Маскоўская губерня

Маскоўская губерня
Герб
Герб
Краіна
Уваходзіць у
Адміністрацыйны цэнтр
Дата ўтварэння 18 (29) снежня 1708
Дата скасавання 1 кастрычніка 1929
Насельніцтва
  • 2 430 581 чал. (1897)[3]
Маскоўская губерня, карце
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Маско́ўская губе́рня— адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка Расійскай імперыі, РСФСР і СССР, якая існавала c 1708 па 1929 год. Губернскі горад — Масква.

Дом губернскага праўлення займаў заходні корпус Манетнага двара, які выходзіць фасадам на Чырвоную плошчу. Губернатарскі палац на Цвярской вуліцы цяпер вядомы як будынак мэрыі Масквы.

Геаграфія

Адміністрацыйны падзел Расіі ў 1708 годзе

Губерня размяшчалася ў цэнтры еўрапейскай часткі Расіі, межавала на поўначы і паўночным захадзе з Цвярской, на паўночным усходзе і ўсходзе — з Уладзімірскай, на паўднёвым усходзе — з Разанскай, на поўдні — з Тульскай і Калужскай, на захадзе — са Смаленскай губернямі.

Плошча губерні па гадах:

  • 1708 год — 128 600 км²,
  • 1847 год — 32 436 км²,
  • 1905 год — 27 133 км²[4],
  • 1926 год — 44 569 км²[5].

Адміністрацыйны падзел

У склад Маскоўскай губерні з 1802 па 1918 гады ўваходзілі 13 паветаў:

№ Павет Павятовы горад Плошча,

вёрст²

Насельніцтва

(1897), чал.

1 Багародскі Багародск (11 102 чал.) 3 068,5 222 341
2 Бронніцкі Бронніцы (3 897 чал.) 2 051,0 130 304
3 Вярэйскі Вярэя (3 707 чал.) 1 623,3 54 074
4 Валакаламскі Валакаламск (3 091 чал.) 2 138,0 80 984
5 Дзмітраўскі Дзмітраў (4 480 чал.) 2 974,6 119 686
6 Звянігарадскі Звянігарад (2 381 чал.) 2 012,3 84 375
7 Клінскі Клін (4 655 чал.) 3 095,9 115 162
8 Каломенскі Каломна (277 20 чал.) 1 861,4 111 927
9 Мажайскі Мажайск (3 194 чал.) 1 621,5 53 967
10 Маскоўскі Масква (1 038 591. чал.) 2 393,0 1 203 926
11 Падольскі Падольск (3 798 чал.) 2 160,4 86 311
12 Рузскі Руза (2 349 чал.) 1 984,1 55 522
13 Серпухаўскі Серпухаў (30 571 чал.) 2 252,4 112 002

У 1926 годзе ў склад губерні ўваходзілі 17 паветаў:

№ Павет Павятовы горад Плошча,

км²

Насельніцтва

(1926), чал.

1 Багародскі Багародск 2 244 189 389
2 Бронніцкі Раменскае 2 334 170 703
3 Валакаламскі Валакаламск 3 299 145 503
4 Васкрасенскі Васкрасенск 1 878 88 591
5 Дзмітраўскі Дзмітраў 1 679 89 065
6 Ягор’еўскі Ягор’еўск 3 626 180 666
7 Звянігарадскі Звянігарад 1 851 94 862
8 Кашырскі Кашыра 2 098 94 392
9 Клінскі Клін 3 152 127 660
10 Каломенскі Каломна 2 118 136 561
11 Ленінскі Ленінск 2 015 75 238
12 Мажайскі Мажайск 3 979 139 975
13 Маскоўскі Масква 3 413 2 451 831
14 Арэхава-Зуеўскі Арэхава-Зуева 2 903 197 676
15 Падольскі Падольск 2 416 136 000
16 Сергіеўскі Сергіеў 3 137 108 783
17 Серпухаўскі Серпухаў 2 427 143 941

Кіраўніцтва губерні

На чале Маскоўскай губерні з 1727 года стаяў галоўны начальнік, які прызначаўся імператарам і меў назву генерал-губернатара, г. зн. галоўнакамандуючы. З заснаваннем губерніі 5 кастрычніка 1782 года гэтая пасада атрымала юрыдычнае узаконенне. З 30 кастрычніка 1816 года начальнік стаў называцца ваенным генерал-губернатарам. Такое назва захоўвалася да 1865 года, калі князь У. А. Далгарукаў быў прызначаны генерал-губернатарам без прыметніка «ваенны». Канцылярыя галоўнакамандуючага заснаваная 4 жніўня 1786 года. Пасаду памочніка генерал-губернатара заснаваная 13 верасня 1902 года.

Насельніцтва

Колькасць насельніцтва

Год Насельніцтва, чал. У тым ліку

гарадское, чал.

1714 711 341
1766 2 231 300
1785 883 900
1847 1 502 564
1897 2 430 581 1 134 382
1905 2 656 300
1926 4 570 836 2 705 844

Нацыянальны склад

Нацыянальны склад у 1897 годзе[6]:

Павет рускія немцы
Губерня ў цэлым 97,6 % …
Багародскі 99,7 % …
Бронніцкі 99,8 % …
Вярэйскі 99,6 % …
Валакаламскі 99,9 % …
Дзмітраўскі 99,6 % …
Звянігарадскі 98,9 % …
Клінскі 99,7 % …
Каломенскі 99,2 % …
Мажайскі 99,6 % …
Маскоўскі 95,6 % 1,5 %
Падольскі 99,2 % …
Рузскі 99,6 % …
Серпухаўскі 99,0 % …

Зноскі

  1. ↑ http://lawru.info/dok/1918/12/23/n1206002.htm
  2. ↑ Областные объединения Советов // Civil war and military intervention in the USSR (encyclopedia) — М.: Большая российская энциклопедия, 1983. — 704 с.
  3. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=24
  4. ↑ Тархов С. А.. Изменение АТД России за последние 300 лет. Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2011. Праверана 23 кастрычніка 2017.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 г.. Архівавана з першакрыніцы 27 жніўня 2011. Праверана 23 кастрычніка 2017.
  6. ↑ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей

Літаратура

Спасылкі