ליובאוויטש אין ווייסרוסלאנד (היינט בעלארוס), איז א באקאנטע שטאט אין די חסידישע קרייזן, וואס דארטן האבן געוואוינט די רבנים און רבי'ס פון דער ליובאוויטשער דינאסטיע (א צווייג פון חב"ד), וואס ציעט זיך פון רבי שניאור זלמן מלאדי, באקאנט אלס דער אלטער רבי, דער בעל התניא.
חב"ד חסידות איז געגרינדעט געווארן אין דער רוסלענדישער אימפעריע דורך רבי שניאור זלמן מליאדי, דער פארפאסער פון ספר התניא, אנגערופן דורך די חב״ד חסידים "דער אלטער רבי". זיי לערנען תורת חסידות חב"ד וואס איז געשריבן און געזאגט געווארן דורכן בעל התניא און זיינע נאכפאלגער די אדמו"רים פון ליובאוויטש, קאפוסט א.ד.ג. זיי האבן שטארקע אמונה אין דעם אויבערשטן און אין א רבי׳ן, און קאכן זיך אין לערנען און מאכן וואס מער שיעורי תורה איבער דער גאנצער וועלט סיי שיעורים אין דעם טייל פון תורה וואס רופט זיך אן "נגלה דתורה" (דאס הייסט, תנ"ך און ש"ס, און דאס גלייך), און סיי שיעורים אין דעם אנדערן טייל "נסתר דתורה" (דאס הייסט, קבלה און חסידות), ספעציעל ווי עס ווערט ערקלערט אין דעם ספר תניא און אנדערע ספרים פון זייערע אדמו"רים.
ליובאוויטשער חסידות אין אמעריקע האט אסאך אייגנארטיגקייטן וואס טוט זיי אפטיילן פון דער אלגעמיינער חסידישער גאס. די הויפט ראלע איז דאס אז פון איין זייט זענען זיי גאנץ פיין איינגעגלידערט מיט דער אלגעמיינער באפעלקערונג, זייענדיג שטארק צושפרייט אין פילע פארשטיפטע שטעט, אויך זענען טייל פיל מער מאדערן פון סתם חסידים, קומענדיג פונעם קאמוניסטישן סאוועטן פאראיין ווי זייער אידישער לבוש און הלוך ילך איז געווען שטארק באגרעניצט. אבער פון דער אנדערער זייט פלאקערן זיי ווי פארצייטישע חסידים, אויך האלטן זיי זיך שטארק מיטן רעדן אידיש און אין די גרויסע קהילות זייערע, ווי אין קרוין הייטס און אין כפר חב"ד, לערנען נישט די קינדער אין חדר "לימודי חול" אויסער די וויכטיגסטע פעכער ווי ענגליש און מאטעמאטיק. די גרויסע תלמוד תורה אין קרוין הייטס איז די איינציגסטע חדר אין די פאראייניגטע שטאטן וואס לערנט בכלל נישט קיין ענגליש.
ווי אויך איז נישט דא ביי זיי קיין איסור זיך צו באנוצן מיט מאדערענע טעכניק, ווי אינטערנעט און ווידעא, פארשטייט זיך אויף גוטע צוועקן, כאטש וואס די אלגעמיינע חרדים האבן עס געאסרט. דאס איז וויבאלד איינע פון די יסודות אין חסידות חב"ד איז, אז איעדע זאך וואס מען קען נוצן אויף גוטס און אויף שלעכטס, איז אנשטאט עס דערווייטערן, זאל מען ענדערש מאכן דערפון א כלי פארן צד הקדושה. דערפאר נוצט מען אט די מאדערנע טעכניק אויף תורה'דיגע זאכן, הויפזעכליך צו פארשפרייטן אידישקייט און חסידות צו מענטשן וואס זענען נאך נישט קיין פרומע אידן.
פון דעם לעצטן רבי'ן זענען ארויס געגעבן געווארן מער פון 60 בענדער פון חידושי תורה אויף ש"ס, רמב"ם, שולחן ערוך און אין ענייני חסידות און קבלה, אויך 42 בענדער פון מכתבי תורה פון אים. דאס וואס מען האט שוין געדריקט ביז היינט איז בלויז א קליין פראצענט פון די אלע כתבים וואס איז געבליבן פון אים. כאטש וואס זינט ער האט אנגענומען די נשיאות און געווארן דער ליובאוויטשער רבי האט ער כמעט נישט פארלאזט זיין וואוינארט אין קרוין הייטס, דאך איז ער געווען שטארק באוואוסט אין דער גארער וועלט אלס א ריזיגער גאון און צדיק וועלכער האט מקרב געווען צענדליקע טויזנטער אידן צו אידישקייט.
ליובאוויטשער מנהגים
נישט שלאפן אין דער סוכה אין יו"ט סוכות, ווי דער מיטעלער רבי דער שווער פון צמח צדק האט זיך אויסגעדריקט אז 'ווי קען מען שלאפן אין אזא הייליגע סוכה אין "אורות מקיפין דבינה"'. די הנהגה איז אנגענומען אויך ביי געוויסע אנדערע חסידים ווי בעלזא און סטיטשין. דער לעצטער רבי האט מסביר געווען פארוואס דאס שטימט גענוי מיט דער הלכה, ווייל דער רמ"א שרייבט אין שולחן ערוך אז מען פירט זיך נישט צו שלאפן אין דער סוכה, וויבאלד עס דארף זיין "תשבו כעין תדורו" איז דער חיוב פון שלאפן אין סוכה נאר אויף איינער וואס פארמאגט א פריוואטע סוכה וואס די מאן און ווייב קענען ביידע דארט געהעריג שלאפן פונקט ווי א גאנץ יאר[1].
זיך נישט וואשן ביי שלוש סעודות, נאר יוצא זיין מיט מזונות, פירות, און דברי תורה. אויך דאס איז דער לעצטער ליובאוויטשער רבי מסביר ווי דאס שטימט מיט דער קלארער הלכה וואס איז גע'פסק'נט אין שולחן ערוך אז מען איז יוצא שלש סעודות מיט פירות און מזונות[2].
770 בית חיינו
ליובאוויטשער חסידות איז זינט ווען דער רבי ריי"ץ געקומען קיין אמעריקע הויפטקווארטירט אין 770 איסטערן פארקוועי, קרוין הייטס, וואס איז געווען רבי מנחם מענדל שניאורסאהןסשול. זיי רופן דעם אדרעס בית חיינו, ווייל פון דארטן זענען זיי יונק, און די מאדעלן ווערן געבויט איבעראל אין זייער צענטערן.
חב״ד שלוחים
טויזנטער פון די "חב"ד שלוחים" חב"ד אין א בילד לעבן דער צענטראלער ליובאוויטשער הויפטקווארטיר, די שול אויף 770 אין ברוקלין
א שליח איז א ליובאוויטשער חסיד וואס פארט ארויס צו וואוינען אין א פרעמדער שטאט, צו פארשפרייטן אידישקייט צווישן די איינוואוינערס. די שלוחים זענען געשיקט געווארן דורך דער ליובאוויטשער רבי. היינט צוטאגס איז פאראן ארום 4000 שלוחים אין די גאנצע וועלט, אין יעדער פארשטיפטע ווינקעל אין דער וועלט ווי עס געפונען זיך אידן.
צווישן די לענדער, זיינען די שלוחים אין רוסלאנד און די אמאליגע קאמונסיטישע לענדער זייער מפורסם, און אויך די שלוחים אין פראנקרייך, און ארץ-ישראל.
די שלוחים זענען זיך מוסר נפש אויף זייער ארבעט. איין מאל א יאר, שבת-מברכים ר"ח כסלו, קלייבן זיך צוזאמען אלע שלוחים פאר א "כינוס השלוחים", און ארום כ"ב שבט (די יאָרצייט פון די ליובאוויטשער רבירעבעצין) - קלייבן זיך צוזאמען אלע שלוחות.
