Y Blaid Lafur (DU)

Y Blaid Lafur
ArweinyddKeir Starmer AS
Dirprwy ArweinyddAngela Rayner AS
Sefydlwyd27 Chwefror 1900[1][2]
PencadlysOne Brewer's Green, Llundain
Asgell myfyrwyrMyfyrwyr Llafur
Asgell yr ifancLlafur ifanc
Aelodaeth  (2019)Decrease 485,000[3]
Rhestr o idiolegauSosialaeth Democrataidd
Democratiaeth cymdeithasol
Sbectrwm gwleidyddolChwith-canol
Partner rhyngwladolCynghrair er Cynnydd (Progressive Alliance)
Cysylltiadau EwropeaiddPlaid y Sosialwyr Ewropeaidd
Grŵp yn Senedd EwropProgressive Alliance of Socialists and Democrats
Lliw     Coch
Tŷ'r Cyffredin
199 / 650
Tŷ'r Arglwyddi
175 / 790
Senedd yr Alban
23 / 129
Senedd Cymru
30 / 60
Cynulliad Llundain
12 / 25
Llywodraeth leol yn y DU
5,976 / 19,698
Gwefan
www.labour.org.uk

Plaid wleidyddol Brydeinig, ganol-chwith yw'r Blaid Lafur a sefydlwyd ar 27 Chwefror 1900. Gellir ei hystyried yn brif gynrychiolydd y canol-chwith gwleidyddol ym Mhrydain ers y 1920au, pan esblygodd o'r undebau llafur a phleidiau sosialaidd y 19g. Symudodd tua'r canol o dan bolisi "Y Drydedd Ffordd" dan arweinyddiaeth Tony Blair ac o ganlyniad cyfeirir ati yn y 2000au fel "Llafur Newydd". Mae'r Blaid Lafur yng Nghymru (gweler isod) yn rhan o Blaid Lafur y DU; yr un sefyllfa a'r Alban. Yn 2015 roedd gan y blaid oddeutu 292,000 o aelodau.[4][5]

Hanes

Fe'i sefydlwyd yn 1900, gan oddiweddwyd y Blaid Ryddfrydol ddechrau'r 1920au a ffurfiodd lywodraeth (leiafrifol) dan arweinyddiaeth Ramsay MacDonald yn 1924 ac eto yn 1929–31. Ffurfiodd rhan o glymblaid yng nghyfnod yr Ail Ryfel Byd rhwng 1940 a 1945 ac ar ddiwedd y Rhyfel, ffurfiodd lywodraeth eto - y tro hwn o dan arweinyddiaeth Clement Attlee - a daliodd ei gafael fel y brif blaid rhwng 1964 a 1970 gyda Harold Wilson wrth y llyw, ac yna'i olynydd James Callaghan.

Y Blaid Lafur yng Nghymru

Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yw arweinydd presennol y Blaid Lafur Gymreig (Llafur Cymru).

Mae gan y blaid 29 (allan o 60) Aelodau o'r Senedd yn Senedd Cymru ers etholiad Mai 2016, pan ddewisodd y blaid i ffurfio clymblaid gyda dau aelod arall, Kirsty Williams (Y Democratiaid Rhyddfrydol) a Dafydd Elis-Thomas (annibynnol).[6]

Perfformiad mewn etholiadau

Siart yn dangos canrannau'r bleidlais boblogaidd i bleidiau gwledydd Prydain a Gogledd Iwerddon, 1832–2005.
Etholiad Nifer y pleidleisiau i Lafur Canran y pleidlais Seddi Enillydd
1900 62,698 1.8%
2 / 670
 Ceidwadwyr
1906 321,663 5.7%
29 / 670
 Rhyddfrydwyr
1910 (Ion.) 505,657 7.6%
40 / 670
 Senedd grog (llyw. leiafrifol Ryddfrydol)
1910 (Rhag.) 371,802 7.1%
42 / 670
 Senedd grog (llyw. leiafrifol Ryddfrydol)
1918† 2,245,777 21.5%
57 / 707
 Clymblaid
1922 4,076,665 29.7%
142 / 615
 Ceidwadwyr
1923 4,267,831 30.7%
191 / 625
 Senedd grog (Llyw. leiafrifol Llafur)
1924 5,281,626 33.3%
151 / 615
 Ceidwadwyr
1929‡ 8,048,968 37.1%
287 / 615
 Senedd grog (Llyw. leiafrifol Llafur)
1931 6,339,306 30.8%
52 / 615
 Llywodraeth Cenedlaethol
1935 7,984,988 38.0%
154 / 615
 Llywodraeth Cenedlaethol
1945 11,967,746 49.7%
393 / 640
 Llafur
1950 13,266,176 46.1%
315 / 625
 Llafur
1951 13,948,883 48.8%
295 / 625
 Ceidwadwyr
1955 12,405,254 46.4%
277 / 630
 Ceidwadwyr
1959 12,216,172 43.8%
258 / 630
 Ceidwadwyr
1964 12,205,808 44.1%
317 / 630
 Llafur
1966 13,096,629 48.0%
364 / 630
 Llafur
1970 12,208,758 43.1%
288 / 630
 Ceidwadwyr
1974 (Chwefr.) 11,645,616 37.2%
301 / 635
 Senedd grog (Llyw. leiafrifol Llafur)
1974 (Hyd.) 11,457,079 39.2%
319 / 635
 Llafur
1979 11,532,218 36.9%
269 / 635
 Ceidwadwyr
1983 8,456,934 27.6%
209 / 650
 Ceidwadwyr
1987 10,029,807 30.8%
229 / 650
 Ceidwadwyr
1992 11,560,484 34.4%
271 / 651
 Ceidwadwyr
1997 13,518,167 43.2%
419 / 659
 Llafur
2001 10,724,953 40.7%
413 / 659
 Llafur
2005 9,562,122 35.3%
356 / 646
 Llafur
2010 8,601,441 29.1%
258 / 650
 Senedd grog (Clymblaid Ceid./Rhyddfr.)
2015 9,347,304 30.4%
232 / 650
 Ceidwadwyr
2017 12,874,985 40.0%
262 / 650
 Ceidwadwyr
2019 10,269,076 32.1%
202 / 650
 Ceidwadwyr

†Yr etholiad cyntaf o dan Ddeddf Cynrychioliad y Bobl 1918 pan roddwyd yr hawl i'r rhan fwyaf o ddynion dros 21 oed a merched dros 30 oed i bleidleisio.

‡Yr etholiad cyntaf i ferched dros 21 gael pleidlais.

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. ↑ Brivati, Brian; Heffernan, Richard (2000). The Labour Party: A Centenary History. Basingstoke [u.a.]: Macmillan [u.a.] ISBN 9780312234584. On 27 February 1900, the Labour Representation Committee was formed to campaign for the election of working class representatives to parliament.
  2. ↑ Thorpe, Andrew (2008). A History of the British Labour Party (arg. 3rd). Macmillan. t. 8. ISBN 9781137114853. Cyrchwyd 2 Mehefin 2015.
  3. ↑ "Membership of UK political parties". House of Commons Library. UK Parliament. 9 Awst 2019.
  4. ↑ Oliver Wright (10 Medi 2015). "Labour leadership contest: After 88 days of campaigning, how did Labour's candidates do?". The Independent. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-09-14. Cyrchwyd 11 Medi 2015. the electorate is divided into three groups: 292,000 members, 148,000 union “affiliates” and 112,000 registered supporters who each paid £3 to take part
  5. ↑ Dan Bloom (25 Awst 2015). "All four Labour leadership candidates rule out legal fight - despite voter count plummeting by 60,000". Daily Mirror. Cyrchwyd 11 Medi 2015. total of those who can vote now stands at 550,816 ... The total still eligible to vote are now 292,505 full paid-up members, 147,134 supporters affiliated through the unions and 110,827 who've paid a £3 fee.
  6. ↑ "Cynnig swydd cabinet i Kirsty Williams". BBC Cymru Fyw. 2016-05-19. Cyrchwyd 2020-06-04.

Dolenni allanol

gw • sg • go
Pleidiau gwleidyddol yn Senedd Cymru