Μπακλαβάς

Μπακλαβάς

Ο μπακλαβάς είναι γλύκισμα που συναντάται στην Ελληνική κουζίνα και σε πολλές ακόμα κουζίνες, όπως των Βαλκανίων, του Νότιου Καυκάσου, της τουρκικής, της ιρανικής και της αραβικής κουζίνας κ.α..

Το γλύκισμα φτιάχνεται με ζύμη φύλλου και περιέχει γέμιση ξηρών καρπών, συνήθως φουντούκι, φυστίκι, αμύγδαλο ή καρύδι, και παίρνει την γλυκιά του γεύση από σιρόπι ζάχαρης ή μελιού.


Ιστορία

Διάφορα είδη μπακλαβά

Αν και η ιστορία του μπακλαβά δεν είναι καλά τεκμηριωμένη, οι τρεις κύριες προτάσεις για τις προ-οθωμανικές ρίζες του μπακλαβά είναι το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό γλυκό πλακούς ή πλατσέντα [1], η τουρκική εκδοχή προέλευσης από την Κεντρική Ασία και η περσική προέλευση. Υπάρχουν επίσης ισχυρισμοί που αποδίδουν τον μπακλαβά στους Ασσύριους. [2]

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία καταναλώνονταν το παραδοσιακό γλυκό «κοπτοπλακοῦς», ένα πιάτο παρόμοιο με τον μπακλαβά. Η παλαιότερη γνωστή συνταγή, από τον 2ο αιώνα π.Χ., είναι ένα επιδόρπιο με στρωματοποιημένη ζύμη καλυμμένο με μέλι, το οποίο ο ιστορικός τροφίμων Patrick Faas προσδιορίζει ως την προέλευση του μπακλαβά. Ο Faas γράφει, "Οι Έλληνες και οι Τούρκοι εξακολουθούν να διαφωνούν για το ποια πιάτα ήταν αρχικά ελληνικά και ποια τουρκικά. Ο μπακλαβάς, για παράδειγμα, διεκδικείται και από τις δύο χώρες. Η ελληνική και η τουρκική κουζίνα βασίζονται στη μαγειρική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία ήταν συνέχεια της μαγειρικής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.[3][4][5]

Σύμφωνα με αρκετούς μελετητές, ο κοπτοπλακοῦς ήταν πρόδρομος του σύγχρονου μπακλαβά. Ο ιστορικός Βρυώνης το περιγράφει ως «βυζαντινό αγαπημένο» και «το ίδιο με τον τουρκικό μπακλαβά», όπως επίσης και άλλοι συγγραφείς. Το όνομα πλατσέντα χρησιμοποιείται σήμερα στο νησί της Λέσβου για φύλλα ζαχαροπλαστικής με λεπτές στρώσεις με θρυμματισμένους ξηρούς καρπούς, ψημένα και καλυμμένα με σιρόπι.[1][6][7] [8][9]

Ο Σπυρίδων Βρυώνης υποστήριξε ότι το ελληνικό γλύκισμα κοπτή ήταν η βυζαντινή εκδοχή του σημερινού μπακλαβά. [10] [11]

Τον Φεβρουάριο του 2008, η εκδοχή του μπακλαβά που φτιάχνεται στο Γκαζιαντέπ, έλαβε την πιστοποίηση Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). [12] Είναι το πρώτο τουρκικό προϊόν που έλαβε αυτή τη διάκριση. [13]

Ονομασία

Η λέξη μπακλαβάς δεν έχει ξεκάθαρη προέλευση. Κατά μία εκδοχή προέρχεται πιθανόν από τη μογγολική ρίζα baγla- που σημαίνει 'τυλίγω' με την Τουρκική κατάληξη -v, ενώ πιθανή είναι και η περσική ρίζα.[14]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Patrick Faas (2003). Around the Roman Table: Food and Feasting in Ancient Rome. Chicago: University of Chicago Press. p. 185f.
  2. ↑ Perr 1994, 87
  3. ↑ γάστρις Αρχειοθετήθηκε 2021-02-25 στο Wayback Machine., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon, on Perseus
  4. ↑ Ash, John (1995). A Byzantine JourneyΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. New York: Random House Incorporated. σελ. 223. ISBN 978-1-84511-307-0. 
  5. ↑ Faas, Patrick (2005). Around the Roman Table: Food and Feasting in Ancient Rome. Chicago, IL: University of Chicago Press. σελ. 184. ISBN 978-0-226-23347-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2023. 
  6. ↑ Salaman 1986, σελ. 184; Vryonis 1971, σελ. 482.
  7. ↑ John Ash, A Byzantine Journey, page 223
  8. ↑ Τριανταφύλλη, Κική (17 Οκτωβρίου 2015). «Πλατσέντα, από την Αγία Παρασκευή Λέσβου». bostanistas.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2020. 
  9. ↑ Γιαννέτσου, Βασιλεία Λούβαρη (2014). Τα Σαρακοστιανά: 50 συνταγές για τη Σαρακοστή και τις γιορτές της από τη MAMAVASSO. Georges Yannetsos. σελ. 161. Η πλατσέντα είναι σαν τον πλακούντα των αρχαίων Ελλήνων, με ξηρούς καρπούς και μέλι. 
  10. ↑ Συνταγή για γάστρις,[1] Αρχειοθετήθηκε 2011-09-11 στο Wayback Machine.
  11. ↑ Speros Vryonis The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor, 1971, p. 482
  12. ↑ Newstime 7, 21 Φεβρουαρίου 2008 [2]Αρχειοθετήθηκε 2008-10-04 στο Wayback Machine.
  13. ↑ https://eskapas.com/turkish-baklava-ultimate-eating-guide/
  14. ↑ Marks, Gil, Encyclopedia of Jewish Food, John Wiley and Sons, 2010, (ISBN 0-470-39130-8), (ISBN 978-0-470-39130-3); page 38.

Πηγές

  • Reuven Amitai-Preiss and David O. Morgan, eds., The Mongol Empire and Its Legacy Brill, 1999. ISBN 90-04-11946-9.
  • Paul D. Buell, "Mongol Empire and Turkicization: The Evidence of Food and Foodways", p. 200ff, in Amitai-Preiss, op.cit.
  • Christian, David. Review of Amitai-Preiss, op.cit., in Journal of World History 12:2:476 (2001).
  • Τσάρλς Πέρι (Perry, Charles). "The Taste for Layered Bread among the Nomadic Turks and the Central Asian Origins of Baklava", in A Taste of Thyme: Culinary Cultures of the Middle East (ed. Sami Zubaida, Richard Tapper), 1994. ISBN 1-86064-603-4.
  • Σπυρίδων Βρυώνης, The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor, 1971. Quoted in Perry (1994).
  • Wasti, Syed Tanvir, "The Ottoman Ceremony of the Royal Purse", Middle Eastern Studies 41:2:193–200 (March 2005)

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι