Elisabeth Sophia xứ Sachsen-Altenburg Elisabeth Sophia von Sachsen-Altenburg
Tranh bởi họa sĩ ẩn danh.
Công tước phu nhân xứ Sachsen-Gotha-Altenburg
Tại vị	14 tháng 4 năm 1672 – 26 tháng 3 năm 1675 (2 năm, 346 ngày)
Tiền nhiệm	Công tước phu nhân đầu tiên
Kế nhiệm	Magdalena Sibylla xứ Sachsen-Weissenfels
Công tước phu nhân xứ Sachsen-Altenburg
Tại vị	14 tháng 4 năm 1672 – 26 tháng 3 năm 1675 (2 năm, 346 ngày)
Tiền nhiệm	Magdalena Sibylla xứ Sachsen
Kế nhiệm	Amalie xứ Württemberg
Công tước phu nhân xứ Sachsen-Gotha
Tại vị	Năm 1640 – 26 tháng 3 năm 1675 (35 năm)
Thông tin chung
Sinh	(1619-10-10)10 tháng 10 năm 1619 Halle
Mất	20 tháng 12 năm 1680(1680-12-20) (61 tuổi) Gotha
Phối ngẫu	Ernst I xứ Sachsen-Gotha (cưới 1636⁠–⁠mất1675)
Hậu duệ	Johann Ernst Elisabeth Dorothea, Phong địa Bá tước phu nhân xứ Hessen-Darmstadt Johann Ernst Christian Sophie Johanna Friedrich I, Công tước xứ Sachsen-Gotha-Altenburg Albrecht I, Công tước xứ Sachsen-Coburg Bernhard I, Công tước xứ Sachsen-Meiningen Heinrich I, Công tước xứ Sachsen-Römhild Christian I, Công tước xứ Sachsen-Eisenberg Dorothea Maria, Công nữ Sachsen-Gotha Ernst I, Công tước xứ Sachsen-Hildburghausen Johann Philip Johann Ernst I, Công tước xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld Johanna Elisabeth Johann Philip Sophie Elisabeth
Gia tộc	Nhà Sachsen-Altenburg
Thân phụ	Johann Philipp I xứ Sachsen-Altenburg
Thân mẫu	Elisabeth xứ Braunschweig-Wolfenbüttel
Tôn giáo	Giáo hội Luther

Elisabeth Sophia xứ Sachsen-Altenburg (tiếng Đức: Elisabeth Sophia von Sachsen-Altenburg; tiếng Tây Ban Nha: Isabel Sofía de Sajonia-Altemburgo; tiếng Đan Mạch: Elisabeth Sophie af Sachsen-Altenburg; tiếng Ba Lan: Elżbieta Zofia z Saksonii-Altenburga; tiếng Anh: Elizabeth Sophia of Sachsen-Altenburg; 10 tháng 10 năm 1619 – 20 tháng 12 năm 1680), là Công nữ Sachsen-Altenburg và là Công tước phu nhân xứ Sachsen-Gotha thông qua hôn nhân.

Elisabeth Sophia sinh ngày 10 tháng 10 năm 1619, là con gái duy nhất sống sót của Johann Philipp I xứ Sachsen-Altenburg và Elisabeth xứ Braunschweig-Wolfenbüttel.^[1]

Ngày 24 tháng 10 năm 1636 tại Lâu đài Altenburg, Elisabeth Sophia kết hôn với chú họ là Ernst xứ Sachsen-Weimar, con trai thứ chín của Johann I xứ Sachsen-Weimar và Dorothea Maria xứ Anhalt.^[2][3] Khi kết hôn, Elisabeth Sophia nhận được khoản tiền trị giá 20.000 đồng guilder để làm của hồi môn, thế chấp bằng thị trấn Roßla.^[4]

Elisabeth Sophia và chồng có một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc.^[5] Hai vợ chồng có mười tám người con:^[6][7]

1. Johann Ernst (sinh tại Weimar, ngày 18 tháng 9 năm 1638 – mất tại Weimar, ngày 27 tháng 11 năm 1638).
2. Elisabeth Dorothea (sinh tại Coburg, ngày 8 tháng 1 năm 1640 – mất tại Butzbach, ngày 24 tháng 8 năm 1709), kết hôn vào ngày 5 tháng 12 năm 1666 với Ludwig VI xứ Hessen-Darmstadt.
3. Johann Ernst (sinh tại Gotha, 16 tháng 5 năm 1641 – mất tại Gotha, 31 tháng 12 năm 1657).
4. Christian (sinh và mất tại Gotha, 23 tháng 2 năm 1642).
5. Sophie (sinh tại Gotha, ngày 21 tháng 2 năm 1643 – mất vì bệnh đậu mùa, tại Gotha, ngày 14 tháng 12 năm 1657).
6. Johanna (sinh tại Gotha, ngày 14 tháng 2 năm 1645 – mất tại Gotha, ngày 7 tháng 12 năm 1657).
7. Friedrich I xứ Sachsen-Gotha-Altenburg (sinh tại Gotha, ngày 15 tháng 7 năm 1646 – mất tại Friedrichswerth, ngày 2 tháng 8 năm 1691).
8. Albrecht I xứ Sachsen-Coburg (sinh tại Gotha, ngày 24 tháng 5 năm 1648 – mất tại Coburg, ngày 6 tháng 8 năm 1699).
9. Bernhard I xứ Sachsen-Meiningen (sinh Gotha, 10 tháng 9 năm 1649 – mất Meiningen, 27 tháng 4 năm 1706).
10. Heinrich I xứ Sachsen-Römhild (sinh tại Gotha, ngày 19 tháng 11 năm 1650 – mất tại Römhild, ngày 13 tháng 5 năm 1710).
11. Christian I xứ Sachsen-Eisenberg (sinh tại Gotha, ngày 6 tháng 1 năm 1653 – mất tại Eisenberg, ngày 28 tháng 4 năm 1707).
12. Dorothea Maria (sinh tại Gotha, ngày 12 tháng 2 năm 1654 – mất tại Gotha, ngày 17 tháng 6 năm 1682).
13. Ernst I xứ Sachsen-Hildburghausen (sinh tại Gotha, 12 tháng 6 năm 1655 – mất tại Hildburghausen, 17 tháng 10 năm 1715).
14. Johann Philipp (sinh tại Gotha, ngày 1 tháng 3 năm 1657 – mất tại Gotha, ngày 19 tháng 5 năm 1657).
15. Johann Ernst I xứ Sachsen-Saalfeld (sinh tại Gotha, 22 tháng 8 năm 1658 – mất tại Saalfeld, 17 tháng 12 năm 1729).
16. Johanna Elisabeth (sinh tại Gotha, ngày 2 tháng 9 năm 1660 – mất tại Gotha, ngày 18 tháng 12 năm 1660).
17. Johann Philipp (sinh tại Gotha, 16 tháng 11 năm 1661 – mất tại Gotha, 13 tháng 3 năm 1662).
18. Sophia Elisabeth (sinh tại Gotha, ngày 19 tháng 5 năm 1663 – mất tại Gotha, ngày 23 tháng 5 năm 1663).

Ngày 1 tháng 4 năm 1639, cha của Elisabeth Sophia qua đời.^[8][9] Vì phụ nữ bị loại trừ khỏi việc kế vị nên chú của Elisabeth Sophia đã kế vị và lấy trị hiệu là Friedrich Wilhelm II. Mặt khác, một thỏa thuận đã được thông qua tại Altenburg vào ngày 13 tháng 2 năm 1640, trong đó quy định rằng chồng của Elisabeth Sophia, tức Ernst sẽ tiếp quản vùng Gotha, Tenneberg, Reinhardsbrunn, Georgenthal, Ichtershausen, Wachsenburg, Schwarzwald, Tonndorf, Salzungen und Königsberg ở Franken.^[8][10] Sự phân chia lãnh thổ đã dẫn đến sự hình thành của Công quốc Sachsen-Gotha với quân chủ là Ernst, Elisabeth Sophia do đó cũng trở thành Công tước phu nhân.^[11]

Ngày 14 tháng 4 năm 1672, con trai của Friedrich Wilhelm II là Friedrich Wilhelm III qua đời, kéo theo đó là dòng nam của nhánh Sachsen-Altenburg trở nên tuyệt tự. Chồng của Elisabeth Sophia là Ernst đã tuyên bố bản thân có quyền kế vị xứ Sachsen-Altenburg. Tuy nhiên, một nhánh khác của Gia tộc là Sachsen-Weimar cũng tuyên bố quyền cai trị Sachsen-Altenburg, dẫn đến tranh chấp về quyền kế vị.^[12] Johann Ernst II xứ Sachsen-Weimar tuyên bố quyền thừa kế với tư cách là hậu duệ của con trai lớn của Johann I xứ Sachsen-Weimar, em trai của Friedrich Wilhelm I xứ Sachsen-Weimar, ông nội của Friedrich Wilhelm III xứ Sachsen-Altenburg cũng như theo di chúc của Friedrich Wilhelm II xứ Sachsen-Altenburg. Tuy nhiên, Ernst lại tuyên bố bản thân có quyền kế vị mạnh hơn vì có quan hệ họ hàng gần hơn với vị Công tước cuối cùng thông qua vợ, tức Elisabeth Sophia, con gái của Johann Philipp I xứ Sachsen-Altenburg.^[13] Vì mong muốn hòa bình và không muốn các con phải lâm vào cảnh tranh chấp, Ernst chấp nhận đàm phán và sau cùng nhận được 3/4 lãnh thổ Altenburg thông qua dàn xếp ngày 16 tháng 5 năm 1672.^[14][15] Từ đó, Ernst trở thành Công tước xứ Sachsen-Gotha và Altenburg, Elisabeth cũng trở thành Công tước phu nhân và nhánh Ernst ở Sachsen-Gotha-Altenburg được thành lập^[16] và chấm dứt vào năm 1825, với sự qua đời của Friedrich IV xứ Sachsen-Gotha-Altenburg.^[a][17]

Khi Ernst I qua đời vào năm 1675, những người con trai đã chia phần lãnh thổ Gotha thành bảy phần: Friedrich giữ Gotha-Altenburg, Albrecht nhận Coburg, Bernhard nhận Meiningen, Heinrich nhận Römhild, Christian nhận Eisenberg, Ernst nhận Hildburghausen và Johann Ernst nhận Saalfeld.^[18][19] Trong số đó, nhánh Coburg, Römhild và Eisenberg tuyệt tự và phần lãnh thổ được chia cho bốn nhánh còn lại.^[20] Thông qua nhánh Altenburg^[b][22] và Saalfeld (sau là Sachsen-Coburg và Gotha), hậu duệ của Johann Ernst I xứ Sachsen-Saalfeld, người con thứ 15 của Elisabeth Sophia.^[c] Elisabeth Sophia là tổ tiên trực hệ của Vương thất Anh, Hannover, Bỉ,^[23][26][27] Bồ Đào Nha,^[23][28][29] Bulgaria,^[23][28][30] Đan Mạch, Hy Lạp^[31][32][33] và gia đình Hoàng đế Nikolai II của Nga.^[d]

Elisabeth Sophia qua đời vào ngày 20 tháng 12 năm 1860, thọ 61 tuổi.^[5]

1. ^ Tuy nam duệ dòng nam của nhánh Sachsen-Gotha-Altenburg tuyệt tự, nhưng lúc bấy giờ Luise Pauline xứ Sachsen-Gotha-Altenburg, một hậu duệ dòng nam của gia tộc vẫn còn sống.
2. ^ Cụ thể là người cháu chắt Sophia Friederike xứ Mecklenburg-Schwerin, con gái của Anna Sophie xứ Sachsen-Gotha-Altenburg, cháu nội của Elisabeth Sophia và cháu chắt Augusta xứ Sachsen-Gotha-Altenburg.^[21]
3. ^ Cụ thể là Victoire xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld và Albrecht xứ Sachsen-Coburg và Gotha,^[23][24][25]
4. ^ Dagmar của Đan Mạch là một hậu duệ của Elisabeth Sophia từ cả hai nhánh Sachsen-Coburg-Saalfield và Sachsen-Gotha-Altenburg.^[31][34][35]

• Beck, August (1865). Ernst der Fromme, Herzog zu Sachsen-Gotha und Altenburg: ein Beitrag zur Geschichte des 17. Jahrhunderts (bằng tiếng Đức). 1. Böhlau.
• Beck, August (1877). “Ernst I.”. Allgemeine Deutsche Biographie. www.deutsche-biographie.de (bằng tiếng Đức). 6. tr. 302–308.
• Ammon, Christoph Heinrich von (1768). Genealogie ascendante jusqu'au quatrieme degre inclusivement de tous les Rois et Princes de maisons souveraines de l'Europe actuellement vivans, reduite en 114 tables ... (bằng tiếng Pháp). Aux Depens de L'Auteur, Se Vend Chez Etienne de Bourdeaux.
• Bricka, Carl Frederik (1887–1905). Dansk biografisk Lexikon / XVI. Bind. Skarpenberg - Sveistrup). runeberg.org (bằng tiếng Đan Mạch). Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2024.
• Hall, Coryne (1999). Little mother of Russia : a biography of the empress Marie Feodorovna (1847-1928). London : Shepheard-Walwyn. ISBN 978-0-85683-177-5.
• McNaughton, Arnold (1973). The book of kings : a royal genealogy. Internet Archive. [New York] : Quadrangle/New York Times Book Co. ISBN 978-0-8129-0280-8.
• Lodge, Edmund (1865). The Peerage and Baronetage of the British Empire as at Present Existing, Arranged and Printed from the Personal Communications of the Nobility Under the Gracious Patronage of the Queen's Most Excellent Majesty (bằng tiếng Anh). Hurst and Blackett.