PROFILPELAJAR.COM

Đặc sản là tên gọi chỉ chung về những sản vật, sản phẩm, hàng hóa (thường là nông sản) mang tính đặc thù hoặc có nhiều điểm đặc biệt, riêng có mà xuất xứ từ những vùng, miền, địa phương và tạo nên những nét đặc trưng của một vùng, miền hay một địa phương nào đó. Khái niệm đặc sản cũng không nhất thiết chỉ về những sản phẩm, sản vật được ra đời đầu tiên tại vùng, miền hay địa phương nhưng nó mang tính chất thông dụng, phổ biến tại địa phương hay có chất lượng cao hơn hẳn những sản phẩm cùng loại và được nhân dân địa phương coi như sản phẩm truyền thống của địa phương mình.

Thuật ngữ

Trong tiếng Việt, đặc sản thường dùng để chỉ về lĩnh vực ẩm thực đặc biệt là những món ăn, thức uống, nguyên liệu, hương liệu, gia vị trong ẩm thực mang tính đặc thù của một địa phương, đặc sản thường được dùng là quà biếu trong mỗi chuyến đi, đến từ một vùng miền nổi tiếng về một loại đặc sản nào đó, nó còn có ý nghĩa trong hoạt động du lịch. Ở phương Tây, khái niệm đặc sản (local food) là một phần của khái niệm mua bán hàng hóa địa phương và nền kinh tế địa phương, và thường được những chế độ ưu đãi để mua hàng hoá sản xuất trong nước, vùng miền sản xuất. Đặc sản cũng không chỉ đơn thuần là một khái niệm địa lý dù những sản phẩm này có chứa những chỉ dẫn địa lý về vùng, miền, quốc gia nó xuất xứ.

Trong ẩm thực, đặc sản có thể là những món ăn, thức uống, thông dụng, phổ biến và có thương hiệu toàn cầu nhưng cũng có thể là những món ăn, thức uống gia truyền, bí truyền hay mang tính độc đáo chẳng hạn như những món ăn từ côn trùng, sâu bọ, ấu trùng hoặc từ những bộ phận, phủ tạng hoặc được chế biến bằng những phương pháp đặc biệt.

Một số loại đặc sản

Một số loại đặc sản nổi tiếng trên thế giới từ nhiều nước khác nhau như:

Cà ri, cà ri gà và sa tế của Ấn Độ
Mía của Cuba (được Tố Hữu mô tả là "ngọt lịm đường" và xì gà La Habana
Hủ tiếu Nam Vang xuất phát từ Campuchia của những người gốc Hoa.
Kim chi của Hàn Quốc
Spaghetti món Mì Ý, loại mì sợi nổi tiếng ở Ý
Bánh mì Pháp, bánh sừng bò nổi tiếng tại nước Pháp
Các món đặc sản truyền thống của Trung Hoa như: há cảo, sủi cảo, hoành thánh, màn thầu, điểm sấm, xíu mại, trà sữa trân châu, bánh bao hấp…. Cùng các món ăn gắn với các địa danh như vịt quay Bắc Kinh, cơm chiên Dương Châu, ngoài ra còn có các loại rượu Mao Đài, nữ nhi hồng….
Xúc xích bratwurst ở Đức.
Kumis của Mông Cổ.
Sushi, rượu sake ở Nhật Bản.
Tom yum của Thái Lan.
Sa lát Nga, một món Sa lát nổi danh
Dầu ô liu ở vùng Địa Trung Hải
Tóp mỡ và bo bo, đặc sản trong thời kỳ bao cấp ở Việt Nam
Nhãn lồng ở Hưng Yên, ngoài ra còn các món chế biến từ thịt gà Đông Cảo
Bánh đậu xanh Hải Dương (Bánh đậu xanh Rồng Vàng)
Cốm làng Vòng
Các loại phở như phở Bắc, phở bò, phở gà… ở Hà Nội
Bún bò Huế ở Huế, cùng với các loại bánh bèo, bánh nậm, bánh bột lọc (bộ ba bèo, nậm, lọc), bánh in, kẹo mè xửng….
Hủ tiếu Mỹ Tho ở Tiền Giang
Mỳ Quảng ở vùng Quảng Nam
Muối tôm, bánh canh Trảng Bàng ở Tây Ninh
Tôm khô đất, khô cá sặc bổi, khô cá lóc đồng ở Cà Mau

Nước mắm Phú Quốc (đặc biệt là nước mắm nhĩ) ở vùng đảo Phú Quốc
Nước mắm Phan Thiết, Mực một nắng ở Phan Thiết
Trà xanh (trà móc câu) ở Thái Nguyên
Kẹo dừa, đặc sản của xứ dừa Bến Tre, ngoài ra xứ này còn có các sản phẩm là từ dừa
Bánh hỏi ở vùng Bình Định
Bánh mì Sài Gòn (bánh mì kẹp (Việt Nam)), hủ tiếu gõ ở Thành phố Hồ Chí Minh
Mực một nắng ở Bình Thuận
Rượu cần ở vùng Tây Nguyên, cà phê ở Ban Mê Thuột
Mứt hạt bàng ở vùng Côn Đảo
Nem chua Thanh Hóa
Nem chua Lai Vung ở vùng Đồng Tháp
Bánh cuốn thịt nướng ở Hà Nam
Chả cá Lã Vọng ở Hà Nội
Bánh cuốn Thanh Trì ở Thanh Trì, Hà Nội
Kẹo cu đơ ở Hà Tĩnh
Bánh đa cua và Chả chìa ở Hải Phòng
Gạo nàng thơm chợ Đào, rượu đế Gò Đen ở Long An
Mực nhảy ở Cửa Lò, Nghệ An
Bánh gai ở tp Nam Định
Dê núi Ninh Bình ở vùng Ninh Bình
Kẹo mạch nha và đường phổ ở Quảng Ngãi
Thịt lợn Móng Cái ở Quảng Ninh
Bánh pía ở vùng Sóc Trăng
Rượu Kim Long ở Quảng Trị
Bò sữa ở Mộc Châu, tỉnh Sơn La
Chả chìa và bánh mì cay ở Hải Phòng.
Bê thui Cầu Mống của Quảng Nam
Bò tơ Củ Chi
Cà phê chồn Đắk Lắk

Tham khảo

McWilliams, James. Just Food: Where Locavores Get It Wrong and How We Can Truly Eat Responsibly. New York: Little, Brown and Company, 2010.
Wilk, Richard, ed. Fast Food/Slow Food: The Cultural Economy of the Global Food System. Walnut Creek: Altamira Press, 2006.
Stănescu, Vasille. "Green Eggs and Ham? The Myth of Sustainable Meat and the Danger of the Local - ngày 10 tháng 12 năm 2010." Green Eggs and Ham? The Myth of Sustainable Meat and the Danger of the Local. N.p., n.d. Web. 11 Feb. 2013.
Raloff, Janet. "AAAS: Climate-friendly Dining... Meats | Environment | Science News."AAAS: Climate-friendly Dining... Meats | Environment | Science News. N.p., n.d. Web. 11 Feb. 2013.
Christopher L. Weber and H. Scott Matthews, "Food-Miles and the Relative Climate Impacts of Food Choices in the United States " Environ. Sci. Technol., 42, no.10 (2008): 3508.
Caroline Saunders, Andrew Barber, and Greg Taylor, "Food Miles – Comparative Energy/Emissions Performance of New Zealand’s Agriculture Industry" Research Report No. 285 Lincoln University, New Zealand, July 2007. 93.5