Andrew Murray sr.

Ds. Andrew Murray sr.
Ds. Andrew Murray en foto's van sy vyf seuns as jong predikante, geneem uit eerw. A. Dreyer se Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824 - 1924, uitgegee deur die Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging in 1924.
Die Murray-gesin. Al vyf seuns wat volwassenheid bereik het, John, Andrew, William, George en Charles het predikant in die NG Kerk geword. Vier dogters het met 'n predikant getrou en twee ongetroud gebly. Hulle moeder, gebore Maria Stegmann, was die suster van die Lutherse en later NG predikant ds. Georg Stegmann.

Ds. Andrew Murray (Aberdeenshire, 26 Mei 1794 - Graaff-Reinet, 24 Junie 1866) was een van die eerste Skotse predikante wat goewerneur lord Charles Somerset na Suid-Afrika laat kom het om enersyds die tekort aan predikante te help verlig maar andersyds veral lidmate van die Nederduitse Gereformeerde Kerk te help verengels. Hy was ook die vader van vyf seuns wat almal predikant geword het, onder wie dr. Andrew Murray en prof. John Murray, en die stamvader van die Murray-familie onder wie tallose predikante en sendelinge tel.

Murray kry sy teologiese opleiding aan die universiteit in sy geboortestad Aberdeen. In 1822 kom hy na die Kaapkolonie en word predikant van die NG gemeente Graaff-Reinet. Hy trou op 31-jarige leeftyd met die 16-jarige Maria Susanna Magdalena Stegmann (1809 - 1889), suster van die Lutherse en daarna NG predikant aan die Kaap, ds. Georg Stegmann. Murray arbei van 1822 tot sy aftrede in 1866 op Graaff-Reinet. Van Maart tot Mei 1848 besoek ds. Murray saam met ds. P.K. Albertyn en ouderling Barend Pienaar van Richmond as eerste afvaardiging van die Kaapse Sinode hul geloofsgenote in Transoranje en ook op Mooirivierdorp (Potchefstroom), waar die Evangelie toe vir die eerste keer deur leraars van die NG Kerk verkondig word. Op die terugreis word daar by Sannasdorp 'n gemeente gestig (NG gemeente Fauresmith) en op die hele tog 800 kinders gedoop.

Sy seun Charles (1833 - 1904) volg hom op. Die pastorie op Graaff-Reinet is die geskiedkundige gedenkwaardigheid Reinet-huis.

Murray-baanbrekers

Tydens sy dienstyd het verskeie dorpe in die omgewing van Graaff-Reinet ontstaan en is verskeie gemeentes afgestig, waarin hy of sy seuns 'n rol gespeel het.

  • Colesberg: Ds. Murray stig die NG gemeente Colesberg op 10 Desember 1826 verkeerdelik onder die naam "de gemeente van Torenberg", na aanleiding van die ronde koppie aan die westekant van die berg, want eintlik algemeen as "Toverberg" bekend gestaan het.
  • Middelburg, Kaap: Toe die Ringskommissie van Graaff-Reinet op 19 Mei 1852 amptelik oorgaan tot die stigting van die NG gemeente Middelburg, Kaap, was ds. Murray een van die drie kommissielede. Die eerste konsulent was sy seun, ds. John Murray, destyds leraar van die NG gemeente Burgersdorp en die eerste leraar, ds. William Murray, dié se jonger broer, wat op Middelburg arbei van 1854 tot '65.
  • Aliwal-Noord: Die NG gemeente Aliwal-Noord is in 1852 gestig met ds. John Murray van die NG gemeente Burgersdorp as konsulent. Hy neem in 1858 afskeid om die eerste hoogleraar aan die pasgestigte Stellenbosse Kweekskool te word.
  • Murrayburg: Op 19 April 1855 vergader die Ringskommissie van Graaff-Reinet onder Murray se voorsitterskap op die plaas Eenzaamheid en teken die koopkontrak met die eienaar J.A. Burger, later lid van die ou Kaapse Parlement. So ontstaan die NG gemeente Murraysburg, wat die eerste keer ter ere van ds. Murray so genoem word in die notule van die plaaslike kerkraadsvergadering van 5 September 1855. Die nedersetting Murraysburg word in 1858 die middelpunt van 'n afsonderlike landdrosdistrik en in 1859 kry die dorp munisipale status.
  • Aberdeen: Op 10 September 1855 behandel die kerkraad van ds. Murray se gemeente op Graaff-Reinet 'n versoek tot die afstigting van 'n nuwe gemeente in die omgewing waar Aberdeen later ontstaan het. Ds. Murray is as konsulent aangewys na die amptelike stigting van NG gemeente Aberdeen op 16 Oktober 1855. Vanweë die feit dat hy in die Skotse stad Aberdeen gebore is en daar gestudeer het, het die dorpie en gemeente dié naam gekry.
  • Dordrecht: Ook van NG gemeente Dordrecht was ds. John Murray, as leraar van Burgersdorp, die eerste konsulent na die gemeente op 14 Oktober 1856 ook deur Graaff-Reinet se Ringskommissie en weereens onder sy vader se voorsitterskap, afgestig is.

Kerkleier

Buiten sy jare lange diens as voorsitter van die Ring van Graaff-Reinet, is ds. Murray in 1834 tot skriba en in in 1837 moderator van die Kaapse Kerk verkies. Hy het ook 'n groot gespeel in die totstandkoming van die NG Sendingkerk op Wellington in 1881.

Nasate

Van Murray se 16 kinders, agt seuns en agt dogters, is twee seuns en drie dogters jonk oorlede. Vyf van die seuns het predikant geword en vier dogters is elkeen met 'n predikant getroud. Twee dogters het ongetroud gebly. Murray het uiteindelik 108 kleinkinders gehad. Sy kinders wat hulle kinderjare oorleef het was:

En die dogters wat met 'n predikant getrou het:

Bronne