σημαντικές εταιρείες τις JETT και Trust International. Αυτά τα τουριστικά λεωφορεία είναι ευρύχωρα και διαθέτουν κλιματισμό και χώρους υγιεινής.[3][4]
Λιμάνι
Το λιμάνι της Άκαμπα είναι το μοναδικό λιμάνι στην Ιορδανία. Τακτικά ακτοπλοϊκά δρομολόγια προς Τάμπα της Αιγύπτου γίνονται σε καθημερινή βάση και λειτουργούν από διάφορες εταιρείες, όπως η Sindbad for Marine Transportation και η Arab Bridge Maritime. Τα δρομολόγια εξυπηρετούν κυρίως τις αιγυπτιακές παράκτιες πόλεις του Κόλπου της Άκαμπα, όπως η Τάμπα και το Σαρμ αλ Σέιχ. Το 2006 το λιμάνι βραβεύτηκε ως ο «καλύτερος τερματικός σταθμός εμπορευματοκιβωτίων» στη Μέση Ανατολή από τον βρετανικό Lloyd's Register. Το λιμάνι βραβεύτηκε λόγω του ότι είναι ένα διαμετακομιστικό κέντρο για άλλες γειτονικές χώρες, καθώς η θέση του μεταξύ τεσσάρων χωρών και τριών ηπείρων αποτελεί αποκλειστική πύλη για την τοπική αγορά. Σημαντικά έργα υποδομών έχουν κατασκευαστεί εκεί τις τελευταίες δεκαετίες.[5]
